Berisha talks about the declaration "non grata" and the return, the journalist of The Washington Diplomat remembers the first meeting in '94

The head of the DP, Sali Berisha, gave an interview to Larry Luxner of "The Washington Diplomat" . He spoke about declaring him "non grata", a decision behind which, Berisha says, philanthropist George Soros is hiding.

Berisha has also shown the post-communist period, when Albania was financially supported by Soros.

The chief democrat says that after getting to know Soros better and his beliefs, he turned against him. Berisha has also spoken about the return to power, expressing his belief that he will govern the country better than Edi Rama, against whom he raises a number of accusations.

In his article, journalist Larry Luxner also tells of the first meeting with Sali Berisha in June 1994. He writes how the country changed positively under the leadership of Berisha after the fall of communism.

The interview took place on September 12, on the 24th anniversary of Azem Hajdari's murder, a detail Luxner notes in the article.

He further describes Berisha's office, in which there are items and photos that prove his long political career, in its most important moments.

Full text:

On June 2, 1994, while on duty in the Balkans, I managed to secure a one-hour interview with Sali Berisha, the first democratically elected leader in Albania's history.

Then the future looked bright for the former cardiologist, who two years earlier had assumed the presidency of his impoverished, isolated country, succeeding hard-line communist Ramiz Ali, then under house arrest.

Under Berisha's leadership, Albania had reduced galloping inflation to double digits from the previous three, achieved economic growth of 9% in 1992 and significantly reduced public debt. During Berisha's first three years in power, 75% of Albania's gross domestic product was provided by the private sector.

Në rang ndërkombëtar, Berisha pati marrëdhënie të ngushta miqësore personale me Presidentin George H.W. Bush dhe Sekretarin e Shtetit James A. Baker III— siç u evidentua edhe nga një takim në Shtëpinë e Bardhë në qershor 1992 – dhe ishte gjerësisht i respektuar për suksesin në kthesën që bëri vendi më i varfër i Evropës.

Si kanë ndryshuar kohët!

Muajin e kaluar, unë dhe Dr. Berisha u takuam sërish, këtë herë në zyrën e tij në selinë e Partisë Demokratike në Tiranë. Por tani, 28 vjet më pas, ish-kreu i shtetit udhëheq opozitën, i ngecur në konflikte me disa nga anëtarët e partisë së tij dhe e ka të ndaluar të shkelë në Shtetet e Bashkuara.

Në maj 2021, Sekretari Shtetit Antony Blinken ndërmori hapin e pazakontë të deklaronte 78-vjeçarin person non grata “për shkak të përfshirjes në korrupsion serioz”.

Berisha i mohon akuzat e paprovuara dhe fajëson Soros për përhapje gënjeshtrash. Si kryeministër i Shqipërisë nga 2005 deri më 2013, thotë Blinken në një deklaratë zyrtare, “Berisha u përfshi në akte korrupsioni si përvetësim fondesh publike dhe ndërhyrje në proceset publike, përfshirë përdorimin e pushtetit për përfitim personal dhe për pasurimin e aleatëve politikë dhe të anëtarëve të familjes së tij në kurriz të besimit të publikut shqiptar te institucionet qeveritare dhe zyrtarët publikë”. “Për më tepër, vetë retorika e tij demonstron se ai është i gatshëm të mbrojë veten, familjarët dhe aleatët politikë në kurriz të hetimeve të pavarura, masave anti-korrupsion dhe të llogaridhënies”, shtoi Sekretari i Shtetit.

Sikur të mos mjaftonte, ndalimi i vajtjes në SHBA përfshin edhe gruan e politikanit veteran, Liri Berisha; djalin e tij, Shkëlzen Berisha, dhe vajzën Argita Berisha Malltezi.

“Siç e keni marrë vesh besoj, jam futur në listën e zezë nga Anthony Blinken”, thotë me një buzëqeshje Berisha, teksa më fton të ulen. Më pas i mohoi me zjarr të gjitha akuzat dhe fajësoi filantropistin George Soros për problemet aktuale.

“Kjo erdhi tetë vjet pasi nuk kisha më ndonjë rol drejtues, as ndonjë lloj pushteti ekzekutiv. Isha thjesht deputet”, thotë. “Dhe gjatë periudhës në pushtet kam pasur marrëdhënie shumë të mira me Shtetet e Bashkuara. Kurrë nuk i kam kursyer përpjekjet për të marrë vendime me interesat e SHBA në mendje”.

