BIRN: Organized crime, the 'invisible party' of the Durrës elections

At the Socialist Party's electoral office, a former sports betting shop on the second floor of a car service in Rrashbull, Durrës, a group of supporters are doing their final calculations on Saturday afternoon – a week before the May 11 parliamentary elections.

Their origins reflect the social makeup of the suburb: the SP coordinator for the area hails from Peja, Kosovo, his two friends from Devolli, and a fourth man lives between Italy and Albania. Three of them were previously Democrats, while the fourth says he supports Meloni's hard right in Italy.

"The SP didn't come here at all until 10-15 years ago, now we come out here and there," says the Socialist Party coordinator for the area, Sokol Popoçi, a local political chameleon.

A large and hot-blooded man, Popoçi, a mechanical engineer by profession, was part of the Democratic Party's electoral machinery in the Rrashbulli area until 2017, but he switched sides and became a railway employee, because as he says about the Democrats: "they left us, they ignored us at all."

These elections, Popoçi says, were engaged in the campaign by Vangjush Dako, the former mayor under "house arrest" of Durrës, sentenced to two years and eight months in prison for "abuse of office." In the electoral office of Rrashbulli, Dako is praised as a 'giant' and his criminal history is discounted with a drop of a pencil.

“I went and met Vangjush at the bar, he told me to get involved,” Popoçi says, provoking jokes and laughter about how Dako is spending his “house arrest.” “I met him 3 months ago,” he then corrected, biting his tongue.

The man from Devolli, also a former Democrat, says he started voting by mail from the Netherlands, where he has lived and worked for many years, before temporarily returning to Albania.

"Between the two alternatives, this one is better," he says, his head turned away from Rama's poster, yet with a dose of criticism of his governance.

The Rrashbulli area is located at the southern end of an imaginary meridian, parallel to the coastline, that begins with Katundi i Ri in the north and continues with Sukthi, Xhafzotaj, Shijak, Gjepalaj and Romanati. It is a different Durrës from the facades of the tourist center, with dusty streets and Larushan buildings, with mixed communities from the north and south that settled there in the early 1990s and that still cry together the eternal problem of house titles. For many of them, the dream of a better life in Durrës overlapped with the hope of finding it in emigration.

Në këtë realitet gri kanë ngulur rrënjë disa nga grupet më të fuqishme kriminale të vendit, të cilat kontrollojnë rrugët ndërkombëtare të trafikut të kokainës dhe burimet kryesore të qytetit nga periferia. Me aq sa është dokumentuar të paktën prej një dekade, krimi i organizuar e ka zgjeruar kontrollin edhe mbi humorin e luhatshëm të votuesve.

Në zgjedhjet parlamentare të vitit 2017, një dosje hetimore e njohur si 339 nxorri mbi sipërfaqe përfshirjen e grupit të Astrit Avdylajt, sot i dënuar për trafik droge dhe i dyshuar për rekrutim të vrasësve me pagesë, si pjesë e makinerisë elektorale të ish-kryebashkiakut Dako në favor të Partisë Socialiste. Përgjimet sugjeruan se Avdylaj propozoi gjithashtu Ilir Ndraxhin për deputet, duke premtuar një rezultat që do të habiste edhe vetë Ramën. Ndraxhi është ndër të paktët që mbijetoi në listën e kandidatëve për Durrësin në këto zgjedhje dhe  i ka mohuar disa herë akuzat për lidhje me krimin.

Në zgjedhjet e vitit 2021, socialistët e thelluan rezultatin e vitit 2017 në qarkun e Durrësit, duke marrë 50.3% të votave. Por arrestimi i deputetit socialist, Jurgis Çyrbja në tetor të vitit të kaluar i njollosi sërish zgjedhjet, pasi komunikimet përmes SKY ECC zbuluan se një konglomerat fijesh të krimit të organizuar, përfshirë edhe Altin Hajrin me bazë në Xhafzotaj, u bënë bashkë për ta vendosur emrin e tij të tretin në listën e deputetëve të sigurt. Ata u zotuan gjithashtu që të blinin rreth 4 mijë vota për Çyrbjen në Shijak, Gjepalaj dhe Xhafzotaj. Çyrbja akuzohet se ua ktheu nderin me “informacione sekrete”, duke u bërë mburojë ndaj operacioneve policore kundër tyre.

