The next crisis produced by the political class in Albania

By Romeo Gurakuqi

The main politicians in the country seem to be in a row to spot the next President of the fragmented parliamentary Republic.

A discussion that is repeated every 5 years in Albania.

And every 5 years, when those in charge clash over the profiles they offer, the public is reminded that this country lacks the necessary institutional mechanisms, forms of political organization of the European model, which enable normal procedural processes of forming the basic institutions of the state, without creating tensions. extreme political tensions that in a country with extraordinary accumulations of problems, social and economic, rapid and sudden cultural changes, risk turning into confrontations with completely undesirable content.

However, even though crises have created them, every time the President has been elected within the political circle, in most cases without consensus, but always the next elected has been careful in meeting the interests of both political wings, to move within a circle and within the same boundaries, which go towards maintaining the status quo of the ruling caste: political and institutional decision-making remains in the hands of the same group of politicians; reforms, including in the justice system, will not have to go beyond and run counter to the Group of the Untouchables; independent institutions cannot be run by individuals outside the same decision-making circle; public money will flow among those oligarchs, who finance in parallel, with a certain margin, position and opposition, the Barons of Politics; The Constitutional Court, the Prosecution, the institutions of their government, must be composed of liaison and appointments of the Caste; the reform of the constitution, the political system, the change of the system of government in favor of balance and double control by the public, will have to remain further blocked; the intervention of strategic partners will have to be delayed and neutralized through a ping-pong, or through the alibi of supposedly preserving sovereignty, etc. etc .. the intervention of strategic partners will have to be delayed and neutralized through a ping-pong, or through the alibi of supposedly preserving sovereignty, etc. etc .. the intervention of strategic partners will have to be delayed and neutralized through a ping-pong, or through the alibi of supposedly preserving sovereignty, etc. etc ..

This year there are several reasons that the Public, completely disappointed with politics, with a confidence falling in parallel at the lowest levels, in all segments of political parties, government, opposition and nobody in parliament, expects a President of another format : enlightened, independent of Kasta, Shekular, sensitive to the Europeanizing and westernizing interests of Albania and a friend of the public and state and national interests.

Gjasat jane qe as kete here, asgje e tille nuk do te ndodhe. Mjafton te degjosh se si ka qene endrra e KM per presidentin e ardhshem dhe do te kuptohet si orientohen vektoret e preferencave te magjorances; ose, ne krahun tjeter: mjaftojne deklaratat e fundme ultimative dhe bojkotuese te shefit te Rithemelimit, per te kuptuar kush i ka marre vendimet e bojkotit, dorezimit te mandateve dhe listave te perfaqesise demokrate me 2017 dhe 2021.

Edhe pse ne dukje ka nje perplasje mes paleve, ne prapaskene ka nje marreveshje underground, te faktoreve determinante politike per te mbajtur brenda frereve dhe brenda mediokritetit qe mbretnon ne sferen e politikaneve shqiptare, edhe figuren e Presidentit te ardhshem te Republikes.

Ne fillese, me kushtetuten e vitit 1998, institucioni i Presidentit në Republikën Parlamentare të Shqipërisë ishte përshtatur posaçërisht nga hartuesit (kuptohet, jo aq sa ne rastin e Republiken Italiane), si një organ monokratik, i paanshëm dhe apolitik, që nuk ushtronte funksione aktive të qeverisë, por kishte detyrën për të vëzhguar mbi të gjitha pushtetet, për të kontrolluar dhe për të garantuar respektimin e ekuilibrave të parashikuara nga Kushtetuta në mes organeve të ndryshme të Shtetit, me qëllim që asnjë të mos vendosej mbi të tjerët; të verifikonte që ishin të kontrollueshme parimet dhe vlerat themeltare të sanksionuara nga ky dokument themeltar i shtetit; një institucion që do të duhet të drejtonte me përgjegjësi të lartë politike, juridike dhe patriotike pushtetin e dhënë në ushtrimin e funksionit juridik.

Mirëpo, ndryshe nga fryma fillestare e Kushtetutës, në mënyrë të vetvetishme, shtytur nga kontrolloret qe bejne marreveshje replikimi, po vijon më ngulm, procesi i nisur me ndryshimet konstitucionale (të vitit 2008), të pangjashme në një vend perëndimor, i shndërrimit përfundimtar të postit presidencial, në një institucion pak përfaqësues dhe të zhveshur nga çdo pushtet themeltar, drejt një figure simbolike kryetari, në një institucion të “specializuar” si mjeshtër i madh i ceremonive shtetërore, i mbyllur në kafazin e rehatshëm të Presidencës.

