Is Albania ready to receive them? The potential return of immigrants, there is still no exact figure of them

Shortages in the labor market and the increase in wages in the last two years may prevent the departure of young people and encourage returns, but is Albania ready to receive them. Strategies that coordinate their integration are missing. How the economy has benefited from the returnees and the challenges that immigrants have faced. Data from the World Bank show that in the last two decades, one in four immigrants has returned, or about 250,000.

After many years in emigration, the Prenga family returned to their birthplace in Fishtë i Lezha about 14 years ago, setting up the first Agrotourism unit in the country.

Their services have made Albania known all over the world, as they have revitalized the area, employing dozens of young people and hundreds of others provide income by selling products in the tourism chain that the Prenga family has set up.

Fishtë village has now developed a mini-cluster of handicrafts and many guesthouses and restaurants have opened in the area as "Fishtë" village has now become a brand. Agriculture is developing and local cultures are reviving.

The Prenga family became one of the first agritourism missionaries in the country and a good example that is being followed by hundreds of units. From this experience, Albania is offering a special tourist product in the Balkan Region that combines nature with food and countryside.

There are many encouraging examples in other activities and professions, where the returnees are giving added value to the economy, but with them there are many disappointed people who have returned, tried and left again.

Despite all the positive examples, Albania does not have an exact official figure of returned immigrants and moreover it is not clear about their potential.

Albanian institutions lack data on the return of immigrants, but the World Bank in the study "International mobility as a development strategy" that was published in July 2024 analyzes data on the return of immigrants in the last two decades and their condition after return.

The Bank's study estimates that about 250 emigrants have returned from 2001 to 2019 (the latest data is for 2019, as the stock of emigrant returns is carried out in special surveys that are not carried out every year).

accueil

Professor Ilir Gëdeshi, who directs the Center for Economic and Social Studies with a focus on demographic developments in the country, estimates that the time has come to draw up an efficient plan to encourage the return of immigrants, but first measures must be taken to curb the escapes high among young people and educated people.

Rritja e ofertës për punë, pagat më të larta dhe zhvillimet pozitive në sektorin e turizmit mund të bëhen shkak për të frenuar emigracionin e të rinjve dhe nga ana tjetër, të nxisin kthimin e të larguarve.

Ciklet e emigrimit dhe imigrimit tregojnë se ka ardhur koha që Shqipëria të vlerësojë rikthimin e emigrantëve si një potencial me vlerë për zhvillimin e vendit në ardhmen.

Profesor Ilir Gëdeshi, i cili drejton Qendrën për Studime Ekonomike dhe Sociale me fokus edhe zhvillimet demografike në vend, vlerëson se ka ardhur koha për të hartuar një plan efikas për të nxitur rikthimin e imigrantëve, por fillimisht duhet të merren masa për të frenuar ikjet ende të larta në mesin e të rinjve dhe njerëzve të arsimuar.

Të rikthyerit përfaqësohen nga dy kategori. E para janë emigrantët e kthyer me forcë nga vendet e BE-së dhe Britania e Madhe, që përfaqësojnë azilkërkuesit. Kategoria e dytë, që është më e vogël në numër, përfaqësohet nga persona që kanë jetuar më gjatë në emigracion dhe duan të maksimizojnë fitimet nëpërmjet përvojës dhe kapitalit të fituar në emigracion.

Nga kthimi i kësaj kategorie, ekonomia e vendit ka përfitime më të mëdha. Një shembull është familja Prenga, e cila zotëron njësinë e agroturizmit “Mrizi i Zanave” në Fishtë të Lezhës.

Për emigrantët e kthyer, vendet kryesore pritëse kishin qenë Greqia, Italia dhe Gjermania. Kthimi nga Greqia dhe Italia ishte veçanërisht i përhapur pas krizës financiare të vitit 2008. Ndërsa kthimet nga Gjermania janë rritur vitet e fundit, pasi është një destinacion kryesor i synuar për azilkërkuesit nga Shqipëria pas vitit 2014.

Kjo kategori përfaqëson të kthyerit pa dëshirë që qëndrojnë në Shqipëri përkohësisht, sa të gjejnë mundësi të re emigrimi.

Profili i emigrantëve të kthyer

Emigrantët e rikthyer janë një grup heterogjen, megjithëse priren të jenë meshkuj në moshë pune me nivel të mesëm arsimor. Banka Botërore në studimin “Lëvizshmëria ndërkombëtare, si një strategji zhvillimi” referon se të kthyerit aktualë janë kryesisht burra të rinj në moshë pune (midis moshës 18-64 vjeç) me arsim të mesëm.

Sipas të dhënave nga Anketa Kombëtare e vitit 2013 mbi “Migracionin e Kthyer”, 50% e tyre ishin nën moshën 35 vjeç dhe 35% ishin nën moshën 30 vjeç. Kjo sugjeron se shumë imigrantë po kthehen në fazat e hershme të jetës së tyre.

Vetëm 6% e të kthyerve ishin mbi moshën 65-vjeçare të pensionit. Është interesante se gati 75% e të kthyerve ishin meshkuj, gjë që është jashtëzakonisht e ndryshme nga balanca gjinore e vërejtur te shqiptarët jashtë vendit. Për sa i përket statusit martesor, afro 50% ishin të martuar para emigrimit dhe 30% u kthyen beqarë në Shqipëri.

Të kthyerit ishin gjithashtu kryesisht me aftësi të ulëta, dhe mbi 50% kishin arsim të mesëm ose më pak. Vetëm rreth 6% e të kthyerve kishin arsim të lartë, megjithëse pothuajse gjysma e të kthyerve e kishin marrë arsimin e lartë jashtë vendit.