“Votat nuk blihen me para; mblidhen me miq, shokë dhe nëpër biznese,” na tha një burrë rreth të 50-ave nga qarku i Elbasanit, familjar me makineri të tilla, i cili ndodhej rastësisht në Durrës për një drekë me miq. “Po, shtrojmë për të ngrënë e për të pirë gjatë gjithë muajit,” shtoi ai, duke theksuar se çmimi i votës ‘për më të këputurit” ishte rritur gjithsesi në 200-300 euro.

Krimi, nga jashtë brenda

Roli i krimit të organizuar në këto zgjedhje në Durrës është ende i padokumentuar, ndërsa me përjashtime të vogla nga të dy krahët, listat e kandidatëve për deputetë duken së jashtmi të qëruara. Por aktorë lokalë të të dy kampeve pranuan nën zë se historia po përsëritet në mënyrë të kamufluar dhe se klane të ndryshme po mbështesin “kandidatët e tyre” që garojnë në listat e hapura.

“Krimi po vepron nga jashtë brenda, nuk është më i dukshëm,” thotë një aktivist i Partisë Demokratike në qendër të Sukthit, rreth 13 kilometra larg qendrës së Durrësit, duke nënkuptuar se disa prej kapobandave janë aktualisht në arrati për shkak të goditjeve nga SPAK.

E shtuna është ditë pazari në Sukth dhe në tregun e zhurmshëm agro-ushqimor, fidanët e specave shiten për 150 lekë të vjetra copa përkrah një tufe të trembur kecash. Zona njihet si një ndër ish-ndërmarrjet e para dhe të pasura të Shqipërisë së varfër komuniste dhe vazhdon ta ruajë karakterin e vet bujqësor.

Larg rrëmujës së pazarit, në një rrugë të shkretë që të çon nga qendra e Sukthit drejt fshatit Rrushkull, drejtori i një shkolle 9-vjeçare kujton se gjatë komunizmit, një punëtor ferme paguhej më shumë sesa një mësues në këtë zonë dhe gati 10-fishin e punëtorëve të ngjashëm në ish-kooperativat e tjera të vendit. Pas viteve ’90, ferma u shkatërrua, vendasit emigruan drejt Italisë dhe zona u popullua më së shumti nga dibranët, që gjithashtu po largohen.

Vetë drejtori është me origjinë nga Dibra dhe thotë se nga 730 nxënës kanë mbetur 200 e ca, të gjithë të ardhur. Bashkë me dy mësues të tjerë në tavolinë, ata po presin me nga një birrë “Corona” përpara që i zoti i lokalit, gjithashtu mësues, t’u shtrojë drekën.

Ky i fundit ulet për pak minuta në tavolinë dhe rreshton një sërë problemesh të arsimit, duke veçuar shkëputjen e prindërve nga fëmijët.

“Baballarët janë në emigracion, nënat në fasoneri,” tha ai me keqardhje, duke theksuar se e vetmja lidhje e fëmijëve ishte celulari. Mësuesit shprehen të lehtësuar që këtë vit nuk i kanë ngacmuar për fushatë.

Gjithsesi, marka më e famshme e Sukthit të ditëve të sotme duket të jetë Rrumi – një i fortë i zonës i shpallur në kërkim pasi u dënua me 10 muaj burg për korrupsion, i njohur gjithashtu si Pëllumb Muharremi apo Aleksandër Laho.

