Alfred Lela
Letrat e hapura, njëfarë epistolari mizerabël i mbetur nga koha e spiunimeve të mëdha, të fshehura dhe të hapura, të komunizmit, vazhdojë ta stërpikin rrafshin e komunikimit publik në Shqipëri. Në gazeta apo në rrjetet sociale, me shkrime të gjatë apo statuse të shkurtër, presidenti francez Makron ka marrë përbetime, lutje, kujtesa, fyerje dhe thirrje nga më laramanet. Gazetarë mesatarë apo mbi, njerëz që janë nisur për diku e kanë mbetur në një zhanër gazetarie (por jo në të gjithë profesionin), bjerraditës në rrjetet sociale e mëditës të tjerë të fjalës pa dije, e kanë qitë hujin dhe huqin me një prej të fuqishmëve të botës.
Thelbi i melodramës është rrotulluar rreth vendimit të presidentit francez për të artikular një ‘Jo’ vendimtare për Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut. Për të parën më shumë se të dytën; madje mund të thuhet se Shkupi i njomë u dogj bashkë me Tiranën e thatë. Kjo ka zgjuar gjithë atë thirrnajë etno-centrike, e cila duke qenë se ka komunikuar njëanshëm, Makroni nuk e di ekzistencën e ‘bashkëbiseduesve’, mund të konsiderohet një idiotësi me brirë.
Qëndrime të tilla, kur populli apo ‘vegjëlia’ i drejtoheshin të ‘mëdhenjve të botës’, futeshin në folklor dhe tirreshin me patosin e grupeve polifonike të festivaleve tona; këtij infektimi nuk i shpëtonin as mendjet e ndritura. Vargu ‘moj Europë, moj kurva e motit’, për shembull, i përket një prej njerëzve më të rafinuar dhe të ditur të shqipes, at Gjergj Fishtës.
Nëse në pamje të parë ky casus belli me presidentin francez ngjan legjitim, historiku i Jo-së së tij për Shqipërinë ndriçohet nga disa momente që duhen konsideruar dhe që i bëjnë thirje kthjelltësisë, asaj individuale dhe, po deshe, edhe kombëtare.
Më e para, Franca nuk është vendi i vetëm që i tha ‘Jo’ Shqipërisë. Makron vetëm sa e nxorri prej limontisë së Egalite (barazisë) ‘Jo’-në e të tjerëve anëtarë të BE. Holanda ishte një prej tyre, dhe duhet thënë se Haga zyrtare ndihet e këndellur nga vendimi i Parisit për të luajtur ‘rolin e madh’ dhe për të marrë mbi vete zemërimin shqiptar. Burime diplomatike i thanë autorit të këtyre radhëve se holandezët ishin të shqetësuar për sentimentin ‘anti’ që po qarkullonte në Tiranë pas qëndrimeve të parlamentit holandez që shkoi deri te kërkesa për anulimin e lëvizjes së lirë të shqiptarëve.
Danimarka do të fqinjëronte me Holandën, jo vetëm gjeografikisht, por edhe në refuzimin për Shqipërinë. Edhe pse Kopenhagen-i, me shumë gjasë, do të priste deri në fund vendimin e Berlinit për të thënë fjalën finale.
Ky i fundit, edhe pse mori vendimin strategjik dhe politik për të prodhuar një ‘Po’ të zbardhylët, e dekoroi lavdinë e saj me turpin e 9 kushteve që duhej ta bënin çdo zyrtar shqiptar, të lartë apo të mesëm, të kuptonte se nuk ishte pjesë e superstrukturës së një shteti, por e një organizate parapolitike. Asgjë e tillë nuk u vu re në Tiranë, veç kapjes dëshpërimtare pas ‘Po’-së me prapashtesa dramatike të Gjermanisë, si i mbyturi pas fijes së barit.
Nuk duhet harruar as një grup ‘aktorësh të vegjël’ të BE, të cilët kërkuan që Shqipëria të ndahej nga Maqedonia e Veriut, duke qenë se Shkupi nën drejtimin e një politikani liberal si Zoran Zaev kishte arritur të zbatonte reforma të brendshme dhe rajonale që përputheshin me imagjinaren europeiste.
Mjafton kaq për të thënë se Makroni nuk është thyerës i konsensusit, por vetëm përfaqësuesi më i fortë i një anti-konsensusi për Shqipërinë, ndër antarët e BE-së. Sigurisht, sipas këndit dhe shijes, ky anti-konsensus mund të shihet si sinjal, goditje apo faj i Ramës dhe i qeverisë, por ajo që vlen për shqiptarët është se Shqipëria e mori nokdaunin e radhës.
Një element tjetër që ‘e shpëton’ presidentin francez është fakti se ai është një politikan centrist dhe i moderuar. Ai nuk është i ngjashmi i Le Pen në vendin e tij, i Ëilders-it në Holandë, i AfD në Gjermani; kësisoj nuk ka kuptim portretizimi i tij si ekstremist apo franko-centrist. Ai e sheh Europën dhe zgjerimin e saj nga pozita pragmatiste. Këlthitjet, me patosin e dashnorit të lënë, që marrin përsipër shumë njerëz publikë në Shqipëri, janë pesë me hiç në organizimin e fakteve dhe në rrokullinë e gjërave.
Veçimi i Emanuel Makron si epitomë e së keqes dhe si tabelë qitjeje etno-centriste, vetëm sa e lejon tumorin e moskuptimit shqiptar të rritet edhe më shumë. Sa më shumë shpërhapet ky keqkuptim, aq më shumë largohet koncepti i zgjerimit nga themeluesit e Europës. Në fund të ditës kjo është Franca, një prej vendeve themeluese dhe konceptuese të Unionit Europian dhe Macron, për të mirë a të keq, është president i atij vendi.
Reagimi anti-Makron ka qenë më i keqi i mundshëm dhe është frymëzuar për interesa politike të ditës. Makroni i së sotmes mund të zëvendësohet nga makronë të tjerë të së nesërmes; e vetmja gjë që shqiptarët dhe elitat e tyre kanë në dorë është që ‘të zgjerohen’ së brendshmi. Rrjedhimisht dhe padyshim, BE do të dojë dhe do të kërkojë të zgjerohet me ta.
