Watch your heart! How occupational diseases are becoming a concern for Albanian workers

The hidden impacts of stress and sedentary work have become a major concern for the physical and mental health of employees in corporations and businesses. Is it time to talk about new occupational diseases? When we talk about success in business, we usually imagine long working hours, tireless dedication and unquenchable ambition.

However, the dark side of this endeavor is rarely talked about: the invisible, yet profound, impact it has on the physical and mental health of individuals.

Occupational diseases affect not only those who work in hazardous industries such as construction or mining, but also corporate employees, business leaders, and entrepreneurs.

From chronic stress to muscle problems and vision concerns, the business world hides numerous risks that, if not managed properly, can destroy not only your career, but also your quality of life.

A recent study by the World Health Organization (WHO) found that over 60% of employees report high levels of stress at work, a key factor that influences the occurrence of depression, anxiety, and burnout.

This is not just an individual issue, but a problem that also affects businesses: exhausted employees are less productive, less innovative, and more likely to quit their jobs.

According to a Gallup report, companies that do not pay attention to employee well-being lose billions of dollars each year due to absenteeism and reduced productivity.

But it's not just stress that takes its toll on professionals. Employees who spend hours sitting in front of computers face chronic back pain, neck problems, and muscle disorders.

According to the International Association for Occupational Health, about 75% of office workers have experienced back pain at least once in the past year. Also, the constant use of digital devices has led to a significant increase in vision problems.

Workplace stress, a modern epidemic

One of the most common risks in corporate environments is work-related stress. Studies by the World Health Organization (WHO) show that work-related stress is one of the main factors leading to burnout.

This syndrome manifests itself with constant fatigue, cynicism, and low work efficiency. According to a Gallup report, over 76% of employees globally experience significant stress in the workplace, impacting not only individual health but also company productivity.

Në Shqipëri, ndërsa nuk ka të dhëna të sakta mbi ndikimin e stresit në punë, ekspertët e shëndetit mendor kanë vënë në dukje një rritje të rasteve të ankthit dhe depresionit te profesionistët e biznesit dhe drejtuesit e korporatave.

Sipas mjekes psikiatre Dr. Arjana Rreli, stresi kronik në punë mund të shkaktojë pasoja serioze në shëndetin mendor dhe fizik.

“Ekspozimi i vazhdueshëm ndaj stresit në mjedisin e punës mund të çojë në lodhje emocionale, shqetësime të gjumit dhe madje edhe probleme kardiovaskulare”, – shpjegon ajo.

Dr. Rreli thekson gjithashtu se mungesa e mbështetjes psikologjike dhe kultura e mbingarkesës me punë janë faktorë që e përkeqësojnë këtë situatë.

“Shumë profesionistë ndihen të detyruar të punojnë përtej orarit të zakonshëm, duke sakrifikuar kohën për veten dhe familjen. Kjo e shton ndjeshëm rrezikun e çrregullimeve të ankthit dhe depresionit”, shton ajo, duke thënë edhe se rastet e ankthit janë shtuar shumë vitet e fundit.

Për të shmangur efektet negative të stresit në punë, ajo rekomandon ndërgjegjësimin e punëdhënësve për të krijuar një ambient më të shëndetshëm dhe zbatimin e strategjive të menaxhimit të stresit për punonjësit.

Sipas mjekes psikiatre Dr. Arjana Rreli, stresi kronik në punë mund të shkaktojë pasoja serioze në shëndetin mendor dhe fizik. “Ekspozimi i vazhdueshëm ndaj stresit në mjedisin e punës mund të çojë në lodhje emocionale, shqetësime të gjumit dhe madje edhe probleme kardiovaskulare”, – shpjegon ajo. Dr. Rreli thekson gjithashtu se mungesa e mbështetjes psikologjike dhe kultura e mbingarkesës me punë janë faktorë që e përkeqësojnë këtë situatë. “Shumë profesionistë ndihen të detyruar të punojnë përtej orarit të zakonshëm, duke sakrifikuar kohën për veten dhe familjen. Kjo e shton ndjeshëm rrezikun e çrregullimeve të ankthit dhe depresionit”

Një nga sfidat më të mëdha për punonjësit e zyrave dhe drejtuesit e biznesit është mungesa e aktivitetit fizik, e cila lidhet ngushtë me stilin e jetesës sedentare.

