Flash News
SPAK sekuestron pasuritë e dy ortakëve të Evis Berberit
Goro në burg, Blerina Balaj komandohet kryetare e Bashkisë Himarë
Video/ Tensione në mbledhjen e Këshillit Bashkiak të Himarës, qytetari pështyn në fytyrë Vangjel Tavon
Olsi, ashtu si Edi, qenka burrë p….
Nën hetim për trafik k*kaine, SPAK sekuestron pasuritë e Princ Dobroshit dhe Olsi Syziut
“Washington Post” për korrigjimin e kufijve: Ballkanizimi i mëtejshëm i Ballkanit është një recetë për katastrofën
Carl Bildt
Kur bëhet fjalë për të ardhmen e Ballkanit, diskursi po ngadalësohet duke propozuar ndarje të reja në rajon, gjë e cila mund të konsiderohet si një recetë për paqëndrueshmërinë gjeopolitike.
Në mënyrë diskrete, drejtuesit politikë serbë dhe shqiptarë kanë hulumtuar mundësinë e zgjidhjes së dallimeve të tyre duke përdorur këmbime territoriale. Ideja e klasifikimit të ndarjeve përmes shkëmbimit të territoreve ka qarkulluar në Beograd për vite me rradhë, por kohët e fundit, duket se ka fituar tërheqje edhe në qarqet kryesore shqiptare.
Ideja nuk është aspak e re, por ishte e rrezikshme në të kaluarën dhe mbetet kështu në të tashmen. Liderja e Serbisë Sllobodan Millosheviç dhe udhëheqësi i Kroacisë Franjo Tuxhman komplotuan në fillim të viteve 1990 për të ndarë Bosnjen midis tyre, por reagimi ndërkombëtar ndaloi ato plane.
Deri më tani, politika e Bashkimit Evropian dhe e Shteteve të Bashkuara ka qenë shumë e qartë: “Kufijtë që ishin në Jugosllavinë e vjetër duhet të mbeten në vend, dhe zgjidhjet duhet të kërkohen brenda tyre. Për të Ballkanizuar më tej Ballkanin është hapja e rajonit për konflikte të mëtejshme dhe gjakderdhje”.
Dështimi i Kosovës mbetet një nga çështjet më të vështira në rajon. Nuk ishte zgjidhur nga ndërhyrja e NATO-s në vitin 1999, as nga njohja e vitit 2008 e Kosovës si një shtet i pavarur nga një numër i madh kombesh. Përderisa nuk ka një normalizim të marrëdhënieve midis Serbisë dhe Kosovës, çështja do të kufizojë potencialin e të dy vendeve dhe stabilitetin e rajonit.
Dhe kjo është arsyeja pse ideja e ndarjeve të reja territoriale është shfaqur përsëri. Mund të ketë versione të ndryshme të skemave të tilla. Kosova mund të lëshojë zonën në veri të lumit Ibër, e banuar pothuajse ekskluzivisht nga serbët dhe pastaj të fitojë njohje diplomatike dhe ndoshta të fitojë edhe disa lokalitete kryesisht të banuara në Serbinë jugore.
Presidenti serb Aleksander Vuçiç po mendon për disa nga këto linja, dhe Kryeministri shqiptar Edi Rama është treguar gjithashtu i hapur, siç më tha edhe në bisedë.
Kohët e fundit, kundërshtimi i fortë ndaj këtyre ideve është shfaqur nga Kisha Ortodokse Serbe dhe udhëheqja e saj në Kosovë. Ata argumentojnë se një ndarje e këtij lloji do të jetë tradhti e serbëve që jetojnë në Kosovën jugore të lumit Ibër dhe me shumë gjasa do të çojë në një pastrim të plotë etnik të zonës, me kërcënime edhe për monumentet historike ortodokse në atë zonë. Nga serbët e mbetur në Kosovë, shumica jetojnë në jug të Ibrit.
Këto frikë janë pa dyshim të mirëfilltë. Një shkëmbim territorial ka gjasa të ndiqet nga një shkëmbim popullsie për të krijuar territore etnikisht homogjene. Ndërsa disa pretendojnë se kjo mund të hapë rrugën për më shumë stabilitet, përfundimisht duke përfshirë një bashkim më të madh dhe të ardhur së bashku me Shqipërinë dhe Kosovën, kjo ka pak gjasa.
Përveç detajeve të diskutueshme në vendet e prekura menjëherë (dhe fakti që do të ishte e vështirë për t'u zbatuar), do të rrezikonte hapjen e Kutisë së Pandorës për sfida të reja në të gjithë rajonin. Mund të rihapte debatin për të ardhmen e Bosnjës. Krerët serbë e boshnjakë mirëpresin rastin.
Dhe pastaj ekziston çështja edhe më e vështirë dhe e rrezikshme e Maqedonisë, ku shqiptarët janë pjesë e konsiderueshme e popullsisë. Nëse zonat shqiptare të rajonit të gjerë fillojnë të vijnë së bashku edhe përmes një procesi të shkëmbimeve territoriale, do të ketë patjetër nga ata që pyesin pse kjo nuk duhet të zbatohet edhe në Maqedoni.
Ka nga ata në Bruksel dhe Uashington që mund të thonë se nëse liderët në rajon bien dakord për një shkëmbim territori mes Serbisë dhe Kosovës, pse duhet të kemi ndonjë kundërshtim? Sidomos nëse përfshihet krijimi i marrëdhënieve të plota diplomatike? Por një qëndrim i tillë është i rrezikshëm. Në një kohë kur të gjithë vëmendjen duhet t'i kushtohet nxitjes së stabilitetit, duke e kthyer anën tjetër në këto çështje është të ftojë tronditje në dekadat e ardhshme.
Pa dyshim, duhet të gjendet një kompromis midis Beogradit dhe Prishtinës, Kosovës, për të çuar më tej ambiciet e integrimit evropian dhe atlantik të dy vendeve. Kjo mund të përfshijë një shkallë më të madhe të decentralizimit për pjesët serbe të Kosovës dhe mund të nënkuptojë pranimin e Kosovës edhe në Kombet e Bashkuara. Ka qenë më shumë se pesë vjet që kur BE ndërmjetësoi një marrëveshje që tregon një rrugë drejt marrëdhënieve normale mes dy vendeve, por që atëherë, BE dhe përpjekjet diplomatike të SHBA kanë venitur. Si rrjedhojë, prirja për të ndarë është kthyer në rajon, i cili tashmë ka ballkanizuar shumë rajone.
Kjo është e rrezikshme, dhe Uashingtoni dhe Brukseli duhet të zgjohen me rreziqet. Integrimi gradual për Serbinë dhe Shqipërinë në BE dhe NATO, të gjitha në bazë të kufijve dhe kufijve ekzistues, është e vetmja rrugë drejt stabilitetit të qëndrueshëm në rajon. Luajtja me kufijtë dhe ndarjet në Ballkan ka qenë e rrezikshme në fillim të viteve 1990 dhe mbetet kështu tani.