Flash News

Sherr mes adoleshentëve, 15-vjeçari përfundon në spital

Konstituimi i Kuvendit të Kosovës, dështon edhe propozimi për votim të fshehtë

Aksident në aksin Peqin–Elbasan, plagosen rëndë dy persona

‘Fight, fight, fight’/ PD-ASHM drejt fitores historike, LaCivita mobilizon fushatën në takimin me kandidatët

Makina përplas këmbësoren në aksin Korçë – Pogradec, ndërron jetë 43-vjeçarja

OPINEWS

Në një Shqipëri që po shpopullohet, pse kryeministri po bën fushatë me premtimin se do t’ua bëjë më të lehtë të rinjve largimin?

Politiko 30 Prill 2025, 19:32

Në një Shqipëri që po shpopullohet, pse kryeministri po

Nëse Rama dëshiron të jetë kryeministri që e çon Shqipërinë në Bashkimin Evropian, ai duhet së pari të jetë udhëheqësi që e bën Shqipërinë të denjë për të qëndruar. Kjo do të thotë të ndërtosh një vend ku pasaporta e BE-së është një portë hyrëse - jo një rrugë shpëtimi. Sepse liria nuk është vetëm mundësia për t'u larguar. Është gjithashtu e drejta për të shpresuar, për të ndërtuar dhe për të lulëzuar - pikërisht aty ku je.

Nga ANDI BALLA
Në fushatën e tij të fundit për zgjedhjet e ardhshme parlamentare të majit, kryeministri Edi Rama ka dalë me një ide interesante: liri përmes largimit.

Rama po premton se anëtarësimi i Shqipërisë në BE do të ndodhë deri në vitin 2030. Dhe nga të gjitha përfitimet që vijnë me anëtarësimin, ai po përqendrohet shumë në një gjë që ai e di se shitet mirë tek votuesit shqiptarë: pasaporta e BE-së.
“Pasaporta evropiane e Shqipërisë… do të thotë liri për të qëndruar kudo brenda kufijve të BE-së”, tha ai më 29 mars. “Me një pasaportë të BE-së, të rinjtë dhe të rejat nga Shqipëria do të jenë në gjendje të studiojnë në universitetet e BE-së me të njëjtat të drejta dhe tarifa si studentët e barabartë evropianë. Çdo shqiptar do të jetë në gjendje të punojë kudo - nga Stokholmi në Lisbonë, nga Madridi në Varshavë - duke gëzuar të njëjtat të drejta si suedezët në Suedi dhe spanjollët në Spanjë.”
Është një mesazh tërheqës, veçanërisht për dhjetëra mijëra shqiptarë që planifikojnë të emigrojnë çdo vit. Por për një vend që tashmë po shkatërrohet nën peshën e shpopullimit, kjo gjithashtu kufizohet me surealen. Pse udhëheqësi i një vendi në plakje dhe në tkurrje po bën fushatë hapur për një premtim që do ta bëjë më të lehtë për të rinjtë e tij të largohen?
Rënia demografike e Shqipërisë nuk është më një shqetësim i së ardhmes - është një realitet në zhvillim e sipër. Popullsia ka rënë me më shumë se 14 përqind që nga viti 2011. Shkalla e lindjeve ka rënë në një nivel rekord prej 1.21 fëmijë për grua, dhe pothuajse çdo fshat, qytezë dhe qytet ndjen vakumin e emigrimit. Popullsia në moshë pune është goditur më rëndë, duke u tkurrur me 18.3 përqind në pak më shumë se një dekadë. Institucioneve të kujdesit shëndetësor u mungon stafi i duhur, shkollat po mbyllen dhe mungesa e fuqisë punëtore tani shtrihet në çdo sektor. Ndërkohë, remitancat nga jashtë janë më shumë një litar shpëtimi sesa një investim.
Premtimi i një pasaporte të BE-së, pra, rezonon thellë me publikun, jo sepse ata shohin një të ardhme në Shqipëri, por sepse nuk e shohin.
Për vite me radhë, procesi i pranimit të Shqipërisë në BE dukej i bllokuar në sythe të pafundme teknokratike. Shumë humbën besimin. Tani, me ndryshime gjeopolitike si lufta e Rusisë në Ukrainë që riformësojnë prioritetet e Evropës, ky proces është përshpejtuar. Në një tryezë të rrumbullakët të kohëve të fundit, Komisionerja e Zgjerimit të BE-së, Marta Kos, i identifikoi Shqipërinë dhe Malin e Zi si "pararendës" në Ballkanin Perëndimor dhe sugjeroi që negociatat mund të përfundojnë deri në fund të vitit 2027.
Por ky vizion vjen me paralajmërime. Realiteti është shumë më kompleks dhe më pak i sigurt.
Mendimet midis shteteve anëtare të BE-së ndryshojnë shumë se sa shpejt dhe në çfarë kushtesh duhet të pranohet secili vend i Ballkanit Perëndimor. Çështja kryesore është se, sipas rregullit të unanimitetit të BE-së, mjafton vetëm një shtet anëtar për ta bllokuar ose bllokuar plotësisht procesin. Franca dhe Holanda, për shembull, kanë theksuar vazhdimisht nevojën për reforma të thella të brendshme të BE-së para çdo zgjerimi.

