Why the DP's strategy towards Rama is not like that of the Hungarian opposition towards Orban

By Genc Burimi

What do the governments of Rama in Albania and Viktor Orban in Hungary have in common? Both are accused by the local oppositions of having installed authoritarian regimes. But the difference is that the oppositions are not adopting the same discourse.

 In Albania, the opposition's message leans more towards politics (the rule of law) while a new opposition is emerging in Hungary with a message that leans more towards the economy. And the first "positive" results are starting to fall for the Hungarian opposition: for the first time after 14 years in power in Hungary, Orban and his Fidesz party have suffered a massive drop in the polls.

 He and his party are now 11 points behind his opposition rival Peter Magyar of the Tisza party, while Orban won the last European elections last June by a landslide. Let's take a look at these two methods side by side.

The opposition doctrine of the Democratic Party based on political rights

On December 23, three and a half decades after the student December of the uprising for democracy, the leader of the Democratic Party of Albania invites his supporters and all Albanians who follow him to organize another protest for democracy. This new protest will be the most powerful, according to him, in the wake of the DP's movement for civil disobedience. Encouraged by the latest resolution of the world group of right-wing parties "IDU", Berisha, as an experienced politician, seeks to capitalize on the public's dissatisfaction that Rama's authoritarian deviation from power is creating at the international level. According to Berisha, who quotes parts of the resolution of right-wing parties around the world, Edi Rama's Albania has been experiencing for 12 years "the concentration of power in the hands of a person who has reduced the elections to a farce. Opposition leaders are facing political persecution. The wiretaps reveal the collaboration between government officials and criminal groups of drug cartels for money laundering and election manipulation". Therefore, Berisha calls, in the context of the December 23 protest, "the Albanian opposition has chosen civil disobedience as the main, only way to liberate Albanians from the narco-dictator who seeks to obtain a fourth mandate, just like Lukashenko, by robbing him".

Clearly, and without any equivocation, the Albanian opposition of the DP has thus put the fight for democracy at the top of its agenda, and this without any deviation from this way of being an opposition since three years ago when Berisha made a "come-back" at the head of the DP.

The Hungarian case has not been much different from the Albanian one so far.

Të njëjtat lejtmotive politike janë përdorur për më shumë se një dekadë nga opozita hungareze kundra pushtetit pa kufi të Viktor Orbanit akuzuar se ka sheshuar si me rryl kundra-pushtetet. Veçse ky mobilizim i kahershëm i opozitës hungareze faktualisht është përkthyer në më pak rezultate pozitive për të, si në kutitë e votimit ashtu dhe në sondazhe. Kjo megjithë përpjekjet reale të opozitës hungareze për të treguar sesi shtypet realisht demokracia në Hungari nga pushteti i Orbanit që ka marrë të gjitha pushtetet e tjera në dorë, nga mediat te drejtësia duke përfshirë Parlamentin, Presidencën, dhe pa dyshim pushtetin ekonomik me korrupsion galopant.

E megjithatë asgjë nuk po ndodhte. Në zgjedhjet e fundit, ato europiane në qershorin e kaluar, sërish partia Fidesz e Orbanit dominoi totalisht me 45% të votave ose dy herë më shumë se opozita.

Por ja që një parti e re opozitare u krijua këtë vit në vorbullën e zgjedhjeve europiane, Partia Tizsa. Krijuesi dhe drejtuesi i saj, Peter Magyar, avokat 45 vjeç që e njihte thellësisht nga brenda regjimin e Orbanit sepse ish-bashkëshortja e tij, Judit Varga, me të cilën është divorcuar para një viti, ishte ministre e Drejtësisë e Orbanit dhe “ylli në ngjitje” i Orbanizmit.

Peter Magyar, ka vendosur që partia e tij e re të ndjekë një strategji të re, duke vënë në qendër të luftës së tij politike, ekonominë më shumë se politikën. E megjithatë ashtu si Berisha që konsiderohet si i persekutuar nga pushteti i Ramës, dhe vetë Peter Magyar ka përjetuar muaj të vështirë këtë vit, ku ish-bashkëshortja e tij, bashkëpunëtore e ngushtë e Orbanit hapi padi kundra tij për dhunë fizike në mënyrë që t’i mbyllej goja. Kryeopozitari i ri hungarez mendon se strategjikisht do të jetë më efikase të vihen në plan të parë vuajtet e hungarezëve në lëmin ekonomik sesa makiavelizmi politiko-juridik i Orbanit.

