OSCE-ODIHR Report/ Media in Albania, collaborators of the government

In the preliminary report prepared by the OSCE-ODIHR observation mission for the May 11 vote, the state of the media in Albania is described in a way that leaves aside diplomatic language, and media outlets are shown to be the main collaborators of the government that deepened the result compared to 4 years ago.

Both in the conference of the leaders of the observation mission and in the document that constitutes the preliminary report of May 11, one finds the standard phrases that define election day as a "calm day" and where there is talk of a "well-managed" voting process, but further, the observers clearly dismantle one of the most rotten pillars of Albanian democracy; the media.

Concern about media capture at the conference

In his speech, the head of the OSCE mission in our country, Lamberto Zannier, clarified that the issue of the media situation is a serious problem that has a direct impact on the citizens' vote.

"Regarding the media, I spoke with many journalists, editors and representatives of other institutions. To complement our findings, we also conducted extensive media monitoring. Two political parties were given almost twice as much time as other parties and the two major parties dominated the news editions. There were problems with the integrity of the coverage. It was seen that there were materials and footage provided by the political parties themselves and not by journalists. Unfortunately, the monitoring and reporting by AMA show that it was insufficient, which is a concern for the independence of the candidates," said Zanier.

Meanwhile, according to OSCE Special Coordinator Farah Karimi, a concern in campaign reporting was the ready-made news that came from the two major political parties. “The concentration of media ownership undermined the pluralism of information sources and created self-censorship among journalists, and the two main parties dominated the news source, making it impossible for voters to make a well-informed choice,” said Farah Karimi.

The issue of media reporting in our country was also raised by Michal Gahler, representative of the European Parliament observation delegation, who called the media issue a “major problem” that did not ensure equal conditions in the party competition. “Non-transparent financing continues to be a worrying process, the influence of owners or politicians on the editorial line of the media, the lack of independent reporting, the refusal of political leaders to have a face-to-face debate and the political alignment of a large number of media outlets limits citizens’ access to objective information. Thus, citizens are unable to make informed choices,” said Gahler.

OSCE/ODIHR report blackens media in Albania

Raporti paraprak i OSBE/ODHIR pati konstatime të drejtpërdrejta, që nuk i kursen detajet për mënyrën se si informacioni kontrollohet dhe manipulohet sistematikisht në Shqipëri. Sipas vëzhguesve, lajmet shpesh prodhohen nga vetë partitë politike dhe transmetohen nga mediat si “lajme të pavarura”, pa asnjë etiketë dhe pa asnjë filtër editorial.

“Materialet dhe filmimet e fushatës u ofruan nga partitë politike dhe u transmetuan nga televizionet pa u shënuar si të tilla, siç kërkohet nga Kodi Zgjedhor, dhe Komisioni Qendror i Zgjedhjeve nuk mori asnjë masë për të adresuar këtë praktikë” thuhet në raport.

Ky fenomen i transmetimit pa filtër të materialeve që vijnë nga zyrat e shypit nuk është rastësi. Gazetaria investigative është në grahmat e fundit, ndërsa pjesa më e madhe e mediave jeton nga kontratat publike dhe reklamat qeveritare.

Raporti shënon qartë se “Pavarësia, diversiteti dhe integriteti i lajmeve në dispozicion të votuesve janë dëmtuar nga varësia e shumicës së mediave nga financimi jotransparent nga interesa politike dhe biznesi, shpesh të mbështetura nga kontrata qeveritare”.

“Përqendrimi i pronësisë së medias më tej minon pluralizmin e burimeve të lajmeve, në kundërshtim me standardet ndërkombëtare. Sipas disa bashkëbiseduesve të ODIHR EOM, pronësia e disa prej shtëpive më të mëdha të shitjes së reklamave nga interesa politike pengon shpërndarjen e drejtë të të ardhurave nga reklamat, ndërsa mungesa e matjes së besueshme të audiencës pengon shpërndarjen transparente dhe të përgjegjshme të reklamave publike” shkruhet në raport.

Me pak fjalë në Shqipëri, qytetarët nuk morën dot informacion objektiv, pasi siç vë në dukje OSBE/ODHIR në raportin paraprak: “Shumica dërrmuese e mediave perceptohen të jenë të lidhura me partinë në pushtet.”

Dhe ky perceptim nuk është pa baza. Të dhënat financiare të cituara në raport flasin vetë. Sipas BIRN, në vitin 2023, Top Channel dhe TV Klan kapën 64% të tregut televiziv. I vetmi kanal pranë opozitës, Syri TV, përbënte vetëm 1.7% të të ardhurave të tregut televiziv dhe pësoi rënie me 22% krahasuar me një vit më parë.

Pafuqia e opozitës me mediat e kapura

Partia Demokratike e drejtuar nga Sali Berisha nuk ruajti dot një distancë higjenike nga mediat e kapura nga qeveria Rama. Kur ishte në arrest shtëpie, Berisha bëri disa përpjekje për ta denoncuar propagandën dhe i përcaktoi televizionet e mëdha si “teleturizmi”, por kjo nuk zgjati shumë, pasi e gjeti shpejt gjuhën e përbashkët dhe i vizitoi plot dëshirë studiot kryesore në mbyllje të fushatës elektorale.

Partitë e tjera në opozitë, me përjashtim të Lëvizja Bashkë të Arlind Qorit, shpresuan se me ndonjë marrëveshje të heshtur, do të shfaqeshin më shpesh në ekrane duke përfituar nga ky nder që po u bëhej, por edhe vëzhguesit e huaj e kanë kuptuar se televizionet kryesore në vend kanë vetëm një pronar para të cilit ulen në gjunjë dhe ai është pushteti i Edi Ramës.

