Gërvalla: We do not implement the EU version of the Association if Belgrade does not implement the Brussels agreement

The Foreign Minister of Kosovo, Donika Gërvalla said that the government of Kosovo will not implement the variant proposed by the European Union for the establishment of the Association if Serbia does not implement the obligations derived from the Brussels agreement. "We do not implement that draft, which is within the framework of the Brussels process, without Serbia committing itself to implement its part of the work. That's why we have to separate things, either we are dealing with the Association in Brussels or we are dealing with it in Kosovo. But we cannot connect the two processes together".

Ms. Gërvalla said that last autumn the government of Kosovo sent its comments on this version of the EU, but so far no response has been received. "That document in the form it is and in the terms it was submitted is not able to be submitted by us to the Constitutional Court".

Failure to take concrete measures towards the establishment of the Association made it impossible for Kosovo to become a member of the Council of Europe. Ms. Gërvalla described as "political, unfair and unreasonable the demands of some countries of the European Union, that Prishtina take concrete steps towards the creation of the Association with the aim of membership in the Council.

During the interview for the Voice of America, Minister Gërvalla said the government is ready for early parliamentary elections, whenever the opposition is ready, but only if there is consensus among all political forces. "We cannot go to the elections with selective partners from the opposition", she said.

Voice of America: Madam Minister, is the country heading towards new parliamentary elections and when can they be expected?

Donika Gërvalla: In the last three years, the work of the government elected on February 14, 2021, has been accompanied by successes that were not expected by anyone before our election. It is not just about economic development. The rule of law, the increase in the standards of democracy, but also the extraordinary successes in raising the economic level of the country, in employment, in the income from taxes, customs, etc. These have proven that this government is safe, has met expectations and even exceeded them many times over. However, if the opposition in Kosovo is of the opinion that we should go to new elections and there is a consensus for this, we will not hinder this process. But we cannot go to elections selectively, with selective partners from the opposition. We expect the opposition to be serious in its calls for elections and not do so only in the media, where new elections are not decided. We are ready whenever the opposition is ready. We think it would be better if the elections were held during the long days rather than the short days of winter. However, we are also ready to carry our mandate to the end. This would be the first time that an elected government would complete its mandate after the country's independence.

Voice of America: Ms. Gërvalla, the leaders of Germany, France and Italy had sent a letter to Prime Minister Kurti to make it clear that no other project would be accepted except what is known as the EU project for the Association. Why did you choose at the last minute, when it seemed that everything had failed for Kosovo in the Council of Europe, to make an offer for another project? The opposition has criticized you that these are government games. How do you respond to these criticisms?

Donika Gërvalla: Kosovo's membership in the Council of Europe is a right step. The same opposition strongly criticized us in May 2022, when we sent the request for membership, saying that we were making requests for this in vain and that these are political games, because you will not have any success.

We have not only succeeded, but over the past two years we have completed two important milestones. The first was the transfer of our request from the ministerial council to the Parliamentary Assembly. The second stage was extremely important, taking the decision by the Parliamentary Assembly of the Council of Europe, with 82 percent of the votes, including from the deputies of the countries that do not recognize the independence of Kosovo, who gave their positive vote regarding with the finding that Kosovo is a functional parliamentary democracy and has fulfilled all the conditions required for membership in the Council of Europe.

Të gjitha kërkesat e tjera janë politike, të cilat ne mendojmë se janë të padrejta dhe të paarsyeshme, sepse nëse Asambleja konstaton se janë përmbushur të gjitha kushtet, atëherë do të duhej të kishte njëfarë detyrimi edhe ndaj Këshillit Ministror për ta çuar më tej procedurën. Është e vërtetë që tre krerë shtetesh kanë dërguar një letër, ku japin zotimet e tyre që pas anëtarësimit në Këshillin e Evropës, disa nga shqetësime që janë paraqitur gjatë procesit të anëtarësimit do të duhet të trajtohen në mënyrën e duhur. Letra të cilën e përmendet ju është ajo të cilën kryeministri ia ka dërguar krerëve të këtyre tre shteteve javë më parë. Pra, kjo nuk lidhet me ofertën e fundit që kemi bërë.

Ne e dërguam ofertën e fundit sepse kemi patur sinjale nga partnerë dhe shtete të rëndësishme për Kosovën që një kërkesë e tillë do të shihej me simpati dhe do të mund të gjente përkrahje. Pra, bëhet fjalë për ofertën që ne bëmë në momentin e fundit. Së dyti, ne e dërguam këtë sepse donim të ishim konstruktivë dhe të tregonim se jemi të gatshëm të punojmë më konkretisht mbi temat dhe detyrimet tona. Unë jam shumë e bindur se rruga e Kosovës drejt Këshillit të Evropës, Bashkimit Evropian dhe NATO-s është një rrugë e domosdoshme. Nuk ka alternativa të tjera për Kosovën. Sa më shumë rezultate që bindëse që të arrijmë në vend aq më i lehtë do të jetë anëtarësimi në këto mekanizma.

Zëri i Amerikës: Duke iu referuar asaj që ju përmendet se zoti Kurti fliste për një tjetër propozim, për çfarë propozimi bëhej fjalë?