Pavaresisht perplasjeve qe kemi perjetuar se fundmi mes institucioneve qeverise me kreun e shtetit, konstitucionalisht, asgja nuk ka ndryshuar: posti priret te jete edhe me tutje, i tille, legalisht dhe figurativisht, ndersa vendi do te vuaj edhe me tutje nga:

1. nga mungesa e një Arbitri të brendshëm mes aktorëve të rënduar emocionalisht të politikës shqiptare;

2. nga një zhbalancim i rëndë raportesh mes institucioneve;

3. nga mospasja ende, per shkak te sabotimit te reformes nga te njejtet, e një sistemi të shëndetshëm të drejtësisë;

4. nga pesha e rëndë e mos pasjes së një sistemi efikas të sigurisë publike;

5. nga çorientimet dhe spontaniteti i linjave strategjike të politikës së jashtme;

6. nga mos sendërtimi i një opozicioni real, në shërbim të publikut dhe Shtetit;

7. nga deformimi i formës së qeverisjes parlamentare të racionalizuar, që është karakteristika e sistemit tonë qeverisës, për shkak të denigrimit deri në harresë të disiplinës së detyrueshme të raporteve të ndërvarësisë mes ekzekutivit dhe legjislativit, sa herë që ka arsye të dukshme paqëndrueshmërie politike (Instituti i Besimit është mungues në aspektin ligjor dhe zakonor procedural);

8. nga mungesa e një ligji të efektshëm të organizimit politik që do të transformonte partitë politike, nga llogore interesash individuale, në organizata politike në të mirë të interesave të publikut;

9. nga një pengim i funksionimit normal të Gjykatës Kushtetuese, si garantuese e zhbllokimit të konflikteve të mundshme mbi kompetencat në mes pushteteve të shtetit dhe e zgjidhjes së ngërçeve të pritshme, edhe në rastin në fjalë;

10. nga një sistem elektoral që deformon qartazi përzgjedhjen politike të elektoratit dhe nuk siguron stabilitetin e kollajshëm të qeverisë, nëpërmjet krijimit të shumicave qartësisht të dallueshme.

11. nga mungesa e procedurave të qarta deri edhe në zgjedhjen e Presidentit të Republikës sonë.

Thënë ndryshe, Shqipëria sot ka nevojë për një President të fortë (gjithnjë brenda Republikës Parlamentare) dhe jo për lojcakë tradicionalë, për një President të vendosur, jo për një marionetë në duart e forcave politike, që do të rikthejë, jo vetëm ligjërisht, por edhe faktikisht, funksionin monokratik të Kreut të Shtetit; nje kryetar shteti, qe do të ndihmonte në përkufizimin e politikave strategjike të vendit, do te zgjjdhte krizat ose do te shperndante parlamentin, do të ndihmonte në përkryerjen e reformave legjislative të munguara dhe adoptimin e rregullimeve të nevojshme, do të nxiste vendimmarrjen për operimin e shërbimeve publike, do të orientonte qartësisht politikat e jashtme kombëtare, drejt integrimeve të sinqerta perëndimore, nderkohe qartesisht vendimarresit mendojne te kunderten e asaj cfare kerkohet.

Pyetja qe bejne te gjithe eshte, si dilet nga ky kurth qe ka ndertuar politika?

Si kapercehen mendjet e cungueme, interesat individuale dhe frikerat e kesaj Kaste qe ka kaperthyer vendin dhe hapesiren publike?

Si do te kapercehet barriera e penguesve te vendosjes se drejtesise ?

Per te gjithe eshte e qarte se kemi te bejme me nje zinxhir sjeljesh, veprimesh dhe mosveprimesh ne kundershtim me ligjet dhe kushtetuten, qe e mban gjalle kete amulli, kete shmangie te sovranitetit, pengim te qarkullimit te elitave, konkurences se lire dhe respektimit te te drejtave te komuniteteve perberese te kombit per perfaqesi ne organet e nalta sovrane.

Aleatet perendimore kane ofruar gjithe mekanizmin clirues. Problemi qendron tek papjekuria dhe pavendosmeria e institucioneve te reja ligjzbatuese per te respektuar ligjet dhe kryer misionin e ngarkuar nga kushtetuta. Reforma ne drejtesi eshte kryer pikerisht per te cliruar mekanizmin e padrejtesise dhe pandeshkueshmerise, qe menaxhohej nga kupola uzurpuese e politikes, permes rolit qe kryenin kryetaret e njepasnjeshem, te emeruar cdo 5 vjet, te Keshillit te Nalte te Drejtesise. Por edhe pse kane kaluar 6 vite nga ky ndryshim, mekanizmi qe e mban te ngrire pandeshkueshmerine e kontrolloreve, gjendet aty ku ka qene edhe me pare. Atehere duhet te kene ndodhur tre fenomene: 1. ose ndryshimet kane qene jo aq mire te perpunuara juridikisht; 2. ose kontrolloret kane gjetur mekanizmat e rinj te pershtatjes ne situaten e re kushtetuese; 3. ose ne organet e drejtesise se re, gjenden njerez te papershtatshem, profesionalisht, pa kurajon e nevojshme, ose nen nje presion te gjithanshem kercenues nga strukturat e kriminalizuara.