
Flash News
Drejtorët në shënjestër! Pas Fierit dhe Durrësit, Rama mbërrin në Elbasan
Emri/ Identifikohet 23-vjeçari që u gjet i pajetë pranë liqenit të Shkopetit
Aksioni i IKM-së në Theth, banorët dalin në protestë
U denoncua i zhdukur nga i ati, 23-vjeçari gjendet i pajetë pranë liqenit të Shkopetit
U mbyt duke shpëtuar dy turistë në Shkodër, vijojnë kërkimet për trupin e kapitenit të anijes turistike

Ilir Meta nuk është as Avni Rustem, as Mic Sokol, as Vojo Kush. Por ama kemi arritur në atë pikë kur Presidenti kërcënon publikisht se do të bëhet hero. Nuk dua t’u bashkohem atyre që bëjnë analiza psikologjike për personalitetin e Metës, apo atyre që kërkojnë të ekspozojnë motivin e qëndrimeve heroike të tij.
Çka është e rëndësishme të analizohet nuk janë qëndrimet e Metës, por ato të Presidentit. E kjo do të thotë të ndërtojmë kontekstin politik të veprimeve presidenciale. Do të thotë të marrim në konsideratë aktorët e tjerë, realë dhe potencialë, të pranishëm dhe të munguar, funksionalë dhe disfunksionalë, për të kuptuar gjendjen politike të vendit dhe qëndrimet e Presidentit.
Mjerë ai vend që ka nevojë për heronj, thoshte Brehti. Ndërsa shohim Presidentin të luajë rolin e heroit, t’i sfidojë të gjithë aktorët brenda dhe jashtë vendit, duhet të shqetësohemi thellësisht. Peshën e republikës nuk mund ta mbajnë supet e asnjë institucioni të vetëm, e asnjë njeriu të vetëm, as ato të Ilir Metës.
Republika jonë sot po ecën në një shteg të ngushtë e të rrezikshëm, në të dyja anët e të cilit ka greminë. Ajo mund të rrëshqasë në diktaturë, ose të gremiset në anarki. Shenja ka plot: zgjedhje ku merr pjesë vetëm 20 për qind e popullit dhe bojkotohen nga opozita; dy opozita, një opozitë farsë në Parlament dhe një opozitë reale në rrugë; dy dekrete Presidenti, ku i dyti anulon të parin; KQZ që interpreton vetë se cili prej të dy dekreteve është kushtetues; Parlament që ka nisur procedurën e shkarkimit të Presidentit; President që ka nënkuptuar se mund ta shpërndajë Parlamentin; Gjykatë Kushtetuese që mungon; Gjykatë e Lartë që mungon; Prokuror i Përgjithshëm i përkohshëm; Kryebashkiakë që njohin si kushtetues dekretin e dytë të Presidentit dhe refuzojnë të lejojnë votimin; Kryebashkiakë që njohin si kushtetues dekretin e parë të Presidentit dhe mundësojnë votimin; Kryebashkiakë që kërcënojnë se nuk do të dalin nga zyra për t’u lënë vendin të rinjve.
Lista mund të zgjatet më tej. Por edhe kaq mjafton për të kuptuar përmasat e krizës së sistemit politik dhe të republikës sonë. Mund të ketë faktorë strukturorë, të kulturës politike dhe të psikologjisë së aktorëve politikë që e kanë përkeqësuar gjendjen, por esencialisht, kjo është krizë institucionale. Ajo është krijuar nga konfigurimi i institucioneve politike të vendit dhe mund të zgjidhet vetëm prej një konfigurimi të ri të tyre.
Lidhur me këtë dhe më konkretisht, politologu amerikan, Xhorxh Tsebelis, u referohet “lojtarëve të vetos” si esencialë edhe për të pasur stabilitet, edhe për të mos rënë në diktaturë. Lojtari i vetos është një lloj aktori politik bllokues. Ky mund të jetë aktor individual ose kolektiv, por në të dyja rastet dakordësia e tij është e domosdoshme për të ndryshuar gjendjen politike ekzistuese.
