Flash News

Gara për kreun e BKH-së, përfundon sot afati për aplikimet

Plagosi çiftin e bashkëshortëve në Rrogozhinë, ja kush është autori

Plagosi me armë fqinjët, vetëdorëzohet në polici autori

Prokuroria dërgon në gjyq 5 shtetas kosovarë për kontrabandë ilaçesh

Plagoset me thikë 21-vjeçari në Sarandë

Rajoni

Nuk ka më vend për industri ndotëse në Ballkanin Perëndimor, cila është rruga për ajër të pastër

Politiko 19 Mars 2021, 20:28

Nuk ka më vend për industri ndotëse në Ballkanin

Djegia e qymyrit është burimi më i madh i ndotjes së ajrit në Ballkanin Perëndimor, me termocentralet që kryesojnë. Kompanitë që i drejtojnë ato dhe shtetet në rajon nuk u përmbahen ligjeve dhe rregulloreve për emetimet e dëmshme të gazit, gjë që çon në mosmarrëveshje, siç janë rastet e shkeljeve në kuadrin e Komunitetit të Energjisë.

E njëjta gjë vlen për impiantet e tjera të mëdha me djegie - këto janë objektet që konsumojnë më shumë energji. Brenda industrisë, ata mbajnë përgjegjësinë më të madhe për ndotjen e ajrit, përveç sektorit të prodhimit të energjisë elektrike, shkruan european western balkans.

Dioksidi i squfurit, metalet e rënda dhe ndotës të tjerë po rrezikojnë shëndetin publik në Ballkanin Perëndimor. Nga një total prej 3,906 vdekjesh të parakohshme në 2016 që i atribuohen efekteve të termocentraleve të rajonit, 2,013 ndodhën në Bashkimin Evropian, 1,239 në rajon dhe pjesa tjetër në vendet e tjera.

Pjesëmarrësit e fushatës "Ballkanit të Bashkuar për Ajër të Pastër" mbrojnë një mbyllje të shpejtë të termocentraleve me qymyr, si dhe një ulje urgjente të ndotjes së ajrit të shkaktuar nga industria e rëndë në nivelet e parashikuara. Ne gjithashtu kërkojmë që qytetarët të jenë pjesë e procesit të vendimmarrjes kur bëhet fjalë për lejet mjedisore (dhe të tjera) për objektet e prodhimit.

Shtetet në rajon kanë paguar gjithsej 72.7 milion € në subvencione të drejtpërdrejta në 2019 për kompanitë që prodhojnë energji elektrike nga qymyri dhe ofruan garanci kredie me vlerë 2.15 miliardë €.

Përveç industrisë, qymyri përdoret në familje, madje edhe në stacionet e ngrohjes. Eliminimi i këtij karburanti do të hiqte burimin më të madh individual të ndotjes së ajrit në Ballkanin Perëndimor. BE po braktis qymyrin dhe stimulon përdorimin e teknologjive të pastra në industri, në mënyrë që të arrijë emetime neto të dioksidit të karbonit deri në vitin 2050, duke ndihmuar kështu në zbutjen e ngrohjes globale. Në zbatimin e kësaj detyre, ka intolerancë në rritje për të gjithë industrinë ndotëse dhe kjo e fundit nuk do të jetë në gjendje të mbijetojë.

Shtetet e rajonit i kanë pranuar këto synime kur nënshkruan Deklaratën e Sofjes në nëntor 2020. Ky dokument hap rrugën drejt granteve të pakthyeshme dhe mbështetjes financiare të përcaktuar nga Axhenda e Gjelbër për Ballkanin Perëndimor. Termocentralet me qymyr dhe teknologjia e ndotur rrezikojnë mbijetesën tonë dhe na parandalojnë të kemi ajër më të pastër ose të arrijmë neutralitetin e karbonit.

Fushata "Ballkani i Bashkuar për Ajër të Pastër" u iniciua nga Fondi Evropian për Ballkanin, në partneritet me të Drejtën për Qytetin nga Beogradi (Serbia), Instituti Rregullator i Ripërtëritshme dhe Mjedisit (Beograd), Shkolla e Hapur e Beogradit (Beograd) Mjedisi dhe Instituti i Menaxhimit të Territorit nga Tirana (Shqipëri), Ekoforum nga Zenica dhe për Ekologjinë dhe Energjinë nga Tuzla (Bosnjë dhe Hercegovinë), Sbunker nga Prishtina (Kosovë), Kujdesi Ajror nga Shkupi (Maqedonia e Veriut) dhe OZON nga Podgorica (Mali i Zi).

Cila është rruga drejt ajrit më të pastër në Ballkanin Perëndimor? Një nga ndotësit kryesorë është sektori i energjisë elektrike, më konkretisht termocentralet me qymyr. Nëse shohim vetëm industrinë, përveç prodhimit të energjisë elektrike, ndotësit më të mëdhenj përfshijnë objektet, funksionimi i të cilave kërkon sasi të lartë energjie. Këto përfshijnë punimet e çelikut, fabrikat e çimentos, rafineritë dhe vendet e tjera të nxehta të ndotjes në nivelin lokal dhe më gjerë.

Kështu, një kalim në karburante më të pastra do të eliminonte shkakun më të madh individual të ndotjes së ajrit.

Termocentralet me qymyr përbënin 43% të kapaciteteve të prodhimit të energjisë elektrike në Ballkanin Perëndimor në 2019, megjithatë pjesa e tyre e përgjithshme atë vit arriti deri në 61%. Nuk ka indikacione që këto trende do të ulen shpejt.