Qëndrimi për orë të tëra ulur para kompjuterit, shpesh në një mjedis joergonomik, çon në një sërë problemesh shëndetësore, që variojnë nga dhimbjet muskulore deri te dëmtimet serioze të skeletit.

Sipas një studimi të Institutit Amerikan të Shëndetit Publik, mbi 60% e punonjësve që kalojnë më shumë se 6 orë ulur në ditë raportojnë dhimbje të shpinës dhe qafës. Përveç kësaj, mungesa e lëvizjes ndikon negativisht në metabolizëm, duke ulur qarkullimin e gjakut dhe duke rritur rrezikun për diabet dhe obezitet.

Ekspertët rekomandojnë një qasje të balancuar që përfshin përdorimin e karrigeve ergonomike, qëndrimin e drejtë dhe lëvizjen e rregullt gjatë ditës së punës.

Ushtrimet e lehta çdo 30-60 minuta, si shtrirjet ose ecjet e shkurtra, ndihmojnë në reduktimin e tensionit muskulor dhe përmirësimin e qarkullimit të gjakut.

Sipas fizioterapistit Dr. Arjan Llaperi, puna sedentare është një nga faktorët kryesorë që ndikojnë në dhimbjet kronike muskulore dhe problemet posturale.

“Qëndrimi për një kohë të gjatë në të njëjtin pozicion, sidomos në një karrige joergonomike, shton ndjeshëm presionin mbi shtyllën kurrizore dhe mund të çojë në dëmtime afatgjata”, – thekson ai.

Dr. Llaperi sugjeron që punonjësit të bëjnë pauza të shkurtra për të kryer ushtrime të lehta dhe të bëjnë më shumë lëvizje në rutinën e tyre të punës.

“Nuk është e nevojshme të kalojmë orë të tëra në palestër, por edhe lëvizjet e vogla si ecja gjatë pushimeve apo qëndrimi në këmbë për disa minuta mund të bëjnë një ndryshim të madh në mirëqenien e përgjithshme”, – shton ai.

Disa kompani tashmë po eksperimentojnë me zgjidhje si tavolinat në këmbë ose modelet hibride të punës që reduktojnë kohën e kaluar ulur.

Në të ardhmen, pritet që organizatat të investojnë më shumë në mjedise pune më të shëndetshme për të përmirësuar mirëqenien dhe produktivitetin e punonjësve të tyre.

“Qëndrimi për një kohë të gjatë në të njëjtin pozicion, sidomos në një karrige joergonomike, shton ndjeshëm presionin mbi shtyllën kurrizore dhe mund të çojë në dëmtime afatgjata”, – thekson fizioterapisti Dr. Arjan Llaperi. Ai sugjeron që punonjësit të bëjnë pauza të shkurtra për të kryer ushtrime të lehta dhe të bëjnë më shumë lëvizje në rutinën e tyre të punës.

Në epokën dixhitale, ekspozimi i vazhdueshëm ndaj ekraneve është bërë një pjesë e pandashme e përditshmërisë sonë.

Nga kompjuterët dhe telefonat inteligjentë deri te tabletët dhe televizorët, sytë tanë janë në kontakt të vazhdueshëm me dritën blu, e cila mund të ndikojë në cilësinë e shikimit dhe shëndetin e përgjithshëm vizual.

Sindroma e shikimit kompjuterik është një fenomen që prek miliona punonjës në të gjithë botën dhe manifestohet me lodhje të syve, tharje, skuqje dhe dhimbje koke.

Sipas Shoqatës Amerikane të Optometrisë, mbi 50% e individëve që kalojnë më shumë se katër orë në ditë para një ekrani kanë shqetësime në shikim.

Përveç ndikimit të drejtpërdrejtë në shëndetin e syve, ekspozimi i tepërt ndaj dritës blu ndikon edhe në ritmin cirkadian, duke ndërhyrë në cilësinë e gjumit dhe duke shkaktuar lodhje të vazhdueshme.

Oftalmologia Dr. Stela Ceca thekson se ekspozimi i gjatë ndaj ekraneve dixhitale mund të shkaktojë djegie dhe dhimbje të syve për shkak të uljes së shpeshtësisë së pulitjes së syve, duke i bërë ata më të thatë.

Për më tepër, pacientët shpesh ankohen për dhimbje koke dhe shikim të turbullt, të cilat lidhen me dritën e kompjuterit, defektet refraktive të pakorrigjuara dhe distancën e papërshtatshme të qëndrimit para ekranit.