Tsebelis dallon dy lloje lojtarësh vetoje: institucionalë dhe partizanë. Lojtarët institucionalë të vetos gjenerohen nga kushtetuta e vendit. Lojtarët partizanë të vetos gjenerohen nga loja politike. Për të shmangur rrezikun e rënies në diktaturë, ose në anarki, konfigurimi institucional i sistemit politik duhet të karakterizohet nga dy tipare: 1) të ketë një numër të konsiderueshëm lojtarësh vetoje; 2) të ketë distancë ideologjike të konsiderueshme ndërmjet lojtarëve.
Kriza politike ku gjendemi është, pikësëpari, krizë e paaftësisë së sistemit tonë politik për të gjeneruar një numër të konsiderueshëm lojtarësh vetoje. Vendimet e qeverisë, për shembull, aktualisht mund t’i bllokojë vetëm Presidenti. Por në kushtet e mungesës së Gjykatës Kushtetuese si lojtar vetoje, ky bllokim i qeverisë në një fushë të politikës po shpie në një konflikt të rrezikshëm në fusha të tjera dhe po e detyron Presidentin të sillet si hero. Në këtë mënyrë nuk mund të arrihet as stabilitet dhe as të ndalet diktatura.
Shqipëria është republikë parlamentare unitare dhe unikamerale. Kjo do të thotë se nga tri burimet institucionale të mundshme për të gjeneruar lojtarë vetoje – konstitucionalizmi, federalizmi dhe bikameralizmi – ajo mund të përdorë vetëm konstitucionalizmin. Mosqenia shtet federal bën që bashkitë të mos jenë lojtarë vetoje; dhe mosqenia shtet bikameral na privon nga senati (dhoma e lartë) si lojtar vetoje. Për politikat themelore të shtetit, konstitucionalizmi ynë gjeneron si lojtar institucional vetoje shumicën parlamentare (ose qeverinë), Presidentin dhe Gjykatën Kushtetuese. Loja politike, nga ana e saj, mund të gjeneronte një numër partish si lojtarë vetoje.
Aktualisht, numri i lojtarëve të vetos në Shqipëri është vetëm dy: qeveria dhe Presidenti. Parlamenti është në dorë të shumicës dhe shumica është në dorë të një partie të vetme, e cila ka në dorë totalisht qeverinë. Opozita reale, edhe sikur të ishte në Parlament, nuk i ka numrat për të qenë lojtar vetoje. Gjykata Kushtetuese do të luante rol bllokues, por ajo nuk dihet ende sa kohë do të kërkojë për t’u formuar. Pra jemi në situatën kur qeveria kërkon të imponohet duke vendosur axhendën e veprimit dhe përballë saj, si lojtar vetoje, gjendet vetëm Presidenti.
A ka distancë ideologjike të konsiderueshme ndërmjet të dy lojtarëve? Lajmi i mirë është se ka. Në terma institucionalë, Presidenti përfaqëson unitetin e popullit, ndërsa qeveria interesin e shumicës. Në terma partizanë, Meta po artikulohet më afër qëndrimeve të opozitës dhe kundër qeverisë për një numër çështjesh, që nga zgjedhjet lokale, roli i ndërkombëtarëve e deri te reforma në drejtësi. Kjo distancë ideologjike e mban vendin në atë shtegun e ngushtë demokratik midis anarkisë dhe diktaturës.
Lajmi i keq është se qëndrimet e qeverisë dhe Presidentit janë ideologjikisht shumë të kundërta, aq sa e pamundësojnë arritjen e një marrëveshjeje; çka konfirmohet edhe nga vijimi i procedurës për shkarkimin e Presidentit nga ana e shumicës parlamentare. I vetmi shans për marrëveshje në të ardhmen duket të jetë aktivizimi i Gjykatës Kushtetuese si lojtar vetoje, por edhe ajo mund të hyjë në lojë shumë vonë, atëherë kur gjithçka të ketë ndryshuar. / Gazeta Liberale
Të fundit



