Fact Analysis: How did Veliaj cheat with the Pyramid? It promised that it would be the biggest digital center in the Balkans

On May 11, 2023, the Pyramid of Tirana was inaugurated with a big promise: to become the largest digital center in the Balkans for young people. The Mayor of Tirana, Erion Veliaj, in the heat of the campaign for the third mandate, described the Pyramid as an innovative and attractive space for technology. One year after this promise, Faktoje monitored the activities and services offered at Piramida, if they fulfill the mission articulated by Veliaj. The verification showed that apart from the "TUMO" center, most of the spaces are occupied by bars, restaurants and other services, while technology experts argue why the Pyramid today is far from being an innovation center.

On May 11, 2023, Edi Rama and Erion Veliaj closed the electoral campaign for Tirana with the inauguration of the transformed Pyramid.

Under a light show, the enthusiasm of the mayor of Tirana, who was seeking a third term, included this statement:

"Today we are not only opening a building, an ornament, or an observation point and a place to be "instagrammed", but at the same time we are opening the largest digital center in the Balkans for the young men and women of Tirana and all of Albania ".

A year after this statement, Faktoje monitored the services and activity taking place at Piramida on the ground. 

The only center that offers digital services in the field of programming and coding for young people is "TUMO", which previously offered courses near the "Air Albania" Stadium and then moved to Piramida.

In this structure, there is no other unit that offers similar services.

One of the colorful cubes on the outside of the Pyramid was given to the company "Alba Game". Although it specializes in games and digital devices, this unit only serves to sell technological products, and not to train young people.

The office near the Pyramid has been taken by the American and French embassies, to provide knowledge to young people who want to study in these countries, but their focus, based on the goals announced during the promotions, is not digital education.

An external environment is also dedicated to the European College, an EU investment for the youth of the Balkans in the field of master's level education, also unrelated to technological training.

The office near the Pyramid has benefited through rent, a second-tier bank (Intesa Sanpaulo) and the insurance company, Sigal. We verified all the services offered by the entities operating at Piramida, but even they do not offer special courses or training for young people, but only commercial activity.

11 premises are used by private entities, such as bars, restaurants, or souvenir shops.

Nga verifikimi rezultojnë marka të njohura në tregun vendas të këtyre shërbimeve, si: Mulliri, Mon Cheri, apo baret me emrat Sentea, Soma,  Dev8, Tonys dhe Papas.

Atyre iu bashkohen edhe restorantet e pastave: Pastaria dhe Banas, kurse brenda në Piramidë ka edhe një dyqan suveniresh.

Fondacioni Shqiptaro Amerikan (AADF) që bashkë-menaxhon këtë godinë me Bashkinë Tiranë, i ka dhënë një zyrë brenda në Piramidë edhe organizatës jo qeveritare rinore të krijuar prej vetë fondacionit, të quajtur Junior Achievement Albania.

Zyra me shërbime mikse në Piramidë

Banka Intesa Sanpaulo

Kompania e Sigurimeve, Sigal

OJQ, Junior Achievement Albania (Pjesë e AADF)

Zyra e Kolegji Evropian

Klubi Francez

Zyra e SHBA për edukimin

Dyqan Alba Game

A ndryshoi TUMO kur shkoi në Piramidë?

Bashkia Tiranë u pyet për zhvillimet në Piramidë gjatë këtij viti, por ajo i shmangu përgjigjet konkrete me argumentin se kjo strukturë tashmë menaxhohet nga një OJF, e quajtur “Qendra Piramida”, të cilës Bashkia Tiranë i ka dhënë në huapërdorje pasurinë.

Shqipe Berisha, menaxherja e qendrës “Tumo”, e kontaktuar përmes telefonit u shpreh e kënaqur për zhvendosjen e “Tumo”-s në Piramidë.

Sipas saj, “Piramida tërheq më shumë vëmendje dhe e bën më të lehtë për të rinjtë dhe familjet e tyre të kenë informacion dhe interes për programet e ofruara nga “Tumo””.

E pyetur për Faktoje se çfarë ofron më shumë qendra tani në Piramidë, menaxherja Berisha tha se janë shtuar dy disiplina të reja për të rinjtë.

“TUMO Tirana, në hapjen e saj në vitin 2020, ofronte 8 disiplina: Modelim 3D, Robotikë, Dizajn Grafik, Animacion, Programim, Zhvillim Lojërash, Muzikë dhe Prodhim Filmash. Me zhvendosjen në Piramidë, u bë e mundur shtimi i dy disiplinave të reja: Fotografia dhe Vizatimi”,-tha Berisha.

Sipas ekspertit të teknologjisë, Besmir Semanaj, ajo që ofron sot Piramida nuk ka asnjë ndryshim me klubet që mund të krijojë një gjimnaz në Amerikë apo në BE pas mësimit.

“Këto qendra teknologjike duhet të komercializohen, por jo në kuptimin shqiptar të kësaj fjale, që e ka kthyer sot Piramidën në qendër biznesi. Në qendra të ngjashme në Amerikë apo BE nuk gjen dot asnjë kafe të vetme, e këtu ndodh e kundërta. Sfidoj çdo politikan që reklamon këtë qendër, të gjejë një të ngjashme në Ballkan apo Europë që ka një numër të madh kafesh e restorantesh në një sipërfaqe të tillë dedikuar inovacionit”,-tha Semanaj për Faktoje.

Edhe për ekspertin tjetër Gentian Progni, një qendër kursesh më shumë, nuk është një vlerë e shtuar për sa kohë në vend operojnë qindra të tilla.

