On US corruption 'red list', Serbian arms trafficker scoffs at sanctions

Data obtained by BIRN show that several companies linked to Serbian arms dealer Slobodan Tesic have exported ammunition to six US firms, including one that works with the Pentagon, despite the fact that Tesic has been on the 'list' for the past five years. America's red flag for corruption and for violating the arms embargo.

This investigation shows how the 63-year-old Tesic has found a way to escape the US sanctions through two companies registered in Belgrade - Valir doo and Zenitprom - which both had about 10 million euros in income. since US sanctions were extended to several other Tesic representatives in 2019.

Since 2020, Valir and Zenitprom have together exported more than 926 tons of Serbian ammunition to the USA.

In April of this year, a Zenitprom shipment reached Global Military Products Inc., part of Global Ordnance, a company that supplies weapons and ammunition to the US Department of Defense and its allies, including Ukraine.

The Pentagon declined to comment on the incident.

"Even though we cannot comment publicly on certain issues, the US government takes seriously all accusations of material support towards sanctioned units", said the US Embassy in Serbia.

Marc Morales, the owner of Global Ordnance, said that he was not aware of any connection between Zenitprom and Tesic, and that during the period of due diligence by his company, no such connection had emerged.

"The company does not appear on any of the Office of Foreign Assets Control (OFAC) lists, and the collaborations you are alluding to do not appear in any official documents submitted to Global Ordnance," Morales said.

“To my knowledge, no one from my company has met him, and in no way does Global Ordnance do business with him. To clarify, I have never met him either," Morales said about Tesic.

For almost a decade, Tesic had a United Nations travel ban for violating the United Nations arms embargo on Liberia; in 2017.

The US Treasury Department sanctioned him, describing Tesic as "one of the largest arms and ammunition dealers in the Balkans" who uses corruption and financial support of officials to secure arms contracts.

The US extended the penalties to eleven other companies and nine individuals used by Tesic as proxies to circumvent the sanctions.

Gjithsesi, disa prej këtyre kompanive vijojnë të punojnë me shtetin serb, duke blerë armë nga prodhues vendas – shpesh me çmime të leverdisshme – për eksport botëror. Serbia ka vënë si prioritet strategjik lulëzimin e industrisë së eksportit të armëve të vendit dhe në vitin 2014, Ministria e Jashtme i dha Tesic një pasaportë diplomatike – një vit pasi Kombet e Bashkuara i hoqën pengesën për të udhëtuar.

Zenitprom u themelua më 7 Maj 2018 – një vit pas vendosjes së sanksioneve të SHBA-së ndaj Tesic – me adresë ‘Diplomatska Kolonija 14’ në Beograd.

Pronar dhe drejtor është Goran Tukic, një veteran i vjetër i kompanisë shtetërore Yugoimport SDPR për eksport-import të armëve. Por burime të ndryshmë kanë treguar për BIRN se kontrollin e vëretetë e ka Tesic.

“Ai [Tukic] u prezantua si Ortak I Tesic dhe në emër të tij ofroi të bashkëpunonte me një mikun tim të përshirë në tregtinë e armëve”, tha një burim me shumë vite përvojë në industrinë e armëve, i cili foli në kushtet e anonimatit.

Tesic nuk iu përgjigj kërkesës së BIRN për koment.

Në muajin mars të këtij viti, Zenitprom e ndryshoi adresën në Hercegovacka 16, në një ndërtim të ri të ndodhur pranë lumit të kryeqyetiti Serb, të quajur ‘Belgrade Ëaterfront’.

Tre muaj më vonë, një fondacion i quajtur “Zemrat e njerëzve” u regjistrua në adresën e mëparshme të Zenitprom. Ky fondacion figuron se drejtohet prej bashkëshortes së Tesic, Zivana, vajzës së tij, Jelena Petrovic, dhe dhëndrit Nebojsa Petrovic. Nebojsa është vëllai i Zarko Petrovic, drejtor i një kompanie të quajtur Araneks, e sanksionuar prej SHBA-së në 2019 si përfaqësuese e Tesic.

