Flash News

Fuste dr*gë dhe sende të paligjshme në qeli, arrestohet polici i burgut të Drenovës

Lavrov: NATO po rrezikon vetëshkatërrimin me buxhetin e ri ushtarak

​Kurti e Vuçiç "përballen" nesër në Shkup

Bie nga skelat, humb jetën punëtori i ndërtimit në Berat

Prokuroria dërgon për gjykim dy zyrtarët e Bashkisë Korçë

OP-ED

Pse Nobeli nuk e meriton Kadarenë

Politiko 10 Tetor 2019, 18:50
Pse Nobeli nuk e meriton Kadarenë

Marsel Lela

Akademia Suedeze ka nderuar me çmimin ‘Nobel’ autoren polake Olga Tokarzcuk dhe atë austriak Peter Handke. Për shkak të një skandali seksual këtë vit u ndanë dy çmime të tilla dhe shqiptarët ishin ‘mprehur’ që kësaj radhe shkrimtari ynë Ismail Kadare do 'ta sillte në shtëpi' ‘Nobelin’ e shumëpritur. Por duket se as ‘pushkalla me dy gryka’ nuk shprazi mirë për autorin e ‘Gjeneralit të ushtrisë së vdekur’, i përkthyer edhe në vietnamisht.

Lënia e Kadaresë për një kohe të gjatë në listën e kandidatëve për ‘Nobelin’ dhe dhënia e çmimit një shkrimtari që e adhuroi ‘kasapin’ e Ballkanit deri në vdekje, e largon, jo Kadarenë nga çmimi, por çmimin nga Kadare. Peter Handke ishte një përkrahës i madh i ish-Jugosllavisë, e cila u manifestua më pas me përkrahjen për serbët gjatë luftës në Ballkan në vitet '90. Kur Sllobodan Millosheviçi vdiq në vitin 2006, Handke mori pjesë në funeral, anipse ai akuzohej për gjenocid dhe krime kundër njerëzimit.

Ky admirim i shkrimtarit austriak ndaj Millosheviçit bie ndesh me misionin e Letërsisë që është, ndër shumë të tjerë, frymimi i lirisë përtej çdo barriere totalitare, etnike, racore etj. Nga ana e vet Kadare i ka shërbyer me anë të Letërsisë së tij, jo vetëm pasurimit të gjuhës, vlerave artistike dhe çështjeve kombëtare në Shqipëri e Kosovë, por edhe lirisë e demokracisë. Kadare e meriton dhe e ka merituar çmimin ‘Nobel’ prej kohësh. Çështja është, a e meriton çmimi ‘Nobel’ Kadarenë?

Pena e Kadaresë nuk i ka shërbyer vetëm Letërsisë vendase, por edhe asaj europiane dhe botërore. Kadare është anëtar i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, që nga viti 1996 anëtar i Akademisë Franceze, është vlerësuar me titullin ‘Doctor Honoris Causa’ në disa universitete, është nderuar me “Prix Mondial Cino Del Duca” në 1992-shin, çmimin ndërkombëtar “The Books International Man” në vitin 2005, çmimin ndërkombëtar “Princi i Asturias” në 2009-ën, Chevalier, Officier, “Commandeur de la Légion d’honneur”, në 2015, në 2019 çmimin “Pak Kyongni” në Korenë e Jugut, si dhe shumë ndere të tjera.

Vepra e Ismail Kadaresë është përkthyer në mbi 45 gjuhë të botës, për shkak të universit letrar dhe artistik që përcjell Letërsia e tij. Disidenca ndaj diktaturës komuniste në Shqipëri shprehet me anë të një fryme të mprehtë artistike në librat e shkrimtarit të botuara para '90-ës. Ndërsa Lëvizja demokratike në Shqipëri mori një shtysë të fortë si pasojë e ekzilit politik të Kadaresë në Francë në vitin 1990.

Letërsia europiane dhe ajo botërore përftuan vlera të jashtëzakonshme të kulturës shqiptare e rajonale nga proza e Kadaresë, nëpërmjet trajtimit që ai u ka bërë miteve dhe legjendave kombëtare e ballkanike.

Mund të shtojmë pafund nga ‘diamantet’ që Kadare ka vënë në kurorën e Letërsisë botërore, por megjithatë Akademia Suedeze, sërish e ka konsideruar të ‘padenjë’ për ta vlerësuar me çmimin më të madh në Letërsi. Europianët, aziatikët dhe hebrejtë e kanë nderuar shkrimtarin e madh shqiptar me çmime, por jo majtistët internacionalistë, progresistët ambjentalistë të Skandinavisë. Ata dolën nga kontroversilaitetii dhënies së cmimit të Letrave një kantautori, hynë në skandalin sekslualo-korruptiv të Akademisë suedeze dhe pas një viti 'brerjesh' shkaktuan një tjetër.

Sa kohë që shkrimtari austriak Peter Handke, e ka mohuar gjenocidin serb ndaj popullit të Kosovës, ka përkrahur totalitarizmin, ka kundërshtuar bombardimet e NATO-s mbi Serbinë që po e ‘grinte’ Kosovën, sërish në sytë e Akademisë Suedeze e ka merituar Nobelin, atëhere Nobeli nuk e meriton Kadarenë.

Sic nuk meriton as Philip Rothin, Margaret Atwood e të tjerë.

Të fundit