Investigation: How do African migrant workers suffer exploitation in Albania?

Migrant workers from Africa have told BIRN they must surrender their passports upon arrival in Albania, work unpaid overtime and face deportation once they are no longer required. Many of them are left with debts to agencies that act as intermediaries.

The woman from Uganda spoke about the months she spent in Albania as the worst periods of her life. "Like a prison," she said.

"We didn't have identity cards, we didn't have employment permits, we didn't have passports. "Every identification document was kept and we couldn't move," she said.

The woman, a 30-year-old beautician, spoke to BIRN by phone from her home in Uganda's capital, Kampala. The woman, who asked not to be named, said she had taken a job at a tourist resort in Orikum, southern Albania, with the promise of a one-year contract and a salary that exceeded what she could ever hope to earn in Uganda.

But first she had to pay 2000 euros to the agency that mediated her recruitment. "I haven't recovered half of that," said the woman.

Upon arrival, she discovered that the job she applied for was not actually available. She surrendered her passport and was forced to do other menial jobs, before complaining and eventually leaving.

Hundreds of workers from Uganda and Nigeria have suffered a similar fate - lured to Albania to work in the country's growing tourism sector, only to face exploitation, including inhumane working hours, restrictions on their freedom of movement and unpaid overtime.

A number of those who spoke to BIRN said they had paid between 1,200 and 2,000 euros to recruitment agencies, which arranged paperwork to secure visas and work permits. Many sought help from the Church of Salvation in Tirana, a religious organization run by a Nigerian pastor named Prince C. Mazie.

"I have dozens of cases of workers from Africa, India and other countries who complain of discrimination and who are repeatedly threatened with deportation if they complain or simply fired until the end of the summer season," said Mazie, who has lived in Tirana for the last 16 years.

"This is inhumane. If you signed a one-year contract, you must respect it."

Albania's Labor Inspectorate, the state body responsible for protecting rights in the workplace, said it is a criminal offense to keep an employee's passport, tantamount to "kidnapping" or "illegal imprisonment". But her inspectors have never come across such a practice, she told BIRN.

Punëtorët migrantë shpesh vuajnë shkelje të tilla si jashtë orarit të papaguar, por kjo është e zakonshme edhe për shqiptarët, tha Irida Qosja, nëndrejtoreshë e Inspektoratit të Punës.

“Ata që punësojnë shqiptarët në tregun e zi bëjnë të njëjtën gjë me të huajt”, tha Qosja.

Pasaportat e sekuestruara në mbërritje

Si një nga vendet më të varfra në Evropë, Shqipëria po lufton me normat e larta të emigrimit, duke i detyruar punëdhënësit në sektorin e turizmit të kërkojnë gjithnjë e më shumë diku tjetër për punë sezonale nga vende si Bangladeshi, Nepali, Filipinet dhe një sërë shtetesh afrikane.

Numri i tyre është ende i ulët, por në rritje. Në vitet 2022-2023, lejet e punës iu dhanë 3784 individëve nga Azia dhe 1028 nga Afrika.

Në fillim të tetorit, BIRN mori një email anonim ku pretendohej se 27 punëtorë nga Uganda, të punësuar në Resortin luksoz Oricon Coast në Orikum, përballeshin me kufizime në lirinë e tyre të lëvizjes dhe ishin kërcënuar me dëbim nëse ankoheshin. I njëjti email i është dërguar policisë, Inspektoratit të Punës, Fondit të Sigurimeve Shoqërore dhe një sërë organizatash të shoqërisë civile.

Ky reporter vizitoi vendpushimin, ku disa punëtorë nga Uganda thanë se ata kishin jetuar në izolim për muaj të tërë, të ndaluar të dilnin nga ambientet dhe të privuar nga karta e identitetit.

"Unë eci nga atje deri këtu," tha një grua 26-vjeçare, duke treguar vendndodhjen e saj. Duke folur në kushte anonimiteti, gruaja tha se punëtorët nga Uganda që duan të dërgojnë para në shtëpi te familjet e tyre shoqërohen në bankë. Vetëm atëherë ata rifitojnë pasaportat e tyre, për kohëzgjatjen e transaksionit. E njëjta gjë vlen edhe për udhëtimet te mjeku.

Të tjerë u ankuan për orët shtesë të detyruara, të papaguara dhe diskriminim racor.

"Nëse ankohemi, ata na paralajmërojnë: do t'ju kthejmë në Afrikë," tha njëri.

Adjon Hanxhari, pronar i Oricon Coast Luxury Resort, hodhi poshtë pretendimet për shfrytëzim, duke përmendur inspektimet e shumta të punës që nuk kishin identifikuar asnjë shkelje.

“Pretendimi për shkelje është një shpikje nga një burim anonim”, tha Hanxhari për BIRN në një mesazh në WhatsApp. “Për sa i përket pretendimit se kompania u ka mbajtur pa të drejtë pasaportat, kjo është sqaruar nga ana jonë me punonjësit që aktualisht vazhdojnë të punojnë për grupin tonë”.