Vajza tjetër e Tesic, Danijela Vasilijevic, e cila dikur punonte për Ministrinë e Jashtme, ka gjithashtu një kompani – Emar – të regjistuar në të njëjtën adresë dhe të menaxhuar prej Fondacionit të Zemrave të Njerëzve.

Në Tetor të vitit 2020, media investigative KRIK publikoi lajmin se Vasiljevic kishte kandiduar për në parlament në vitin 2012 si përfaqësues i Partisë Progresive të Sërbisë, SNS, e cila është në pushtet që prej asaj kohe. Më pas ajo u punësua në Ministrinë e Jashtme.

Gjithashtu, kompanitë Zenitprom dhe Valir përfaqësohen të dyja nga e njëtja firmë ligjore e Tesic – zyra ligjore Acanski. Avokatja Vera Acanski ka përfaqësuar interesat e Tesic, të bashkëpunëtorëve dhe të familjes së tij prej 15 vitesh. Pesë prej këtyre kompanive janë nën sanksionet e SHBA-së si përfaqësues të Tesic – Partizan Tech, Technoglobal Systems DOO, Velkom trade, Falcon Strategic Solutions dhe Vectura Trans.

Zenitprom si fillim pati fitime modeste, duke regjistruar si të ardhura rreth  175,000 euro në vitin 2019, një vit pas themelimit. Në vitin 2020, pasi SHBA sanksionoi Tesic dhe bashkëpunëtorët e tij, Zenitprom gjeneroi më shumë se 5.5 milion euro të ardhura, dhe 34.5 milionë në vitin 2021.

Përfaqësuesit e Zenitprom nuk ishin të arritshëm për komente.

SHBA furnizon rebelët Sirian me armë nga Europa Lindore.

BIRN ka identifikuar që prej 14 nëntorit 2020, 13 dërgesa të Zenitprom me municione të kalibrit të vogël drejt katër kompanive amerikane, duke rezultuar në një total prej 698 ton armë.  I gjithë municioni u prodhua në fabrikën shtetërore ‘Prvi Partizan’ në Uzice, në Serbinë Perëndimore.

Dërgesa e fundit u krye më 19 prill të këtij viti drejt kompanisë ‘Global Military Products INC (GMP)’, një kompani vartëse e ‘Global Ordnance’, e regjistruar në Tampa, Florida.

Në muajin Shkurt, kompania  GMP deklaroi se kishte fituar një kontratë pesë vjeçare me vlerë 750 milionë USD, për të shpërndarë “municione të veçanta dhe sisteme armësh” drejt qeverisë së SHBA-së dhe aleatëve të saj. U specifikua se municone dhe sisteme armësh të tilla “nuk janë të klasifikuara sipas llojeve në inventarin e SHBA-së, por përdoren për aryse stërvitore, testime, ose dërgesa drejt aleatëve të SHBA”.

“Shumë prej tyre janë municone dhe armë të ish-bllokut Sovjetik apo jashtë NATO-s”, shtoi kompania në një deklaratë për shtyp.

GMP tha se më parë kishte dërguar më shumë se 500 milionë USD municone të veçanta dhe sisteme të armëve drejt SHBA-së dhe aleatëve të saj gjatë dekadës së fundit. Në gusht të 2021, Global Ordnance firmosi një marrëveshje bashkëpunimi shumëvjeçare me ‘Ukroboronprom’, një agjensi shtetërore Ukrainase e cila menaxhon rreth 100 sipërmarrje shtetëtore të mbrotjes.

“Global Ordnance po punon me vullnet së bashku me SHBA-në për të mbështetur Ukrainën në kohët e saj më të vështira”, tha kompania asokohe.