Ajo thekson se për ata që punojnë për periudha të gjata para ekranit, këto shqetësime mund të bëhen një problem serioz. Për t’i parandaluar, ajo rekomandon që njerëzit të pulisin sytë sa më shpesh ose t’i lubrifikojnë me lot artificial.

Gjithashtu, është e rëndësishme të korrigjohen defektet e refraksionit duke përdorur syze të përshtatshme për kompjuter, të cilat kanë filtra për të mbrojtur nga drita blu dhe refleksi i ekraneve.

Ajo këshillon gjithashtu bërjen e pauzave çdo 20 minuta duke fokusuar shikimin në një distancë të largët për 20 sekonda, si dhe rregullimin e distancës dhe mënyrës së qëndrimit para kompjuterit, si dhe ndriçimit të ambientit të punës.

Një shqetësim i madh, sipas Dr. Ceca, është edhe ekspozimi i fëmijëve shqiptarë ndaj ekraneve që në moshë shumë të vogël për periudha të gjata. Ajo thekson se kjo ka ndikim negativ si në shikim, ashtu edhe në zhvillimin e trurit të tyre.

Studimet tregojnë se qëndrimi në ambiente të hapura për të paktën 12 orë në javë mund të ulë ndjeshëm shfaqjen ose përkeqësimin e miopisë. Ndërkohë, për shkak të punës së zgjatur para kompjuterit, gjithnjë e më shumë vihet re shfaqja ose përkeqësimi i miopisë edhe në moshë madhore.

Oftalmologia Dr. Stela Ceca thekson se ekspozimi i gjatë ndaj ekraneve dixhitale mund të shkaktojë djegie dhe dhimbje të syve për shkak të uljes së shpeshtësisë së pulitjes së syve, duke i bërë ata më të thatë. Për më tepër, pacientët shpesh ankohen për dhimbje koke dhe shikim të turbullt, të cilat lidhen me dritën e kompjuterit, defektet refraktive të pakorrigjuara dhe distancën e papërshtatshme të qëndrimit para ekranit.

Një rrezik i fshehur në korporata

Stresi kronik dhe stili i jetesës sedentare, të cilat karakterizojnë shumë profesione korporative, janë faktorë kryesorë që rrisin rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare.

Presioni për të arritur objektivat, oraret e gjata të punës dhe mungesa e një rutine të rregullt të aktivitetit fizik ndikojnë drejtpërdrejt në shëndetin e zemrës.

Sipas një studimi të American Heart Association, njerëzit që punojnë në mjedise me nivele të larta stresi kanë deri në 50% më shumë gjasa për të zhvilluar presion të lartë të gjakut, sëmundje të zemrës dhe goditje në tru.

Faktorë të tjerë si dieta e varfër, konsumimi i lartë i kafesë dhe mungesa e aktivitetit fizik përkeqësojnë edhe më tej këtë situatë.

Sipas kardiologut Dr. Endri Hasimi, ndikimi i stresit kronik në shëndetin kardiovaskular është shpesh i nënvlerësuar.

“Kur një individ është vazhdimisht i ekspozuar ndaj stresit në punë, trupi prodhon sasi të larta kortizoli, i cili rrit presionin e gjakut dhe përshpejton zhvillimin e sëmundjeve të zemrës”, – shpjegon ai.

“Për më tepër, mungesa e lëvizjes dhe një dietë e pashëndetshme mund të çojnë në formimin e pllakave në arterie, duke rritur rrezikun e infarktit”.

Për të reduktuar rrezikun, ekspertët rekomandojnë që punonjësit të ndjekin një stil jetese më aktiv, të përfshijnë aktivitet fizik të rregullt në përditshmërinë e tyre dhe të kenë një dietë të balancuar me më pak yndyrë dhe më shumë ushqime të pasura me fibra dhe antioksidantë.

“Edhe ndryshime të vogla, si ecja për 30 minuta në ditë ose ngjitja e shkallëve në vend të përdorimit të ashensorit, mund të kenë një ndikim pozitiv në shëndetin e zemrës”, – sugjeron Dr. Hasimi.

Ai shton se një ndër gjërat që vihen re te njerëzit në biznes është mungesa e ecjes, për shkak të angazhimeve ata lëvizin vetëm me makinë dhe kjo shton peshën e problematikave.