“Asnjë nga partitë e tjera përveç PS dhe PD nuk mori më shumë se 5% të mbulimit në ndonjë nga televizionet e monitoruara,” thuhet në raportin paraprak të OSBE. E vetmja mundësi e barabartë që u respektua formalisht ishte transmetimi i minutave falas nga RTSH, por në një televizion që raporti thotë se “nuk gëzon audiencë të gjerë” dhe që sipas raportit “nuk ka pavarësi të vërtetë për shkak të procedurave politike të emërimeve”.

Ky realitet i zymtë mediatik është pjesë thelbësore e mungesës së demokracisë në Shqipëri dhe vëzhgimet e ndërkombëtarëve nuk pritet të ndryshojnë asgjë, por sigurisht që ato ia vlejnë të lexohen tani që pritet të nisin nga puna zjarrfikësit e debatit nëse pati manipulime në zgjedhje apo jo./Lapsi.al

Fragmenti i plotë mbi median nga raporti paraprak i OSBE-ODIHR

Pavarësia, diversiteti dhe integriteti i lajmeve në dispozicion të votuesve është dëmtuar nga varësia e shumicës së mediave ndaj financimeve jotransparente nga interesa politike dhe biznesi, shpesh të mbështetura në kontrata qeveritare. Përqendrimi i pronësisë së mediave e minon më tej pluralizmin e burimeve të lajmeve, në kundërshtim me standardet ndërkombëtare.

Sipas disa bashkëbiseduesve të misionit të ODIHR, pronësia e disa agjencive kryesore të shitjes së reklamave nga interesa politike pengon shpërndarjen e drejtë të të ardhurave nga reklamat, ndërkohë që mungesa e një sistemi të besueshëm për matjen e audiencës ndalon shpërndarjen transparente dhe të përgjegjshme të reklamave publike.

Shumica dërrmuese e mediave perceptohen si të lidhura me Partinë Socialiste në pushtet. Transmetuesi Publik, Radio-Televizioni Shqiptar (RTSH), nuk konsiderohet se ka audiencë të gjerë, ndërsa procedura bipartizane për emërimin e drejtuesve si të RTSH-së ashtu edhe të Autoritetit të Mediave Audiovizive (AMA) nuk siguron pavarësinë de facto të këtyre institucioneve.

Ndërhyrjet e përhapura nga pronarët e mediave në autonominë editoriale, së bashku me autocensurën mes gazetarëve, ndikojnë negativisht në cilësinë e informacionit që u vihet në dispozicion publikut. Për më tepër, gazetarët përballen në mënyrë të përsëritur me sulme verbale dhe, në disa raste, edhe fizike nga zyrtarë publikë. Gjithashtu, gazetarët raportojnë për vështirësi në aksesin ndaj përfaqësuesve të qeverisë, përfshirë Kryeministrin, me një rënie të dukshme të numrit të konferencave për shtyp dhe raste kur u është ndaluar pjesëmarrja në ngjarje publike – në kundërshtim me standardet ndërkombëtare.

Mbulimi editorial i lajmeve shpesh zëvendësohet nga materiale të përgatitura nga institucionet shtetërore, duke dëmtuar integritetin editorial. Agjencia për Median dhe Informimin (AMI), që ndodhet nën zyrën e Kryeministrit, centralizon dhe filtron informacionin që publikohet për qeverinë dhe institucionet publike.

Disa media të themeluara nga shoqëria civile dhe të financuara nga donatorë ndërkombëtarë ofrojnë gazetari hetimore dhe me interes publik, por janë ndikuar nga ndërprerja e financimeve ndërkombëtare së fundmi.

In general, the Constitution and legislation provide protection for freedom of expression. However, despite previous ODIHR recommendations, defamation remains a criminal offense. A significant number of civil and criminal defamation cases have been filed against journalists in recent years, including strategic lawsuits against public participation (SLAPP) cases.

The 2023 Broadcasting Code requires all news to be objective and impartial. The Electoral Code, contrary to OSCE commitments, does not guarantee equal news coverage for non-parliamentary parties, in a media environment that is already unfavorable to them.

On 6 March, the Council of Ministers temporarily banned access to TikTok – a broad ban that is incompatible with international standards. According to several interlocutors of the ODIHR mission, this ban had an additional negative impact on the ability of all candidates, including non-parliamentary parties, to campaign on a level playing field.

According to most ODIHR interlocutors, campaign footage in the news was provided by the political parties themselves. On the television stations monitored by the ODIHR mission, none of these broadcasts were marked as party-produced material, as required by the Electoral Code, and the Central Election Commission took no measures to address this violation.

Furthermore, several interlocutors reported that some interviews with candidates, broadcast on current affairs programs, were paid for – in violation of the law. The images produced by the candidates and the paid coverage essentially constitute political advertising, putting those candidates with less financial means at a disadvantage.

The ODIHR mission’s monitoring found that the two largest parties dominated news coverage. On RTSH, A2 CNN, Top Channel and TV Klan, the SP received 45%, 46%, 48% and 57% of coverage, respectively; while the PD-ASHM received 41%, 48%, 45% and 43%. On average, 83% of this coverage was presented in a neutral or positive manner. None of the other candidates received more than 5% of coverage on any of the monitored television stations.

Although several debate programs were broadcast regularly, they did not feature confrontations between major candidates or party leaders. RTSH fulfilled its legal obligation to provide free airtime for candidates. Paid political advertising on television was purchased only by the two dominant parties.

In conclusion, the limited media environment and the failure to implement legal requirements in good faith deprived voters of independent, diverse, and in-depth information on the electoral race./ Lapsi.al