Në përgjigjen e tij mbi këtë ngjarje, Morales theksoi se armët që kompania e tij bleu prej Zenitprom ishin për tregun komercial të SHBA-së.

Morales ka pasur gjithashtu probleme me ligjin. Në vitin 2010 ai ishte midis 22 drejtues të kompanive të armëve, i akuzuar në SHBA për tentativë për korrupsion ndaj një ministri të qeverisë në Gabon për të fituar një kontratë armësh 15 milionë USD.

Në fakt, marrëveshja ishte pjesë e një operacioni konfidencial të FBI-së, por akuzat u hodhën poshtë në vitin 2012 kur gjykatësit nuk arritën dot në një vendim për të shtatë të pandehurit – përfshirë këtu dhe Morales – përgjatë dy proceseve gjyqësore ku në të dytin gjyqtari citoi “mangësira strukturore” në çështje.

Morales u rimëkëmb, duke krijuar Global Ordnance në vitin 2013, dhe duke u kthyer në njërin prej lojtarëve  më të rëndësishëm të linjës furnizuese të Pentagonit drejt rebelëve sirianë që luftonin kundër ISIS në Irak dhe në Siri asokohe.

Armët vijnë kryesisht prej prodhuesve të armëve në Ballkan dhe Europën Lindore.

Valir dërgon miliona plumba serb drejt SHBA-së

Valir d.o.o. qëndroi në hije derisa një avion mallrash Antonov u përplas në Greqi më 17 Korrik, i cili transportonte 11.5 ton municione sërbe në emër të kompanisë Valir drejt Bangladeshit.

Kompania Valir figuron e regjistruar në vitin 2019, dy javë pasi SHBA zgjeroi sanksionet ndaj Tesic dhe bashkëpunëtorëve të tij.

Themeluesi dhe drejtori i kompanisë është Stefan Cupkovic, i cili në 2019 gjithashtu u emërua përfaqësues i zyrave qëndrorë  ‘Elvante Limited’ të Qipros në Beograd. Goran Andric, njëri prej ortakëve më të afërt të Tesic, ishte drejtor i Elvante dhe i disa kompanive të tjera të lidhura me Tesic. Andric ishte midis atyre që u sanksionuan prej SHBA-se në vitin 2019.

Cupkovic është gjithashtu përfaqësues i Lusor d.o.o., themeluar në shtator të 2020-ës me të njëjtën adresë me kompaninë Elvante në Beograd – ‘Diplomatska Kolonija 2’, pak metra prej zyrave qëndrore të Zenitprom.

Kompania Lusor është pronë e Khaled Hamed, një shtetas i Jemenit dhe ortak i Tesic, i cili – sipas një raporti të medias investigative sërbe KRIK , fitoi shtetësinë serbe në vitin 2016 nga kryeminstri i atëhershëm dhe presidenti aktual, Aleksandar Vuçic, nëpërmjet një procedure diskrete për “interesa të veçanta kombatarë”.

Një prej përfaqësueve ligjor të mëparshëm të Valir figuron të jetë Sanja Kapetina, e cila ka përfaqësuar edhe disa kompani të tjera nën kontrollin e Tesic dhe Dikovic, përfaqësuesin ligjor të Emar, kompanisë së themeluar nga e bija e Tesic, Danijela.

Like Zenitprom, the Valir company has also seen significant growth since the US expanded sanctions to cover some of Tesic's subsidiaries. In 2019, the company had no revenue; in the following year the revenue reached 12.9 million, and 55 million in 2021.

Valir company mainly exports to Azerbaijan, Saudi Arabia and USA.

So far, in five recorded shipments to the US, Valir has shipped a total of 17.5 million rounds to two customers – 'Nemo Arms Inc' and 'Erie Ordnance Depot LLC'. All this ammunition was produced by the company Prvi Partizan.

A representative of Valir doo, who declined to be identified by name, said that hints about the company's ties to Tesic were "made up stories". The representative did not provide other details./BIRN