“Puna duhet të jetë e balancuar me kohën e pushimit dhe çlodhjes. Menaxhimi i stresit nuk është luks, por domosdoshmëri për të ruajtur shëndetin afatgjatë”, – përfundon Dr. Hasimi.

Sipas kardiologut Dr. Endri Hasimi, ndikimi i stresit kronik në shëndetin kardiovaskular është shpesh i nënvlerësuar. “Kur një individ është vazhdimisht i ekspozuar ndaj stresit në punë, trupi prodhon sasi të larta kortizoli, i cili rrit presionin e gjakut dhe përshpejton zhvillimin e sëmundjeve të zemrës”, – shpjegon ai. “Për më tepër, mungesa e lëvizjes dhe një dietë e pashëndetshme mund të çojnë në formimin e pllakave në arterie, duke rritur rrezikun e infarktit”.

Një tjetër problem serioz që lidhet me stilin e jetesës sedentare të punonjësve të zyrave është mbipesha. Mungesa e aktivitetit fizik dhe zakonet e pashëndetshme të ushqyerjes, si ngrënia e ushqimeve të përpunuara ose vakteve të shpejta, çojnë në akumulimin e peshës së tepërt.

Studime të ndryshme tregojnë se mbipesha rrit rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare, diabetit të tipit 2 dhe çrregullimeve metabolike.

Sipas Dr. Matina Çobo, mjeke nutriciente, mbipesha është një faktor kyç që ndikon në shëndetin e përgjithshëm dhe rrit mundësinë për zhvillimin e sëmundjeve të rrezikshme.

“Kur një individ mbart peshë të tepërt, kjo e vë trupin nën presion, duke rritur rrezikun e problemeve me zemrën, tensionin e lartë të gjakut dhe çrregullimet metabolike”, shpjegon ajo.

“Për më tepër, stili i jetesës sedentare bën që kjo peshë të akumulohet më shpejt, duke çuar në pasoja afatgjata për shëndetin.”

Ekspertët këshillojnë ndërmarrjen e masave si rritja e aktivitetit fizik gjatë ditës së punës, krijimi i hapësirave për lëvizje dhe promovimi i një diete të shëndetshme në vendin e punës.

“Madje një pauzë e shkurtër për të ecur ose për të bërë ushtrime të thjeshta mund të ketë ndikim të madh në shëndetin dhe mirëqenien e punonjësve”, – thotë Dr. Çobo.

“Një dietë e pasur me fruta, perime dhe ushqime të pasura me proteina dhe fibra mund të ndihmojë në mbajtjen e një peshe të shëndetshme”.

Në një mjedis pune, është e rëndësishme që punonjësit të kenë mundësinë të ndërmarrin hapa për përmirësimin e shëndetit të tyre, duke krijuar një balancë midis aktivitetit fizik dhe një diete të shëndetshme për të zvogëluar rrezikun e mbipeshës dhe problemeve shëndetësore të lidhura me të.

Sipas Dr. Matina Çobo, mjeke nutriciente, mbipesha është një faktor kyç që ndikon në shëndetin e përgjithshëm dhe rrit mundësinë për zhvillimin e sëmundjeve të rrezikshme. “Kur një individ mbart peshë të tepërt, kjo e vë trupin nën presion, duke rritur rrezikun e problemeve me zemrën, tensionin e lartë të gjakut dhe çrregullimet metabolike”, shpjegon ajo. “Për më tepër, stili i jetesës sedentare bën që kjo peshë të akumulohet më shpejt, duke çuar në pasoja afatgjata për shëndetin.”

Përveç stresit dhe problemeve fizike, disa profesione përballen me rreziqe dermatologjike, si dermatiti i kontaktit. Ky është një inflamacion i lëkurës që shkaktohet nga ekspozimi ndaj kimikateve, metaleve ose substancave të tjera irrituese që gjenden në vendin e punës.

Sipas Shoqatës Britanike të Dermatologjisë, rreth 15% e punonjësve në sektorë si ai farmaceutik, kozmetik dhe ndërtimi përjetojnë probleme të lëkurës, të cilat mund të variojnë nga skuqjet e lehta deri tek inflamacionet e rënda dhe ekzemat kronike.

Disa produkte, si dezinfektuesit, latex-i i dorezave dhe produktet e pastrimit, mund të jenë shkaktarë të reaksioneve alergjike dhe irritimeve të lëkurës.

Sipas Dr. Gjystina Loloçi, mjeke dermatologe, rreziku i sëmundjeve dermatologjike është shpesh i nënvlerësuar në vendet e punës, sidomos në ato industri ku ekspozimi ndaj kimikateve është i lartë.

