First jump and then say: "Balkan open"

By Miodrag Vlahovic- Pobjeda [i]

After Mr. Escobar's most recent statements regarding the "Open Balkans", three issues are interesting.

The first has to do with the reasons and motives for which Mr. Eskobar, as well as the US ambassador in Belgrade, Mr. Hill and, to a somewhat lesser extent, Mr. Sholl, adviser at the State Department, continue to propagate the "Open Balkans", despite the clear positions of the EU and Brussels itself (with the exception of Orban's and Varhel's Hungary, of course), which, in many cases, directly and indirectly, even in the conclusions and in the Resolutions of the November Summit of the Berlin Process, have made it clear that the EU stands behind this regional initiative, which has clearly defined principles and rules, framed forms of cooperation and concrete programs and goals and that it does not supports the undefined "Open Balkans",which does not contain anything of what was quoted above and which "collects" only three of the six states of the Western Balkans.

With this stance, diplomats in the State Department's Office of European and Eurasian Affairs clearly and unequivocally distance themselves from European efforts in the Western Balkans, which, despite many old and new weaknesses and stagnation in the country, still has a logical and clear goal - the inclusion of our region in the EU. There is no logical and simple answer to the question: why was the "Open Balkan" wanted when the Berlin Process exists?

The rhetoric of Ambassador Hill and Deputy Assistant Secretary of State Escobar - that the USA supports all initiatives that bring the Western Balkans closer to EU membership - loses credibility, if it ever had, precisely because of the fact that American diplomacy, preoccupied with problems others, allows that in our part of Europe, "with force and shame", to push forward a project that causes doubts and disagreements. A project that lacks a framework and rules of the game, and which is increasingly becoming a support of the foreign policy priorities of one country in the region (Serbia, for sure), but also of another (Albania) - although the latter to a lesser extent anyway.

Çështja e dytë ka të bëjë me një pyetje interesante: kush vendos tani në Departamentin e Shtetit dhe në instancat e tjera në Uashington për atë se cila është pozita amerikane në lidhje me Ballkanin Perëndimor dhe, më konkretisht, prej nga vjen kjo mbështetje fodulle dhe pothuajse kërcënuese për mbështetjen e një iniciative e cila në rajon lidhet më presidentin serb Vuçiç? Të cilën, “për çudi”, e mbështesin edhe vendet që nuk marrin pjesë në këtë “rrethrrotullim” amerikan në rajon, madje edhe forca për të cilat integrimi europian është vrima e fundit e kavallit, ndërsa NATO, përshembull, armike dhe burimi i të gjitha të këqijave? Përse e gjitha kjo, sikurse kemi nënvizuar më parë, mbështetet edhe nga ministria ruse e punëve të jashtme?

Si është e mundur dhe çfarë do të thotë kjo? Përgjigja ndaj kësaj “enigme” – ku shpie e gjitha kjo dhe kush vendos për këtë – miqtë tanë në Uashington, njohës të mirë jo vetëm të kushteve dhe situatave aktuale, por edhe e të gjitha gjërave që kanë ndodhur në këto territoret tona këta tri dekadat e fundit, e më gjatë, gjithsesi gjendet te diplomatët amerikanë të përmendur këtu – Eskobar, Sholl dhe Hill.

Eskobari dhe i Vuçiçi

Sipas mendimit të miqve tanë, kreu i Departamentit të Shtetit, Këshilli për sigurinë kombëtare dhe vetë Shtëpia e Bardhë, ia kanë lënë në dorë diplomatëve, të cilët një pjesë të rëndësishme të angazhimit në punë dhe karrierës së tyre e kanë në Beograd dhe të cilët janë marrë me Ballkanin, për të profilizuar dhe realizuar politikën amerikane nëkëtë pjesën tonë të Europës. Nënvizohet në mënyrë të veçantë fakti se ambasadori Kristofer Hill, si diplomat me eksperiencë, është kthyer nga pensioni pikërisht për shkak të situatës dhe raporteve me Serbinë, në një masë të madhe ka duar të lira kur bëhet fjalë për hapa konkretë, por edhe, gjë që nganjëherëështë e rëndësishme, për mesazhet publike drejtuar udhëheqjes serbe, të cilat kanë (në një numur të madh shembujsh) jehonë tejet negative dhe pothuajse domethënie kërcënuese në vendet e tjera të rajonit – në radhë të parë në Kosovë, në Bosnjë e Hercegovinë, dhe te ne. Ambasadori Hill promovon me entuziazëm temat “ekonomike” dhe heqjen e të gjitha barrierave, pa referencë se nën cilat rregulla dhe me çfarë lidhjeje (nëse mendon për një gjëtë tillë) me rregullat e CEFTA-s dhe kuadret e tjera tregtare rajonale.

Një situatë e këtillëështë tejet shqetësuese. Politika e jashtme dhe aksionet diplomatike të një vendi të stërmadh siç është ShBA në mënyrë të paevitueshme të tejngarkuar me inerci – e kësisoj kur ky karvan niset në një drejtim – do të duhet kohë të ndalet, e akoma më shumë kohë për tu orientuar në një drejtim tjetër...

Dilema e tretë dhe e panjohura e madhe – e cila përsëri ka të bëjë me motivimin e dhe shkaqet se përse bëhet ajo që po bëhet – ka të bëjë me arësyet e një politike të këtillë në Ballanin Perëndimor. Ta marrësh me të mirë Serbinë në mënyrë që ajo të sillet në mënyrë korrekte dhe konstruktive nëpërmjet ledhatimit dhe përkëdheljeve për rregjimin në Beograd (ku opozita jonacionaliste demokratike dhe media të lira ka vetëm në gjurmë dhe mbetje)është, sikurse është vërtetuar disa herë, logjikë e gabuar.

Nuk ka për tu pajtuar nacionalizmi serbomadh nëse nuk i bëhet ndonjëfarë “kompensimi”. Një politikë e këtillë, dhe këtë duhet ta dinë edhe Z. Eskobar, edhe Z. Hill por edhe Z. Sholl, është mohim dhe “tradhëti”, që të shprehemi kështu, i gjithçkaje që ka qënë “pax americana” në territoret tona që nga fillimi i viteve nëtëdhjetë të shekullit të kaluar e deri nëkohën e administratës së Donald Trampit.

Nga ana tjetër, për të zbatuar logjikën dhe arësyen që kemi patur rastin shpesh herë ta dëgjojmë nga diplomatët amerikanë në situata komplekse të cilat janë për ne (përshembull, ambasadorin Montgomeri, disa vite më parë, para referendumit për pavarësinë e Malit të Zi kur deklaroi: “Nëse keni një ndryshim me dhjetë përqind, atëherë është OK”) dhe të cilën e mbështesim me sinqeritet: përse diplomatët e nderuar amerikanë nuk i shfaqin njohuritë dhe efikasitetin e tyre në bisedimet kosovaro-serbe dhe përse nuk e lusin me dashamirësi (siç edhe janë duke bërë), presidentin Vuçiç që të rregullojë raportet me Kosovën fqinjë?

Kur ta bëjnë një gjë të tillë ambasadori Hill, këshilltari Sholl dhe zëvendësi i ndihmësit Eskobar, atëherë këmbëngulja e tyre për “Ballkanin e Hapur” do të fitojë, sëpaku disi, besueshmëri.

(The author is the Minister of Foreign Affairs of Montenegro and foreign policy commentator of the newspaper "Pobjeda")

[i] https:/www.pobjeda.me/clanak/vlahovic-prvo-skoci-pa-reci-otvoreni-balkan