Drejtorët në shënjestër! Pas Fierit dhe Durrësit, Rama mbërrin në Elbasan
9 Korrik 2025, 09:53
Emri/ Identifikohet 23-vjeçari që u gjet i pajetë pranë liqenit të Shkopetit
9 Korrik 2025, 09:42
Aksioni i IKM-së në Theth, banorët dalin në protestë
9 Korrik 2025, 09:34
Arsyet pse BE-ja nuk ka vendosur sanksione të reja kundër Rusisë
9 Korrik 2025, 09:18
DW: Mashtrimet online rrisin trafikimin e qenieve njerëzore
9 Korrik 2025, 09:01
“Nuk pi ujë diploma”, rritet papunësia tek të rinjtë me arsim të lartë më 2025
9 Korrik 2025, 08:56


Horoskopi, çfarë kanë rezervuar yjet për ju sot
9 Korrik 2025, 08:25
Diell dhe reshje shiu, e mërkura me mot të paqëndrueshëm
9 Korrik 2025, 08:06
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
9 Korrik 2025, 07:52

Tabaku: Salianji mbajti një kosto politike që nuk e ka mbajtur askush në Shqipëri
8 Korrik 2025, 22:36


Sekretet për të shijuar verën si një ‘profesionist’
8 Korrik 2025, 21:45


Kriza e mbetjeve në Shqipëri: Tym toksik dhe probleme të thella qeverisjeje
8 Korrik 2025, 21:13
Ndotje alarmante në Fushë-Arrëz, mbetjet e fabrikës së bakrit 'skuqin' lumin Fan
8 Korrik 2025, 21:07

Sondazh/ Si e vlerësoni ndërhyrjen e kryeministrit në pushtetin vendor?
8 Korrik 2025, 20:40
28 të arrestuar në Itali e Spanjë për trafik droge, mes tyre një shqiptar
8 Korrik 2025, 20:24
Banorët përplasen me policinë në Theth: Jemi në tokën tonë
8 Korrik 2025, 20:11
Vdekja e 27-vjeçarit në Lipjan, Osmani: Të hetohet në mënyrë të pavarur!
8 Korrik 2025, 20:06
Trump premton se SHBA-të do të dërgojnë më shumë armë në Ukrainë
8 Korrik 2025, 19:54

BE shënjestron shëndetësinë, arsimin, policinë dhe kadastrat si zona korrupsioni
8 Korrik 2025, 19:23
Rama akuzon qeverinë për bllokim të buxhetit: Janë prekur të gjitha shërbimet jetike
8 Korrik 2025, 19:10

Rihapet çështja e vrasjes së mësueses italiane, e dyshuar një 47-vjeçare shqiptare
8 Korrik 2025, 18:40

Salianji pas rikthimit: Nuk kam bërë opozitë për funksione, por për vokacion
8 Korrik 2025, 18:23
A do kandidojë në zgjedhjet e 2029? Ja si përgjigjet Salianji
8 Korrik 2025, 18:16
Hyri në ujë për të shpëtuar dy turistë, mbytet kapiteni i anijes në Shkodër
8 Korrik 2025, 18:05
Salianji nga selia e PD: Çova para drejtësisë një trafikant droge
8 Korrik 2025, 18:03
Pas Fierit, Rama “zbarkon” në Durrës, priten shkarkime (video)
8 Korrik 2025, 17:53
VIDEO/ Ervin Salianji mbërrin në selinë blu, pritet nga mbështetësit
8 Korrik 2025, 17:45

BE-ja miraton hapat përfundimtarë për anëtarësimin e Bullgarisë në Eurozonë
8 Korrik 2025, 17:43

Zhupa pas lirimit të Salianjit: Frymëzim për çdo opozitar
8 Korrik 2025, 17:19
Ndahet nga jeta aktori David Killick
8 Korrik 2025, 17:09
Rama nuk i kursen as drejtorët e bashkisë së Fierit, kërkon shkarkimin e tyre
8 Korrik 2025, 17:01


