

nga Naum Mara
Kështu e quanim mozaikun e Muzeut Kombëtar në kohën kur po realizohej. Nebiu (më ngjan me origjinë nga Kolonja) ishte artisti i mozaikëve dhe të tjerët ishin bashkuar për të krijuar kompozimin e një vepre veçanërisht të rëndësishme të karakterit monumental. Kur u zbulua, nuk na la ndonjë përshtypje si vepër arti, por ajo që vlerësohej ishte vështirësia për të realizuar një vepër të përmasave të tilla.
Në debatin e sotëm rreth restaurimit të tij, i mëshohet idesë se veprat krijohen në një kohë të caktuar dhe për këtë arsye, kur restaurohen iu duhet ruajtur plotësisht natyra e tyre. Lihet mënjanë edhe cilësia artistike, si dhe mesazhi kryesor që përcjellin.
Për mua nuk do ishte problem, që mozaiku të restaurohej në gjendjen fillestare nëse ishte në një mur mbajtës përgjatë një autostrade. Nuk do prishte punë as ylli i madh, as ai në flamur dhe as libri i Historisë së Partisë në dorën e punëtorit. Brezat e rinj dhe të huajt mund ta shihnin me kureshtje dhe edhe mund të qeshnin me të. Por ai është në qendër të kryeqytetit të Shqipërisë dhe njëkohësisht pjesë e Muzeut Historik Kombëtar. Për këtë arsye, jo vetëm çka u hoq u bë mirë (mendo një vepër monumentale në qendër të Berlinit me swastika-n dhe me një ushtar që mban në dorë “Mein Kampf”), por i gjithë mozaiku duhej të hiqej nga fasada.
Si vepër artistike, mozaiku vuan edhe nga konceptimi si një vepër arti e gërshetuar me objektin arkitekturor. I ngjan më shumë një pikture në një “billboard”, që shërben për reklamimin e një produkti. Vetë tonet koloristike të veprës nuk kanë asnjë lidhje me ngjyrat e përdorura në Muze. Si e tillë, do i shërbente arkitekturës së objektit një trajtim i ri i pjesës murale ku është sot mozaiku. Mund të kishte një konkurs për rikonceptimin arkitekturoro-artistik të fasadës kryesore të Muzeut.
Për arsye të konservimit të veprave të artit të çdo kohe, mozaiku duhej të ringrihej në një kapanon gjigand, që mund të shërbejë si Muze i Artit të Realizmit Socialist dhe ku mund të futen dhe të ekspozohen një pjesë e veprave, që janë hequr nga piedestalet e tyre, ku mund të përfshihej edhe ndonjë nga monumentet e realizuara mirë artistikisht të Hoxhës. Një lloj Muzeu-ekspozitë i natyrës së tillë do kishte karakter studimor dhe do ngjallte interes te të gjithë ata që interesohen se ç’lloj denatyrimi merr arti në vendet totalitare. Nuk do prishte punë edhe sikur disa nostalgjikë të shkonin e ta shihnin herë pas here dhe t’i gëzoheshin Komandantit duke thënë: “Sa i bukur ishte!”
Një Muze i tillë do shpëtonte nga “fshehja” shumë vepra arti të një periudhe 40-vjeçare, e cila ka qenë periudha më prodhimtare në artet figurative të Shqipërisë. Kjo për shkak të investimeve të mëdha të shtetit për të nxjerrë artistë, që do krijonin vepra në shërbim të tij. Në të do ketë edhe vepra artistikisht të arrira, mbase edhe kryevepra, sepse shumë artistë, edhe pse përballë kufizimeve ideologjike ishin në gjendje të krijonin art.
Të fundit



Dita nis me diell, pasditja sjell reshje shiu
8 Qershor 2023, 07:14
Një në katër persona mbi 60 vjeç në 2023, vendi i papërgatitur për moshat e vjetra
8 Qershor 2023, 07:03
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
8 Qershor 2023, 06:50
“Pse bën si nevrik kot?!”, deputeti debat me anëtarin e Kryesisë: Pusho mor dreq!
7 Qershor 2023, 22:54
Kurti në “France24”: Mund të kemi zgjedhje pas disa muajsh
7 Qershor 2023, 22:45
Protestat në Serbi, Bërnabiç: Gati të jap dorëheqjen!
7 Qershor 2023, 22:35