Në nëntor të vitit 2019, Rrumi u sulmua në një atentat ndërsa udhëtonte në të njëjtën makinë me Arian Ndojën, ish-prokurori i Durrësit i shkarkuar më pas nga shkalla e parë e vetingut për “lidhje me krimin”. Ndoja është sot kandidat i Partisë Demokratike për qarkun e Durrësit dhe një javë para zgjedhjeve parlamentare të 11 majit, një makinë me posterin e tij elektoral ishte parkuar përballë tregut agro-ushqimor në Sukth; pronë e familjarëve të Rrumit.

“Të fortët nuk e ndryshojnë dot vullnetin e votës po nuk qenë pjesë e makinerisë së pushtet,” relativizon Osman Stafa, kryetar i Partisë Demokratike për degën Durrësi 2, që mbulon njësitë administrative të Sukthit, Manzës, Rrashbullit, Katundit të Ri dhe Ishmit.

Stafa ankohet se influenca e pushtetit në këto zgjedhje është e madhe dhe mjafton sipas tij që të ndjekësh një takim elektoral për ta dalluar. Ai përshkroi një takim të Partisë Socialiste në zonë, ku tha se merrnin pjesë punonjës të administratës, të policisë bashkiake dhe Policisë së Shtetit. Stafa ankohet gjithashtu për lulëzimin e ndërtimeve pa leje në të gjithë zonën përpara zgjedhjeve. Por ai beson se manovra të tilla nuk do të ketë ndikim këtë herë, ndërsa vendos bast për një rezultat 8 me 6 në favor të PD-së në Durrës.

Manjola Luku, vajzë Maminasi dhe e treta në listën e kandidatëve të Partisë Demokratike për qarkun e Durrësit shpërfaq një entuziazëm më të përmbajtur. Luku thotë se fryma është dukshme në krahasim me vitin 2021, por është e shqetësuar për presionin që ushtrohet mbi njerëzit dhe informacionet e ditëve të fundit.

"We have information from our supporters that they have been buying votes in the last week, but we have no facts," she said, adding that part of this information also includes suspicions about the movement of cars at night.

To illustrate the pressure on voters, Luku opens his cell phone and shows us some messages exchanged with one of his supporters, who, after a meeting they had together, asked him to remove the photos from Facebook because they had caused him problems.

To Luku's response that they should vote for whoever their hearts desire, she replied: "We have given them our vote and we will give it to you."

Unpredictable?

“Nothing is understood, [Durrës] is unpredictable,” Artan Kacani, a lecturer, urban planner and candidate for the “Together Movement,” tells us in the café below the city’s newest five-star hotel, the Crown Plaza, which is almost finished despite questionable sources of funding.

Kacani says that the Movement he represents has "silent allies" in Durrës, including some of its 160 members, who are reluctant to expose themselves publicly.

To explain the reason for the fear, Kacani uses the metaphor of the neighborhood street urchin, who not only uses his strength, but also keeps a dog to chase him. As a result, 'the children stay locked inside the house'.

Despite the situation he describes, Kacani believes his activism can make a difference and, if elected, will be a strong voice in Parliament. Asked about the situation with organized crime, Kacani replies that the sources of campaign financing are an even bigger problem. “Durres is a big washing machine, but no man’s land,” he says.

Joni Myshketa, member of the Municipal Council and candidate of the Euro-Atlantic Coalition, also considers organized crime a major problem for the city of Durrës, according to him in partnership with the local government.

“Local power passes from one hand to another and remains in their hands,” he says.

A sucker for a well-known door in Durrës, Myshketa is conducting a simple campaign with direct meetings with citizens and distributing flyers with the help of his wife and friends, which, as he says, he has based on his values, those of his family, and his activity so far in the Municipal Council.

But the race, according to him, is far from being equal, while showing that as a candidate of a small party he has to work four times and provide everything himself, including observers for the counting process. During the conversation, Myshketa made several phone calls with potential observers.

As the sun set on Saturday afternoon, Liria Square was filled with chairs and a podium with the logos of the “Albania Initiative Becomes” coalition was installed at the foot of the Aleksandër Moisiu Theater. The square slowly filled up for the rally, while the apocalyptic sounds of the Imagine Dragons song Radioactive blared from the speakers./ BIRN