Ai shton: “Në 16 vjetët e fundit, gruaja ime punon si vullnetare për fëmijët autikë në një qendër të ngritur me mbështetje të fortë nga Autism Speaks. Ajo është sanksionuar, si edhe fëmijët, për shkakun tim. Nën drejtimin e Trump kjo nuk do të kishte ndodhur kurrë.

Britania fut Berishën në listën e zezë, ndërsa Kongresmeni Republikan e mbron

Kambanat e kishës aty pranë ranë zhurmshëm gjatë takimit tonë të 12 shtatorit, i cili rastwsisi me 24-vjetorin e vrasjes së Azem Hajdarit, lideri i studentëve që bënë të mundur përmbysjen e regjimit komunist të Shqipërisë. Hajdari u qëllua për vdekje vetëm pak hapa larg hyrjes së selisë së partisë ku po zhvillohej takimi ynë.

Berisha, tani lider i opozitës së vendit, është armiku politik i kryeministrit aktual Edi Rama, i cili e mban postin që më 2013 dhe drejton Partinë Socialiste që më 2005.

Pavarësisht problemeve, Berisha ka miq të fuqishëm në Capitol Hill. Vitin e kaluar, kongresmeni republikan Lee Zeldin akuzoi administratën Biden për “sjellje të dyshimtë e të papranueshme” në ndëshkimin e Berishës.

“Prej muaj të tërë, Departamenti i Shtetit refuzon në mënyrë të përsëritur të japë një përgjigje reale, të detajuar, për akuzat për ‘korrupsion serioz’ të përdorura për sanksionimin e Berishës," thoshte Zeldin. “Pavarësisht kërkesave të shumta për takim dhe informacion shtesë, Departamenti i Shtetit ka ofruar vetëm përgjigje sporadike, jo bindëse, që i vijnë rrotull pyetjes dhe nuk iu adresohen akteve specifike të zotit Berisha që cilësohen si ‘korrupsion’ apo procesit vendimmarrës që administrata ka përdor për përcaktimin e sanksioneve si ato të duhurat”.

E megjithatë nuk është vetëm Uashingtoni që ka futur Berishën në listën e zezë. Në korrik, Berisha konfirmoi përmes një postimi në faqen e tij në Facebook se i ishte ndaluar hyrja edhe në Mbretërinë e Bashkuar.

“Këtë javë ndërmorëm masa ndaluese kundër disa individëve shqiptarë me lidhje të dokumentuara e të publicizuara mirë me kriminalitetin dhe korrupsionin”, tha në një deklaratë Stuart Peach, i dërguari special i Britanisë në Ballkanin Perëndimor. “Kjo është vala e parë e një serie aksionesh që synojnë inkurajimin e llogaridhënies dhe dhënien fund pandëshkueshmërisë”.

Kjo bëri që Yuri Kim, ambasadorja e SHBA në Shqipëri, të postonte këtë koment në Twitter më 21 korrik: “E mirëpresim këtë veprim të rëndësishëm. Ata që kanë abuzuar me besimin e publikut për të pasuruar veten dhe për të shkelur ligjin – me fjalë të tjera, ata që janë përfshirë në korrupsion serioz dhe kanë minuar demokracinë – duhet të përballen me drejtësinë. Askush nuk është mbi ligjin”.

Ambasadorja prej shumë kohësh e Shqipërisë në Shtetet e Bashkuara, Floreta Luli-Faber, e cila u emërua në post nga qeveria e Ramës tetë vjet më parë, nuk pranoi të prononcohej për këtë artikull.

Ndryshim në erën post-komuniste

Zyra e Berishës është e zbukuruar me kujtime nga koha në pushtet, përfshirë një medaljon bronzi me pamjen e Ibrahim Rugovës, dhënë nga Lidhja Demokratike e Kosovës.

Mbi një tavolinë mbledhjesh qëndron një emblemë e NATO-s e gdhendur në dru – përkujtimore e anëtarësimit të Shqipërisë në Aleancë më 2009 – që ka të skalitura firmat e liderëve të çdo vendi anëtar të NATO-s, përfshirë Tony Blair të Britanisë, Jacques Chirac të Francës, Presidentit çek Vaclav Havel, Gerhard Schröder të Gjermanisë, dhe Presidentit Bill Clinton.

Raftet e zyrës mbajnë qindra libra. Ata shkojnë nga “L’Italia Che Ho in Mente” (Italia që kam në mendje) e Silvio Berlusconit dhe “The Deep State of Europe” (Qeveria nën hije e Evropës) nga Basil A. Coronakus, deri në raporte vjetore të Amnesty International dhe Freedom House. Në kohën e intervistës, Berisha – një historian i pasionuar – po lexonte “Losing the Long Game: The False Promise of Regime Change in the Middle East” (Humbja e lojës së gjatë: Premtimi fals i ndryshimit të regjimeve në Lindjen e Mesme) nga Philip H. Gordon, diplomat karriere nga SHBA.