Analisti: Basha u kthye më i dobët se kur iku
7 Qershor 2023, 22:03
Ç’ndodhi në takimin e PD? Godole: U dëgjua një zhurmë
7 Qershor 2023, 21:47
Schwarz-Schilling: Duhet një politikë e re për Ballkanin
7 Qershor 2023, 21:36
“Këta janë pisa”, avokati i vjedh qytetares paratë e aksidentit
7 Qershor 2023, 21:29
Arrestimi i Dakos, avokati: SPAK e mori vendimin për bujë
7 Qershor 2023, 21:20
Eurostat: 70 % e të rinjve shqiptarë flenë në kuzhinë
7 Qershor 2023, 21:04
Brian Cox thotë se nuk është i prirur të shikojë finalen e serialit “Succession”
7 Qershor 2023, 20:53
Si u zbulua me Google Earth pallati që çoi Dakon pas hekurave
7 Qershor 2023, 20:39

Arrestimi i Dakos, VOA: Prokuroria dyshon se u nxor sekreti hetimor
7 Qershor 2023, 20:21
Risia më e fundit e WhatsApp do të transformojë mënyrën se si u dërgoni fotot miqve tuaj
7 Qershor 2023, 20:02
SPAK nis hetimet për kryebashkiaken e PS
7 Qershor 2023, 20:00
Karamuço: Një tjetër ish-kryebashkiak do të arrestohet shumë shpejt
7 Qershor 2023, 19:38
Drejtonte mafien shqiptare të drogës, arrestohet 52-vjeçari i shumëkërkuar në Greqi
7 Qershor 2023, 19:23

“Rituali i jetës” rikthehet në skenën e Teatrit të Operas dhe Baletit pas 12 vitesh
7 Qershor 2023, 18:57
Escobar: Të mbahen zgjedhje në veri të Kosovës, serbët të marrin pjesë pa kushte
7 Qershor 2023, 18:49
Spanja regjistron "pranverën më të nxehtë në histori"
7 Qershor 2023, 18:29
“Na u hodhën në fyt”, Sula: Të fortët e Bashës krijuan tension në mbledhjen e Kryesisë
7 Qershor 2023, 18:13

Shkarkohet pas 6 muajsh në detyrë zv.ministri i Infrastrukturës, kush e zëvendëson
7 Qershor 2023, 17:51
Caktohet seanca për Vangjush Dakon
7 Qershor 2023, 17:38
Begaj: Tensionet në Kosovë, të panevojshme
7 Qershor 2023, 17:10

Dekonspirimi i aksionit për Dakon, SPAK nis hetimet
7 Qershor 2023, 16:41
Tom Holland njofton se po bën një pushim nga aktrimi: Xhirimet e fundit më shkatërruan
7 Qershor 2023, 16:39

Peter Dinklage thotë se nuk e ka parë "House of the Dragon"
7 Qershor 2023, 16:22
'Piramida e rrogave
7 Qershor 2023, 16:21
Masakra e 14 majit/ Berisha kërkon hetim parlamentar për manipulimin zgjedhor
7 Qershor 2023, 16:09
‘Kepi i VIP-ave’: Detaje për programin që do të moderohet nga Kiara Tito
7 Qershor 2023, 16:09
Osmani: Kosova e gatshme për zgjedhje të reja në veri
7 Qershor 2023, 15:53
Dosja “Gërdeci”, GJKKO pranon familjarët e viktimave si palë në proces
7 Qershor 2023, 15:27
‘14 maji një farsë’/ PD: Mbi 15 mijë votuesve u janë ndërruar QV-të në Tiranë
7 Qershor 2023, 15:26
Kualifikueset e EURO 2024, Kombëtarja vijon përgatitjet në ditën e tretë të grumbullimit
7 Qershor 2023, 15:19
Ricky Martin në Tiranë, si është e vërteta
7 Qershor 2023, 15:07
Dako-Tahiri si ‘tango me shpinë’ e Ramës me amerikanët
7 Qershor 2023, 15:07
Euro dhe Paundi në minimumin historik, Dollari prek vlerën më të ulët në 12 vjet
7 Qershor 2023, 15:06
KE: Madhërimi i kriminelëve të luftës në Serbi vazhdon pa pasoja
7 Qershor 2023, 14:56
Taulant Balla flet për arrestimin e Vangjush Dakos
7 Qershor 2023, 14:42

Baba në moshën 83-vjeçare, Al Pacino flet për herë të parë
7 Qershor 2023, 14:33
Dhuna ndaj deputetëve e gazetarëve, Sula: Përdorin grupe të ‘fortësh’ për të hyrë në PD
7 Qershor 2023, 14:25

Caktohet drejtori i ri i burgut në Pogradec
7 Qershor 2023, 14:07
SPAK thërret për të dëshmuar sanitaren që u kërcënua nga Majlinda Bufi
7 Qershor 2023, 13:51