“Dermatiti i kontaktit është një problem që ka pasoja afatgjata, duke shkaktuar dhimbje dhe shqetësime, dhe në disa raste mund të bëhet kronik”, shpjegon Dr. Loloçi.

“Punonjësit që kanë kontakt të drejtpërdrejtë me kimikate ose substanca të tjera mund të kenë reaksione të menjëhershme ose të vonuara që ndikojnë në lëkurën e tyre”.

Masat mbrojtëse, si përdorimi i dorezave, aplikimi i kremrave mbrojtëse dhe hidratimi i rregullt i lëkurës, mund të ndihmojnë në parandalimin e këtyre problemeve.

“Për më tepër, edukimi i punonjësve për pasojat që mund të sjellin substancat e dëmshme është shumë i rëndësishëm”, – thotë Dr. Loloçi.

“Për kompanitë që operojnë në industri të rrezikshme për lëkurën, investimi në produkte më pak agresive dhe ofrimi i pajisjeve mbrojtëse për punonjësit është një hap i domosdoshëm për të reduktuar incidencën e dermatitit të kontaktit dhe për të përmirësuar mirëqenien në vendin e punës”.

Sipas Dr. Gjystina Loloçi, mjeke dermatologe, rreziku i sëmundjeve dermatologjike është shpesh i nënvlerësuar në vendet e punës, sidomos në ato industri ku ekspozimi ndaj kimikateve është i lartë. “Dermatiti i kontaktit është një problem që ka pasoja afatgjata, duke shkaktuar dhimbje dhe shqetësime, dhe në disa raste mund të bëhet kronik”, shpjegon Dr. Loloçi.

Realiteti i paadresuar plotësisht

Në Shqipëri, njohja dhe trajtimi i sëmundjeve profesionale kanë qenë sfiduese. Vendi nuk disponon një sistem të mirëfilltë statistikor për sëmundjet në punë, duke e bërë të vështirë vlerësimin e plotë të situatës.

Megjithatë, një hap pozitiv është miratimi i një liste të re të sëmundjeve profesionale nga Këshilli i Ministrave, e cila përfshin 96 lloje sëmundjesh apo agjentë të ndryshëm kimikë që i shkaktojnë ato.

Një studim nga Organizata Ndërkombëtare e Punës (ILO) thekson se vendet me sisteme të mira monitorimi të shëndetit në punë kanë një ulje të ndjeshme të rasteve të sëmundjeve profesionale. Kjo nënvizon nevojën për të përmirësuar raportimin dhe ndërgjegjësimin mbi këto rreziqe në Shqipëri.

Valentina Telhaj, psychologist, says that at a time when work and business require maximum dedication, health care should not be neglected.

"Occupational diseases are a reality that affects every level of the corporate hierarchy and impacts both personal life and professional success.

"Investing in physical and mental well-being is not only an individual choice, but also a necessity for a sustainable and productive work environment. Awareness and early action are key to avoiding the long-term consequences of these diseases," she concludes.

To reduce health risks in business and corporate environments, experts recommend several important steps:

Stress management: Companies should create a work culture that promotes mental well-being, through flexible hours, stress management programs, and mental health awareness.

Improving ergonomic conditions: Investing in ergonomic equipment and encouraging regular movement can help reduce muscle problems.

Eye protection: Using protective glasses for screens and taking frequent visual breaks are essential to maintaining eye health.

Monitoring and reporting: Establishing an effective system of monitoring and reporting occupational diseases would help in the timely identification and treatment of health problems.

Occupational diseases are health disorders that arise as a result of exposure to risk factors in the workplace.

In the context of business, career, and corporations, individuals face a variety of risks that can negatively impact their physical and mental health.

Workplace Stress: One of the most common risks in corporate environments is work-related stress.

The pressure to achieve ambitious goals, long working hours, and balancing professional and personal responsibilities can lead to burnout syndrome, which is characterized by constant fatigue, cynicism, and low work efficiency.

Musculoskeletal disorders: Prolonged work in static positions, such as sitting for long periods in front of a computer, can cause back, neck, and joint pain. Lack of proper ergonomics in the workplace contributes to the development of these disorders.

Vision problems: Constant exposure to digital screens can cause computer vision syndrome, which includes symptoms such as eye strain, dryness, and headaches./ Monitor.al