Admirimi i Berishës për Shtetet e Bashkuara nuk është i pazakontë për këtë vend ballkanik ende relativisht të izoluar prej 2.9 milion banorësh.

Më 1946, pas pushtimit italian e gjerman në gjatë Luftës II Botërore, diktatori Enver Hoxha prishi marrëdhëniet me Uashingtonin. Hoxha, një izolacionist që i urrente Shtetet e Bashkuara, sundoi me brutalitet deri në vdekjen e tij, më 1985, dhe vetëm me shembjen e komunizmit më 1991 u rivendosën marrëdhëniet dypalëshe.

Në tri dekada që atëherë, Shqipëria ka ndryshuar nga një vend i mbyllur fanatik marksist i stilit koreano-verior në një nga vendet më pro-amerikane në botë.

Berisha thotë se është ironike që në kohën e shembjes së komunizmit në Evropën Lindore ai e vlerësonte shumë Sorosin.

“Në atë kohë, shoqëria civile nuk ekzistonte. George Soros dha ndihmë financiare dhe për këtë i isha shumë mirënjohës”, thotë për të mbijetuarin e holokaustit. “Por, vite më pas, e pashë që modeli i tij ishte monist”.

Kjo ishte arsyeja pse Berisha kundërshtoi përpjekjet e Fondacionit për Shoqëri të Hapur – një OJQ që e quante veten “financuesi privat më i madh në botë i grupeve të pavarur që punojnë për drejtësi, qeverisje demokratike dhe të drejta njerëzore” – për të reformuar sistemin e trazuar gjyqësor të Shqipërisë.

“U punësua një grup ekspertësh, thuajse të gjithë anëtarë të Fondacionit për Shoqëri të Hapur dhe të gjithë majtistë, përfshirë Luan Omarin, hartuesin e kushtetutës më të keqe që bota ka parë ndonjëherë, e cila, më 1974, e shpallte Shqipërinë shtet ateist”, tregon Berisha. “Ajo e deklaronte Shqipërinë edhe diktaturë të proletariatit dhe thoshte se ishte forma më e pastër e demokracisë. E kam jetuar atë kohë”.

Ëndrra e rikthimit në pushtet

Ndërkaq, sipas Berishës, Soros dhe Fondacioni i tij nisën të përfshihen shumë në konfliktin midis Serbisë e Kosovës.

“Pasi dy vendet nënshkruan një marrëveshje të përgjithshme në Bruksel më 2014, ato nisën bisedimet për ndryshime kufijsh. Kjo u prezantua si projekt i degës së Beogradit të Fondacionit të Sorosit”, thotë. “E kundërshtova sepse unë jam për ruajtjen e kufijve aktualë. Nëse hap Kutinë e Pandorës në këtë rajon, nuk merret vesh se ku i del fundi”.

Para se ta mbyllnim bisedën, e pyeta Dr. Berishën nëse do të dëshironte të rikthehej në postin e dikurshëm, pavarësisht moshës dhe faktit se dy nga demokracitë më të mëdha në botë ia kishin ndaluar hyrjen.

“Pa diskutim”, u përgjigj pa hezituar, duke shtuar se do të bënte një punë shumë më të mirë se Rama, i cili qeveris aktualisht Shqipërinë. Nga 2006 deri më 2013, gjatë qeverisjes së tij, thotë se Shqipëria pati rritjen e pagave mesatare më të lartë në Ballkan; tani është më e ulëta.

Për më tepër, midis 2014 e 2021, rreth 744 mijë shqiptarë janë larguar nga vendi drejt shteteve të BE, thotë duke cituar shifra nga Eurostat. Ata përfaqësojnë 26% të popullsisë së Shqipërisë dhe nuk përfshijnë të emigruarit në SHBA, Kanada, apo juridiksione të tjera jashtë BE.

“Paga mesatare këtu është vetëm 380 euro në muaj. Edhe Kosova e ka 20% më të lartë”, ankohet. “Papunësia këtu zgjidhet vetëm duke ikur nga vendi”.

Ndërkaq, Berisha i ka shkruar një letër Blinkenit me të cilën i kërkon Departamentit të Shtetit të bëjë publike çfarëdo prove që mund të kenë kundër tij.

"I also wrote to them that they will not find any for 100 years", says Berisha. "I told him 'I will sue you in Paris for defamation, not so that you can change the decision about who should and who should not enter the USA, but because you violated my dignity and my honor'".