Pas mbylljes, fabrikat e birrës po shqyrtojnë transferimin e prodhimit (dhe vendeve të punës) në Serbi

Pas “alarmit” të Shoqatës së Prodhuesve së Birrës Vendase për mbylljen përkohësisht të disa fabrikave në vend, operatorët paralajmërojnë për transferim të prodhimit në Serbi.

Arsyeja mbetet kostoja e larte nga dyfishimi i akcizës nga 1 janari dhe shtrenjtimi i lëndës së parë (birra malto dhe ambalazhimi), që solli rritjen e çmimeve të birrës vendase më shumë se ajo e importit.

Një prodhues pohoi për “Monitor” se do të shohë mundësinë e zhvendosjes së fabrikës drejt Serbisë, pasi investimi është më i leverdishëm nga kostot prodhuese dhe subvencionet nga shteti.

“Me politika rritje taksash, siç ishte akciza që u barazua me nivelin e importuesit, vendosje gjobash, kontrolle pafund dhe pakuptim të tatimeve, doganave dhe AKU, do të shohim mundësinë e hapjes së fabrikës në Serbi. Për të vetmit që ndiejmë keqardhje janë punonjësit tanë. Situata në sektorin prodhues të birrës ka hyrë në krizë.”

Përveç rritjes së akcizës, nga 1 janari prodhuesit u goditën edhe nga rritja e çmimit të birrës malto të importit. Më 1 janari 2022 çmimi i birrës malto të importuar ishte 420 euro/Ton, ndërsa nga 1 janari 2023 po shitet dyfish më shtrenjtë (duke përfshirë edhe rritjen e çmimit pas nisjes së Luftës Ukrainë-Rusi).

Më herët, kryetari i Shoqatës së Prodhuesve shqiptarë, Stefan Pinguli, thote se për shkak të shtrenjtimit të kostove, mungesës së shitjes nga zgjerimi i tregut të birrës së huaj me çmim të ulët disa fabrika mbyllën prodhimin për muajt janar-shkurt. Pinguli shtoi se dyfishimi i akcizës rrezikon të zhdukë prodhimin shqiptar, për shkak të shtimit të peshës së birrës së importit. Sipas tij pesha e importit rrezikon të arrijë deri në 80% të tregut.

Për 2022 sipas të dhënave të Doganave prodhimi i birrës vendase u ul lehtë 2% në krahasim me 2021, ndërsa importet u rritën 4%. Pesha e importeve në konsumin e birrës për 2022 është 56% nga 44% që ishte rreth 1 dekadë më parë.

Prodhimi i vendit para ndryshimeve fiskale ka qenë i tarifuar me 360 lekë/HL për prodhuesit nën 200,000 Hl, ndërsa për prodhimin mbi këtë nivel akciza ishte 710 lekë. Pas miratimit të ndryshimeve në ligjin “Për akcizat në Republikën e Shqipërisë” taksa u unifikua në 710 lekë të prodhuesve nën dhe mbi 200,000 Hl, si vendas dhe të huaj.

Ndryshimet e ligjit të akcizës u shoqëruan me debate të forta nga grupet interesit. Shoqata e Prodhuesve të Birrës Vendase bëri disa herë thirrje në seancat dëgjimore të komisioneve parlamentare se masa e re fiskale do të falimentonte sektorin dhe rrezikon të nxjerrë 1,000 persona të papunë.

Nga Ministria e Financave u argumentua se ky diferencim ka favorizuar prodhuesit vendas, si dhe bazuar të dhënave të Drejtorisë së Përgjithshme të Doganave ka krijuar dhe hapësira për shmangie nga detyrimet e akcizës.

“Gjithashtu, ka bërë që prodhuesit e vegjël të mos tentojnë të rrisin prodhimin me qëllim ruajtjen e nivelit të ulët të akcizës”, citohet në relacionin e ligjit të parashikuar.

Efekti i parashikuar në buxhetin e shtetit nga rritja e akcizës është rreth 260 milionë lekë shtesë./Monitor