“Paradoksi më i madh është se kanë dhënë miliona euro për qendra kursesh, inovacioni e start up-e, por nuk kanë deri më tani asnjë histori suksesi, asnjë të vetme, e kjo tregon shumë për fasadën”, – tha Progni për Faktoje.

Prof. Ndriçim Mehmeti, një hartues i politikave arsimore, tha për Faktoje se sot Piramida nuk i ngjan në asnjë element qendrës apo parkut të lirë të teknologjisë për të rinjtë dhe qytetarët e Tiranës.

“Është e dhimbshme, zhgënjyese dhe plot dritëhije të korrupsionit, sikundër ka ndodhur edhe me prona të tjera publike që janë nisur në shërbim të komunitetit dhe kanë përfunduar në shërbim të bizneseve private”,-tha Mehmeti.

Ende të etur për bare?

Bashkia Tiranë refuzoi të informojë mbi baret që janë vendosur në Piramidë dhe se si janë përzgjedhur ato, duke thënë se “Qendra Piramida”, nuk është një autoritet publik, për këtë arsye çdo subjekt i interesuar duhet t’i drejtohet drejtpërdrejt qendrës për t’u informuar në detaje”.

“Pushtimi” i Piramidës nga të paktën 11 njësi tregtare ka shkaktuar reagimin e shoqërisë civile.

Migen Qiraxhi, nga Qëndresa Qytetare thotë se “bashkë me 1.6 milione Euro shkuan dëm premtimet, dhe ëndrrat të gjitha u reduktuan në “Bar-Kafe”.

“Për fatin e keq të të gjithëve, me këtë qasje, vendi ynë do të vazhdojë të mbajë rekordin e vendosur në 2018 ku për herë të parë u rendit në vendin e parë në botë për numrin e Bar Kafeve në raport me popullsinë edhe për këtë, politikëbërësit nuk shqetësohen, por janë gati të lëshojnë edhe objektet arsimore me qira për Bar- Kafe”, – tha Qiraxhi për Faktoje.

Bare, restorante, dyqane: 11 njësi

Mulliri

Mon Cheri

Banas

Dyqan suveniresh

Bar Sentea

Bar Soma

Bar Dev8

Bar Tonys

Pastaria

Bar Papas

Bar në pjesën e brendshme

A është sot Piramida qendra më e madhe digjitale në rajon?

Ditën e hapjes së Piramidës, Veliaj e cilësoi atë si “qendrën më të madhe digjitale në Ballkan për të rinjtë dhe të rejat e Tiranës dhe të gjithë Shqipërisë”.

Siç u pohua nga vetë menaxherja e të vetmes hapësirë teknologjike në Piramidë, Tumos, aktualisht  qendra frekuentohet çdo javë nga 1680 nxënës të Tiranës, të moshës nga 12-18 vjeç.

Fëmijët e tjerë të Shqipërisë nuk kanë mundur të frekuentojnë kurset. 

“Kemi pasur fëmijë nga Elbasani, Thumana dhe Durrësi. Rreth 20 gjithsej”,-tha Shqipe Berisha për Faktoje.

Ajo konfirmoi se kaq është rrezja e veprimit të Tumo-s, duke nënvizuar se në qendër nuk kishte marrë leksione asnjë i ri i ardhur nga vendet e tjera të rajonit.

“Jo, për shkak se TUMO ofron mësim pas shkolle dhe është e dedikuar për të rinjtë nga mosha 12-18 vjeç. Megjithatë, në Piramidë do të hapen së shpejti qendra të tjera të edukimit teknologjik, për studentë mbi 18 vjeç që do të mund të mirëpresin studentë nga vende të tjera,”-tha drejtuesja e TUMO-s.

Anxhelo Lushka, një programues i interesuar për zhvillimet brenda Piramidës, pohon: “Fatkeqësisht, nuk e konsideroj Piramidën qendrën teknologjike që u premtua, pasi nga vëzhgimet që kam bërë, nuk kam parë asnjë entitet që lidhet me botën e teknologjisë/digjitalizimin apo inovacionin që të shfrytëzojë ambientet e Piramidës”.

Gentian Progni, i cili e deklaron veten një grup interesi, sepse zotëron një kompani në atë fushë, thotë se Piramida nuk ka fare lidhje me atë që u premtua.

"There is a business center there, where the costs of having an office or an environment are many times higher than anywhere in Tirana", said Progni for Faktoje, citing the ICT center in Kosovo as an example of a success story.

"Their manager has entered the 40 most important people for influencing technology in the world, according to Forbes. We don't have to invent the wheel, it's enough to see it as something in the service of young people, and not in something profitable as it is done today", said Progni.

Besmir Semanaj emphasizes attracting investors to such centers to promote research and development.

"A technological center must have a modern building and equipment. The center should provide legal consultancy for those who build start-ups there. Continuous training should be provided, free of charge or cheaper than in the open market. There should be daily events and conferences. A community focused on this area must be built", - emphasizes the expert Semanaj.

The drafter of educational policies, Ndriçim Mehmeti, estimates that the Municipality should cooperate with ministries, but also with public or private technology faculties. "The fact that it declares that there is a center with this name does not justify such a costly investment and venture," Mehmeti told Faktoje.

cONcluSiON

Based on field verifications, official data provided and expert assessments, we categorize the statement of the mayor of Tirana that Piramida is the largest digital center in the Balkans for the young men and women of Tirana and all of Albania as untruth.

Taken from Faktoje.al