Reuters: Rama seeks fourth term in elections dominated by corruption and criminal gangs

By Reuters

Ilir Rranci moved to a village outside the city of Elbasan to see snow-capped peaks and a garden big enough for fruit trees, chickens and turkeys. Today, however, the surrounding landscape is blocked by a colorful mountain of waste from a nearby landfill.

The waste was supposed to be put into a new incinerator to produce electricity, but the project has been plagued by operational problems and the pile has grown, residents say.

It is one of three such sites worth hundreds of millions of euros at the heart of a corruption scandal in which prosecutors allege that contracts for incinerators were awarded illegally, ministers accepted payments and contractors falsified invoices for work that was never done.

The view from Rranci's house highlights the continuing effects of endemic corruption in the Balkan country of 2.4 million people, where Prime Minister Edi Rama is seeking re-election for an unprecedented fourth term in elections on May 11 with the promise that Albania will improve and join the European Union by 2030.

It is not clear how this and other corruption scandals will affect Rama in the elections, which will include about 250,000 registered voters from the diaspora for the first time.

Polls show him with a big lead over an opposition that has itself faced corruption allegations. But analysts say that could cost him seats in parliament from the Socialist Party and reduce his chances of joining the EU within five years.

Indeed, many experts are skeptical about Rama's timeline for the EU, given how long it has taken other countries in the region to meet the conditions for membership.

"The incinerator case showed what's wrong with the Albanian system. All the safeguards failed, the due diligence failed," said Andi Hoxhaj, a Balkans expert at King's College London. Following investigations by Albania's anti-corruption prosecutors, known as SPAK, former Environment Minister Lefter Koka was jailed on corruption charges related to the incinerator deals. Former Deputy Prime Minister Arben Ahmetaj was also indicted, but has fled Albania.

Koka's lawyer declined to comment. Reuters was unable to reach Ahmetaj.

Local residents outside Elbasan say the plant has not been operating for months. Eco-Elb, a company running the project on behalf of local municipalities, did not respond to requests for comment.

Në deponi, zogjtë kërcasin mbi mbetjet e kalbura. Kur fryn një erë jugore, banorët mbyllin dritaret kundër erës së keqe. Të pyetur nëse do të votonin për Ramën, ata qeshin. "Unë nuk do të votoj kurrë për të tani," tha Rranci.

"Kështu janë gjërat në Shqipëri," tha një banor tjetër, Besim Stafa. "Ata shpenzojnë shumë para për asgjë."

Dera e Evropës ‘e hapur’

Mbështetësit e Ramës thonë se ai e ndihmoi Shqipërinë të linte pas të kaluarën e saj të vështirë të epokës komuniste, në të cilën sundimtari i hershëm Enver Hoxha e mbylli vendin larg botës për dekada të tëra.

Në kryeqytetin e Tiranës sot, banesat e shëmtuara të epokës sovjetike ngjiten pranë pallateve të reja elegante të apartamenteve dhe restoranteve e kafeneve të zhurmshme. Një pistë e re në aeroportin e Tiranës mund të ofrojë së shpejti fluturime direkte për në Nju Jork.

Rritja ekonomike vjetore mbi 4% për vitet 2022-2024, e nxitur nga tregtia me BE-në, një bum turizmi dhe prodhimi i fortë i energjisë hidroelektrike, i tejkaloi vendet e tjera në Ballkan, thotë Banka Botërore.

Investitorët e profilit të lartë përfshijnë dhëndrin e Presidentit të SHBA-së Donald Trump, Jared Kushner, kompania e të cilit planifikon të ndërtojë një vendpushim luksoz në një ishull të pabanuar pranë bregdetit Adriatik, duke shqetësuar disa vendas.

Vendi u hoq nga lista gri e Task Forcës Globale të Veprimit Financiar në vitin 2023 për punën e tij në luftën kundër pastrimit të parave. Kjo është pjesërisht për shkak të SPAK, i cili u themelua në vitin 2019 dhe që atëherë ka konfiskuar 200 milionë euro nga veprat penale të korrupsionit dhe krimit të organizuar.

Rama ka fituar mbështetjen e Perëndimit duke pranuar emigrantë nga Italia dhe duke strehuar afganët që presin përpunimin e vizave për në Shtetet e Bashkuara.

Në tubimet e kësaj jave, Rama ngriti flamujt e BE-së. "Jemi në derën e përparme të Evropës dhe ajo derë tani është e hapur për ne", u tha ai mbështetësve në qytetin lindor të Pogradecit.

Korrupsion, trazira

Kritikët thonë se Rama ushtron shumë pushtet, nuk ka arritur të çrrënjosë korrupsionin dhe është përpjekur ta heshtë opozitën me akuza të sajuara për korrupsion, të gjitha akuza që Rama i mohon.

Standardet e dobëta të jetesës dhe papunësia e lartë nxitën emigrim të plotë: popullsia u tkurr me 420,000 nga viti 2011 deri në vitin 2023, tregojnë të dhënat e regjistrimit të popullsisë.

Trazirat shpërthyen vazhdimisht vitin e kaluar për shkak të akuzave kundër udhëheqësit të opozitës Sali Berisha të Partisë Demokratike, i cili u vu në arrest shtëpiak.

Berisha, i cili ka punësuar një firmë lobimi në SHBA pjesërisht për të përmirësuar imazhin e tij në Uashington, ku zyrtarisht konsiderohet "persona non grata", thotë se akuzat janë të motivuara politikisht.

Experts say the country remains a hub for criminal gangs seeking to launder billions of euros earned from drug and arms trafficking around the world.

This explains the proliferation of Range Rovers and shiny but often empty new apartment blocks, they say.

Census data shows that around a third of homes in Albania are uninhabited, much more than in most EU countries.

"Albania is a good student on paper, but it lacks implementation," said Jorida Tabaku, a member of parliament from the Democratic Party. "We want standards to improve for people, standards in everyday life, whether it's the economy... schooling, education and healthcare."