Kështu, edhe nëse Shqipëria do të përfundonte negociatat deri në vitin 2027 - një skenar shumë ambicioz - nuk ka garanci se anëtarësimi do të pasojë deri në vitin 2030. Zgjerimi është bërë aq shumë i lidhur me kohën dhe besimin, sa edhe me gatishmërinë teknike.

Për më tepër, mesazhi i Ramës është se ai ka nevojë për një supershumicë, duke konsoliduar në thelb çdo pushtet të vogël që ka mbetur në kontrollet dhe balancat në jetën parlamentare, në mënyrë që shqiptarët të marrin atë pasaportë evropiane. Dhe se vetëm ai mund ta përmbushë atë. Por e vërteta është se ai nuk mund ta garantojë këtë. Asnjë udhëheqës nuk mundet. Dhe të bësh fushatë me një premtim që mund të mos materializohet, duke injoruar nevojën urgjente për ta bërë Shqipërinë të jetueshme ndërkohë, është një bast i rrezikshëm.

Akoma më keq, mesazhi themelor duket të jetë: Oferta më e madhe e Shqipërisë për të rinjtë e saj është një rrugëdalje. Qeveria nuk ka prezantuar asnjë masë gjithëpërfshirëse për të mbajtur popullsinë e saj. Stimujt për familjet e reja janë të pakët. Strehimi është gjithnjë e më i papërballueshëm, pagat mbeten të ulëta dhe besimi në institucionet publike është i pakët. Kur u pyetën në një sondazh të vitit 2023 se ku donin që fëmijët e tyre të rriteshin, shumica e prindërve shqiptarë zgjodhën "jashtë vendit".
Në të njëjtën kohë, Shqipërisë i mungon ajo që i duhet me dëshpërim: një demokraci e gjallë. Nën udhëheqjen e Ramës, Partia Socialiste ka konsoliduar pushtetin në një masë që nuk është parë në epokën post-komuniste. PS qeveris 9 në 10 shqiptarë në nivel bashkie dhe mban një shumicë parlamentare që, paralajmërojnë kritikët, po e rrëshqet vendin në një sistem partie dominuese. Liria e medias është në rënie dhe sistemi zgjedhor është i shtrembëruar për të favorizuar zyrtarët në detyrë, duke e bërë pothuajse të pamundur që zërat e rinj politikë të fitojnë terren.

Ky erozion i konkurrencës demokratike - dhe në thelb çdo konkurrencë e vërtetë në shumë fusha të jetës - nga akademia te biznesi - i zhgënjen më tej votuesit e rinj. Nuk është çudi që, kur u ofrohet mundësia, ata zgjedhin të transferohen në shtete më të pasura të BE-së.
Për të qenë të qartë, anëtarësimi në BE duhet të mbetet një qëllim strategjik. Por duhet të trajtohet me qartësi dhe përulësi. Integrimi i plotë në BE do të hapë kufijtë - por nëse nuk shoqërohet me reforma strukturore në vend, ai gjithashtu do ta zbrazë Shqipërinë më shpejt se kurrë më parë.
Nëse Rama dëshiron të jetë kryeministri që e çon Shqipërinë në Bashkimin Evropian, ai duhet së pari të jetë udhëheqësi që e bën Shqipërinë të denjë për të qëndruar. Kjo do të thotë të investosh në kujdesin shëndetësor dhe arsim, të zbatosh reforma serioze kundër korrupsionit, të mbështesësh familjet e reja me politika sociale kuptimplote dhe të ringjallësh institucionet demokratike. Do të thotë të ndërtosh një vend ku pasaporta e BE-së është një portë - jo një rrugë shpëtimi.
Sepse liria nuk është vetëm aftësia për t'u larguar. Është gjithashtu e drejta për të shpresuar, për të ndërtuar dhe për të lulëzuar - pikërisht aty ku je.