Punëtorët nga Uganda thanë më vonë për BIRN se atyre iu dhanë pasaportat më 22 tetor pas një vizite nga Inspektorati i Punës.

Eljo Mucaj, kryeinspektori, tha se inspektorët u dërguan në vendpushim pas një emaili anonim, por ugandasit me të cilët folën nuk thanë se u ishin marrë pasaportat.

“Nëse nuk ankohen, është e pamundur që një inspektor i punës të provojë se punëdhënësit i është mbajtur pasaporta,” tha Muçaj për BIRN.

Kjo nuk do të thotë se nuk po ndodh.

Në intervista të veçanta, disa migrantë i thanë BIRN se pasaportat e tyre u sekuestruan nga punëdhënësit e tyre të rinj menjëherë pas mbërritjes në Aeroportin Ndërkombëtar të Tiranës.

Njëri ishte nga Uganda dhe u punësua për të punuar në hotelin Grand Blue FAFA pranë portit verior të Durrësit.

“Ne punojmë gjatë gjithë ditës; nuk kemi kohë të kërkojmë pasaportën tonë,” tha ai për BIRN në telefon.

Menaxheri i hotelit nuk mund të kontaktohej për koment.

Agjencia e rekrutimit mohon përgjegjësinë

Në Orikum, një 33-vjeçar nga Uganda tha për BIRN se i kishte paguar agjencisë së rekrutimit 1200 euro, ekuivalente me qiranë e 12 muajve në Kampala. Ai kishte frikë se do të humbiste punën e tij, megjithatë, pasi sezoni turistik përfundon.

Një tjetër, që punonte si shoqërues plazhi në jug të Durrësit, tha se kishte paguar afërsisht 1,900 euro dhe tani ishte nën presion për t'u larguar. Ende në të kuq pas muajsh pune, ugandani tha se kishte rënë dakord për çdo gjë që i kërkohej.

"Unë nuk i kam rikuperuar ende këto para," tha ai, duke shprehur gjithashtu frikën e dëbimit.

Një punëtor i tretë migrant tha se kishte marrë një kredi për të paguar agjencinë dhe ende po e kthente atë.

Qosja, nga Inspektorati i Punës, tha se Inspektorati i konsideron pagesa të tilla si të paligjshme dhe është duke hetuar agjenci të tilla.

Dokumentimi i shkeljeve të tilla është i vështirë, megjithatë, nëse paratë paguhen me para në dorë në vendin e origjinës, tha Qosja për BIRN.

Sa i përket zgjidhjes së kontratave të punës, Qosja tha se Inspektorati pak mund të bëjë. “Secili prej nesh përballet me vlerësime të performancës,” tha ajo.

Albania Employment Solution, agjencia që ndërmjetësoi rekrutimin e punëtorëve nga Uganda për Oricon Coast Luxury Resort, tha se nuk ishte në dijeni të ndonjë shfrytëzimi dhe tha se çdo shkelje eventuale e punës ishte një çështje e autoriteteve.

“Mënyra se si një kompani i trajton punonjësit e saj nuk monitorohet nga unë dhe e kam të pamundur ta bëj këtë”, tha menaxherja e agjencisë, Sonila Sinaj. “Sapo zbarkojnë në Shqipëri, punëdhënësit janë përgjegjës”.

"Një objekt, jo një qenie njerëzore"

Mazie, pastori, tha se i ishte thënë për raste në të cilat punëtorëve migrantë u premtoheshin paga prej 1,000 euro në muaj, vetëm për t'u pushuar nga puna kur të mbaronte sezoni i verës.

“Disa prej tyre marrin kredi ose shesin prona për të paguar mundësinë e emigrimit dhe shumica prej tyre jetojnë me frikë,” tha ai për BIRN.

Një nigerian 29-vjeçar tha për BIRN se u deportua nga policia dy muaj pasi mbërriti, kur ai dhe dy punonjës të tjerë u pushuan nga një kompani e quajtur P&GG – e cila prodhon statuja dhe objekte të tjera – pranë kryeqytetit shqiptar, Tiranës. Që të tre kishin leje qëndrimi njëvjeçare. Burri tha se një kolege nga Kameruni kishte ikur një natë, nga frika se do të dëbohej. BIRN mësoi se gruaja tani ndodhet në një strehë për viktimat e trafikimit të qenieve njerëzore.

Gentian Dallashi, owner and director of P&GG, described the employees as "lazy, lying and violent" and said that he had terminated their contracts, which is the basis of their work permit. Using a racial slur, Dallashi told BIRN: “They were under my responsibility. I brought them home. I paid everything I owed them.”

Andi Rabiaj, executive director of the Youth Voice NGO Organization Network, filed a complaint with the office of the Albanian Ombudsperson. Subsequent investigation made little progress. The police acknowledged that they had received a request from the employer to cancel the employees' permits, but refused to deport any of them.

Rabiaj said the law leaves migrant workers vulnerable.

"The law gives the employer the right to extradite the employee if he doesn't like it," he told BIRN. "It's like buying an object, not a human being."

Taken from Balkan Insight