Emrat/ Kandidatët për ambasadorë në 12 vende
7 Qershor 2023, 13:15
Rënia e euros, qeveria prezanton masat lehtësuese për disa kategori
7 Qershor 2023, 13:11
Tiranë/ Ambulanca merr maturantin nga provimi
7 Qershor 2023, 13:01
Mbështetësit e tij sulmuan deputetët dhe gazetarët, Basha flet për 'debat konstruktiv'
7 Qershor 2023, 12:57
Arrestimi i Dakos, Hysaj: Do qëndrojë në dhomën ‘Vip’ për aq kohë sa u dakortësua
7 Qershor 2023, 12:53
“Tradita e provimeve të maturës”, dështon sërish Kushi: Nuk na vjen mirë që del testi
7 Qershor 2023, 12:44
Qeveria shfuqizon Bordin e Transparencës për Karburantet
7 Qershor 2023, 12:36
Salianji kundër Bashës: Langaraq me Ramën, gangster me demokratët që e mbështesin
7 Qershor 2023, 12:21
Gjenden pas 9 vitesh, eshtrat e shqiptares së zhdukur në Spanjë
7 Qershor 2023, 12:18
KAS rrëzon kërkesën e “Bashkë Fitojmë”, zgjedhjet në Kamëz nuk ripërsëriten
7 Qershor 2023, 12:05
Lulzimi i biznesit politik mbi rrënojat e PD
7 Qershor 2023, 12:03
Kush është Thanas Bako, bosi shqiptar që pastronte paratë e trafikantëve
7 Qershor 2023, 11:54
Flamur Hoxha pas dorëheqjes: Nuk jam në lartësinë e asaj kryesie
7 Qershor 2023, 11:50
Shpërthimi i digës/ Sunak: Sulmi më i madh ndaj infrastrukturës civile në Ukrainë
7 Qershor 2023, 11:37

Bardhi reagon pas tensioneve në kryesinë e PD-së
7 Qershor 2023, 11:23
Pas tensioneve në mbledhje, dorëhiqen edhe dy anëtarë të Kryesisë
7 Qershor 2023, 11:08
Publikohet testi i Gjuhë-Letërsisë teksa maturantët kryejnë testimin
7 Qershor 2023, 10:59
Arrestimi i Dakos, gazetarja: Ka dyshime për rrjedhje informacioni, u mbajt nën vëzhgim
7 Qershor 2023, 10:54
Merrnin para për të punësuar persona në Drejtorinë e Burgjeve, arrestohen dy zyrtarë
7 Qershor 2023, 10:43
Shkeljet ligjore të Vangjush Dakos, zbardhet dosja hetimore e SPAK
7 Qershor 2023, 10:38
Fokus tensioni në Veri të Kosovës, i dërguari i BE-së zbardh takimin me Vuçiçin
7 Qershor 2023, 10:32
“Edhe në burg do jetë miku im”, kur Rama luftonte për të mbrojtur Vangjush Dakon
7 Qershor 2023, 10:21
Futbolli shqiptar në zi, ndahet nga jeta ish-futbollisti i Skënderbeut dhe Pogradecit
7 Qershor 2023, 10:11

Taulant Balla thirret në SPAK
7 Qershor 2023, 10:07
Përplasen dy makina në aksin Tiranë-Durrës, disa persona të lënduar
7 Qershor 2023, 09:59
Parshikimi i Kodit Penal, sa vite burg rrezikon Vangjush Dako
7 Qershor 2023, 09:54
Pas arrestimit, Vangjush Dako transportohet te Blloku i Sigurisë
7 Qershor 2023, 09:39
Video/ Momentet e tensionit, deputetët përplasen me mbështetësit e Bashës
7 Qershor 2023, 09:25
Vuçiç në takim me Lajçak dhe Escobar: Kosova të përmbushë detyrimet
7 Qershor 2023, 09:15
Jorida Tabaku jep dorëheqjen si nënkryetare e PD
7 Qershor 2023, 08:59
Hoxha: Amerikanët kanë investuar në 4 çështje, edhe për rastin e Dakos
7 Qershor 2023, 08:52
30 mijë maturantë i nënshtrohen sot provimit të Gjuhës Shqipe dhe Letërsisë
7 Qershor 2023, 08:39


Fluturojnë biletat vajtje-ardhje të avionëve në gusht nga Rinasi, më e lira 150 euro
7 Qershor 2023, 08:05
Paraditja me diell, si pritet të ndryshojë moti pasdite
7 Qershor 2023, 07:54
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
7 Qershor 2023, 07:45
Hoxha: Është bërë luftë e madhe për të shmangur prangosjen e Dakos
6 Qershor 2023, 22:55
Gazetari: Më morën nga një lokal peshku për arrestimin e Dakos
6 Qershor 2023, 22:43
Si është gjendja e Dakos? Avokati jep detaje: Ka stres...
6 Qershor 2023, 22:27