Donika Gërvalla: Edhe propozimi tjetër ka qenë publik dhe i shfaqur gjatë takimeve apo telefonatave direkte apo letrave të dërguara, ka qenë një propozim që nëse dëshirojnë partnerët tanë do të mund ta trajtojmë çështjen e Asociacionit në formën të cilën ata dëshirojnë edhe kanë nevojë ta trajtojmë. Por ne nuk kemi mundësi ta trajtojmë çështjen e Asociacionit veç në Bruksel sepse në Bruksel ne jemi zotuar për dy marrëveshje, marrëveshjen e shkurtit të vitit të kaluar dhe marrëveshjen për sekuencimin dhe implementimin e kësaj marrëveshjeje në mars dhe prandaj një draft që na është dorëzuar nga Lajçaku lidhur me një Asociacion të komunave me shumicë serbe në Kosovë, shihet vetëm në kuadër të pakos së bashku me ato dy kërkesa, ato dy marrëveshje të cilat i kemi bërë. Nxjerrja e Asociacionit nga kjo pako nuk ka asnjë kuptim, prandaj nëse ne mendojmë që Asociacioni është temë e dialogut në Bruksel, atëherë duhet ta trajtojmë si pjesë të pakos në Bruksel.

Zëri i Amerikës: Zonja Ministre, varianti i Bashkimit Evropian që ju i referoheni për Asociacionin ju është vënë në dispozicion para rreth gjashtë muajsh dhe ju ofruat që ta dërgoni në Gjykatën Kushtetuese një variant tjetër. A do të thotë kjo se për ju praktikisht quhet i papranueshëm varianti i Bashkimit Evropian?

Donika Gërvalla: Varianti që na është sjellë, na është sjellë në kuadër të pakos së përgjithshme në Bruksel, pra në kuadër të dialogut që zhvillohet me Serbinë, të lehtësuar nga Bashkimi Evropian dhe vetëm në atë sens, në atë kontekst mund të shihet ai draft pa gjykuar se a është i mirë apo është i keq.

Ne kemi dërguar komentet tona; nuk kemi marrë ende përgjigje për komentet që kemi dërguar lidhur me atë draft dhe ato i kemi dërguar menjëherë vjeshtën e kaluar. Ndërsa nëse e shohim që qenka kaq urgjente çështja e një formati të cilin komuniteti serb do të mund të kishte një vetorganizim brenda ligjeve dhe brenda rendit kushtetues të Republikës së Kosovës, atëherë në vend që të presim një proces të cilin Serbia e bllokon në çdo hap dhe nuk e pranon si të tillë, ne do të duhej të uleshim dhe do të duhej ta zgjidhnim vet. Në këtë pikë kemi qenë, kjo ka qenë oferta jonë. Të mos presim bllokadat.

Ne nuk do ta zbatojmë atë draft i cili është në kuadër të procesit të Brukselit, pa u zotuar Serbia që edhe ajo të zbatojë pjesën e saj të punës. Prandaj duhet t’i ndajmë gjërat – ose po e trajtojmë Asociacionin në Bruksel ose po e trajtojmë në Kosovë, por dy proceset nuk mund t’i lidhim bashkë.

Zëri i Amerikës: Kjo do të thotë që arsyeja e vetme që ju nuk e pranoni variantin e Bashkimit Evropian për atë çfarë ju thoni, është fakti që Beogradi nuk po nënshkruan marrëveshjet?

Donika Gërvalla: Jo. Unë ju thashë që ne kemi dërguar komentet tona lidhur me atë. Komentet tona janë përmbajtësore dhe ne presim përgjigje për komentet tona lidhur me këtë.

Zëri i Amerikës: Atëherë, pse nuk u dërgua varianti i Bashkimit Evropian zonja Ministre, në Gjykatën Kushtetuese?

Donika Gërvalla: Ne nuk mund të dërgojmë drafte në Gjykatë Kushtetuese, sepse Gjykata Kushtetuese...

Zëri i Amerikës: Edhe drafti i Fredrich Ebert (Stiftung) ishte gjithashtu...

Donika Gërvalla: Jo, as atë nuk kemi thënë që do ta dërgojmë. Ne kemi thënë që bazuar në parimet e një propozimi që ka bërë, një studimi që ka bërë Fredrich Ebert Striftung, ne do të shkruanim draftin e Qeverisë së Republikës së Kosovës, të cilin do ta përqafonim dhe më pas do ta dërgonim në Gjykatë Kushtetuese. Gjykata Kushtetuese nuk trajton drafte, nuk trajton letra pune, ‘working documents’. Gjykata Kushtetuese trajton ligje dhe vendime, mirëpo ai dokument, në formën siç është dhe në suaza në të cilat është dorëzuar, nuk është në gjendje të dorëzohet nga ana jonë në Gjykatën Kushtetuese.

Zëri i Amerikës: Zonja Ministre, edhe një pyetje të fundit. Javën e kaluar delegacione e Kosovës dhe Serbisë u takuan për të shtatën herë në Bruksel, por pa arritur një dakordësi për çështjen e dinarit. Ka ndonjë gjasë që të arrihet një marrëveshje?

Donika Gërvalla: Ne jemi ballafaquar në fillim kur Banka Qendrore e Kosovës nxori një rregullore të re, nga të gjitha anët jemi ballafaquar me kërkesën për ta trajtuar në mënyrë urgjente, për ta adresuar çështjen e implementimit të asaj rregulloreje në mënyrë urgjente.

As you can see, we have several times talked about implementation, that is, not about the regulation, not about the legitimacy of that regulation, but about how and in what period we would be able to implement that regulation in full. We went to Brussels about that and talked with the Serbian side, but as usual, while Serbia shouts that things are very urgent, it doesn't miss an opportunity to neglect things and delay them. Therefore, we continue with the implementation of the regulation because the regulation is of an independent institution of the Republic and must be fully implemented. If Serbia continues to delay the processes in Brussels, then we will have to find other ways to implement them. VOA