Ekonomia si erzat më stimulues për “masat” sesa politika

Peter Magyar po shfaqet si një kundërshtar që po e godet Orbanin aty ku i dhemb. Inflacioni ka rënë kudo në BE (2.3% mesatarja), por në Hungari është dyfishi (4%). Në vend që të sulmojë Orbanin për çështjet e shtetit të së drejtës që është refreni kryesor kundra Orbanit si në Hungari dhe në Europë, kryeopozitari i ri e ve gishtin te degradimi i shërbimeve publike dhe rënia e standardeve të jetesës për hungarezët. Nga maja e mitingjeve të tija por dhe nga Parlamenti Europian ku ai është eurodeputet, Peter Magyar i flet Orbanit në mënyrë të veçantë për nivelin ekonomik të hungarezëve: paga minimale është 668 euro në Hungari, por në Slloveni 1253 euro, në Poloni 1000 euro, si shpjegohet kjo pyet shefi i opozitës hungareze. Biles dhe “vende që ishin pas nesh si Rumania, po ia kalojnë Hungarisë ekonomikisht”, thotë Peter Magyar, duke dhënë shifra krahasuese tronditëse për hungarezët: “Rumania i ka rritur rrogat 5-fish ! Ushqimet janë atje deri 30% më lirë së tek ne në Hungari”, këmbëngul ai duke vazhduar me dështimet në sistemin shëndetësor: “Një në tre hungarezë vdes para moshës 65 vjeç. Mungojnë 40 mijë infermierë që të merren me shendetin e hungarezëve. Në spitale nuk ka detergjent, as dezinfektues, biles as letër higjenike”, lëshon kështu ai fraza që shkojnë më shumë se kapja e pushteteve nga Orbani.

Opozitari i tij numër 1, nuk lë pasdore as çështjen e emigracionit pasi të rinjtë nuk gjejnë më shpresë. “Një në dy të rinj hungarezë të moshës 18 vjeç thotë së mendon të largohet nga Hungaria”, ia rikujtoi Peter Magyar Viktor Orbanit në një fjalim pasionant nga salla plenare e Parlamentit Europian duke konkluduar: “Të gjithë e dimë se fundi yt është i afërt megjithë kërcënimet tuaja. Pa ty, hungarezët do të ndërtojnë një Hungari paqësore, evropiane dhe të jetueshme”.

Rezultati i kësaj strategjie të re opozitare bazuar tek një shpresë e re ekonomike duket se po reflektohet për herë të parë në sondazhe. Vetëm në pak muaj që nga vera e kaluar kur doli në skenë Peter Magyar me një ligjërim të ri bazuar të ekonomia, 10% më shumë e hungarezëve duan ndryshim politik. Një shifër që mund të shtohet shumë më tepër deri në zgjedhjet e ardhshmë legjislative më 2026.

Në Shqipëri, mosbindja civile e Opozitës duhet të shoqërohet detyrimisht nga një program ekonomik. Deri tani, ka patur aty tek – tuk idera programatore ekonomike të lëshuara si me pikatore nga kryetari i PD-së, por në më pak së 6 muaj para zgjedhjeve nevojitet një përqasje ekonomike në formën e një programi të strukturuar qeverisës.

Përvoja e fitores së fundit elektorale të Trump është po ashtu domethënëse. Ai foli gjatë fushatës më pak për dhunën e drejtësisë që po binte padrejtësisht mbi të se sa për nevojën urgjente të uljes së çmimeve për amerikanët. Një stratëgji e ndjekur aktualisht dhe nga Le Pen në Francë, që ndonëse po bllokohet nga drejtësia franceze që mos të marrë pjesë në zgjedhje, ajo e motivon luftën e saj politike deri në rrëzimin e qeverisë për hir të interesave ekonomike të francezëve.