I kërcënoi me shkarkime, Rama mbërrin në bashkinë e Fierit
8 Korrik 2025, 16:39
Temperaturat ekstreme, mbyllet përkohësisht Akropoli në Greqi
8 Korrik 2025, 16:30

Zbulohet parcela me kan*bis në Mazhë të Krujës
8 Korrik 2025, 16:13

Republika Sërpska ndan 22 milionë euro shtesë për lobim në SHBA
8 Korrik 2025, 15:52

Erëzat që ju mbrojnë nga mushkonjat!
8 Korrik 2025, 15:30

Aksident në aksin Vlorë-Qeparo, një i plagosur
8 Korrik 2025, 15:11
Berati, 17 vjet pjesë e trashëgimisë botërore të UNESCO-s
8 Korrik 2025, 15:03


Shtrenjtohet jetesa, inflacioni rritet në 2.4% në qershor, nga ushqimet
8 Korrik 2025, 14:29
VIDEO/ Shembet çatia e restorantit në Itali, një viktimë dhe dhjetë të plagosur
8 Korrik 2025, 14:18
Kërkoi lirimin nga qelia, Gjykata e Lartë lë në burg Veliajn
8 Korrik 2025, 14:07

Akropoli mbyllet përkohësisht për shkak të të nxehtit
8 Korrik 2025, 13:31

Ohri në "listën e zezë" të UNESCO-s, Zhupa: Shuplakë për qeverinë shqiptare dhe AADF
8 Korrik 2025, 13:12

Lirimi i Salianjit/ Berisha: U dënua politikisht nga Rama dhe Xhafa!
8 Korrik 2025, 13:00

Plagosje me thikë në bulevardin e Peshkopisë
8 Korrik 2025, 12:44
Salianji reagon për herë të parë pas lirimit: Do jem në konferencë në orën 17:00
8 Korrik 2025, 12:36
Shtyhet seanca gjyqësore për "Plumbin e Artë", dy avokatë tërhiqen nga procesi
8 Korrik 2025, 12:21
Gjykata e Fierit vendos lirimin me kusht të Ervin Salianjit
8 Korrik 2025, 12:15
Shtrenjtohet jetesa, inflacioni rritet në 2.4% në qershor nga ushqimet
8 Korrik 2025, 12:00


Kërkon lirimin me kusht, Ervin Salianji mbërrin në Gjykatën e Fierit
8 Korrik 2025, 11:16
Nis sot faza e parë e aplikimit në universitete
8 Korrik 2025, 11:10
Zjarr në Lurë, flakët rrezikojnë Parkun Kombëtar
8 Korrik 2025, 10:53
Trump paralajmëron tarifa për Serbinë dhe Bosnje-Hercegovinën
8 Korrik 2025, 10:37
Gjeli i Thethit dhe gjeli i plehut
8 Korrik 2025, 10:24

Zjarri në Dukat rrezikon Parkun Kombëtar të Llogarasë
8 Korrik 2025, 10:01
Në kërkim ndërkombëtar për drogë, kapet në Durrës 36-vjeçari (EMRI)
8 Korrik 2025, 09:50
Thethi, turistët “kritikojë” tendencën moderne
8 Korrik 2025, 09:39
Zjarri në malin e Dukatit ende aktiv, rrezikohet parku kombëtar i Llogarasë
8 Korrik 2025, 09:28
Shqyrtohet sot në Gjykatën e Lartë rekursi i Veliajt
8 Korrik 2025, 09:16
“Shenjë e keqe për demokracinë”/ Kuvendi neglizhon raportimin e institucioneve
8 Korrik 2025, 09:04
Sot seanca në Gjykatën e Fierit, Salianji kërkon lirimin me kusht
8 Korrik 2025, 08:56


Horosokopi, çfarë kanë rezervuar yjet për ju sot
8 Korrik 2025, 08:16
Parashikimi i motit/ Si do variojnë temperaturat përgjatë ditës
8 Korrik 2025, 08:02
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
8 Korrik 2025, 07:48

Hetimi për 16 ton kanabis: Si u zbeh dosja që mund të ishte “trofe karriere”
7 Korrik 2025, 22:44