Përqindja e imigrantëve me diplomë profesionale gjithashtu u rrit nga 4.3% para emigrimit në 6.2% pas kthimit. Pak më shumë se 70% e imigrantëve të kthyer në anketën e 2013 kishin përvojë pune në tre sektorë kryesorë të fituar gjatë kohës jashtë vendit, bujqësi (14.6%), ndërtim (44.3%) dhe hotele dhe restorante (12%).

Të dhënat më të fundit nga Anketa e Migracionit Familjar në 2019 sugjerojnë se të kthyerit kanë nivele arsimore pak më të larta se të kthyerit para 2011. Shumica dërrmuese e të kthyerve gjatë viteve 2010 ishin ende në moshë pune (84%), por vetëm rreth 40% ishin nën moshën 35 vjeç dhe një 9% ishin mbi moshën e pensionit.

Të dhënat më të fundit tregojnë ende se gati 75% e të kthyerve janë meshkuj, çka tregon se burrat kanë shumë më shumë gjasa të imigrojnë në mënyrë ciklike ose sezonale dhe më pas të kthehen në krahasim me gratë. Të dhënat tregojnë se pas vitit 2011, rreth 12% e të kthyerve ishin me arsim të lartë.

Megjithëse shumica e të kthyerve aktualisht janë me aftësi të ulëta, ka gjasa që të kthyerit e ardhshëm të përfshijnë edhe më shumë imigrantë me arsim të lartë, pasi profili i atyre që emigrojnë ka ndryshuar dekadën e fundit.

Një dallim i rëndësishëm në profilin e të kthyerve lind midis atyre që zgjedhin të kthehen dhe atyre që detyrohen të kthehen. Ky shpesh shihet si një dallim midis imigrantëve ekonomikë që zgjedhin të kthehen (për arsye të ndryshme) dhe azilkërkuesve të cilëve iu refuzohet hyrja dhe detyrohen të kthehen në Shqipëri, referon Banka Botërore.

Përgjithësisht arsyet e kthimit janë të përcaktuara nga kushtet e tyre aktuale në vendet ku kanë jetuar dhe nga përmirësimi i kushteve në Shqipëri. Ndërkohë që shumica e emigrantëve largohen nga Shqipëria në kërkim të mundësive për punësim, shumë prej tyre kthehen për shkak të mundësive të reja në Shqipëri.

Sipas Anketës së Bankës Botërore, mbi 26% e emigrantëve të kthyer pas 2011 raportuan se ishin kthyer për qëllime punësimi, megjithëse kjo ndryshonte sipas vendit të destinacionit, nga 17.6% e të kthyerve nga Gjermania në mbi 30% për të kthyerit nga Greqia.

Motivimi për kthim është hapja e një biznesi, e cila është një mënyrë fitimprurëse për të vënë në përdorim aftësitë e reja të fituara jashtë vendit. Shkalla e vetëpunësimit të të kthyerve u rrit nga 7.5% para migrimit në 21.6% pas kthimit.

Anketat kanë treguar se për disa imigrantë, motivimi për kthim mund të jetë për shkak të zvogëlimit të perspektivës në vendet e tyre të destinacionit. Për shembull, gjatë krizës financiare në Greqi, shkalla e papunësisë së shqiptarëve u rrit nga 6% në 40%, duke nxitur shumë prej tyre kthehen në Shqipëri.

Ndërsa shumë emigrantë kthehen për arsye ekonomike, të tjerë kthehen për motive familjare dhe të tjera. Të dhënat sugjerojnë se arsyet për kthim janë të lidhura me gjininë dhe variabla të tjerë demografikë.

Për shembull, gratë kanë më shumë gjasa të kthehen për arsye familjare sesa burrat.

 

Arsyet

The motivation for returning is to start a business, which is a profitable way to put the new skills acquired abroad to use. The self-employment rate of returnees increased from 7.5% before migration to 21.6% after return. Surveys have shown that for some immigrants, the motivation to return may be due to diminishing prospects in their countries of destination. For example, during the financial crisis in Greece, the unemployment rate of Albanians increased from 6% to 40%, prompting many of them to return to Albania.

Economic benefits of return

The World Bank study reports that after the 2008 financial crisis, Albanian immigrants who returned from Greece had a positive impact on the local labor market and for those who never left.

Research shows that a 1 percentage point increase in return immigrants increased the employment chances of those who never emigrated by 0.6% and raised real wages by 2-2.5%.

The positive labor market impacts of returnees translated into economic growth for the country, as they generated gains for the local economy between 0.8 and 1.3% of 2009 GDP, offsetting 60-80% of the negative effect of reduced remittances during the same year.

In this case, a returning global workforce with skills and experience proved an important asset for development. Despite strong economic growth in Albania, there is now a severe skills shortage and returning immigrants may be well placed to fill this gap.

According to surveys, more than 50% of businesses in Albania faced difficulties in recruiting employees and those with appropriate work experience.

In the Balkan Barometer in 2023, the lack of employees was considered the main concern of businesses. Furthermore, labor supply and demand projections until 2030 suggest that Albania will face labor shortages, especially in low-educated jobs.

Meanwhile, the global workforce provides a pool of workers with a diversity of skills and experience that can address these gaps and shortages for Albania.

In 2019, 84% of returning immigrants were of working age and 36% were unemployed. Providing services to utilize this returning workforce can have a significant positive impact on the growth and development of Albania./ MONITOR