Kam mbaruar Fakultetin Ekonomik. Profesorët na thonin se kur rritet inflacioni, paraja zhvlerësohet. Sot ka inflacion, paraja s'ka vlerë, por leku po vlerësohet. Si shpjegohet?

Përgjigje:

I nderuar lexues. Pyetja juaj është shumë interesante. Në fakt ju keni të drejtë që në jetën tonë të përditshme ju ndjeni qe ka inflacion (rritje çmimesh) në çdo hallkë të mallrave dhe shërbimeve që blini për konsumin e përditshëm jetësor. Ky rezultat i rritjes së inflacionit vërtetohet edhe nga raportet zyrtare të Bankës së Shqipërisë E padyshim që kjo rritje çmimesh tregon se fuqia blerëse e parasë tonë kombëtare (valuta LEK) po pakësohet dita ditës.

Teorikisht keni të drejtë. Doktrina ekonomike na mëson që në kushte inflacioni edhe monedha jonë kombëtare duhej të ishte zhvlerësuar (psh mund të ishte 1 EUR = 130 LEK). Por kjo ndodh në kushtet kur sasia e valutës së huaj në vend do ishte statike (e pandryshuar). Pikërisht këtu, është edhe kyçi i konfuzionit tuaj, pasi Shqipëria është një ekonomi me një nivel relativisht të lartë informaliteti dhe me një brez mjaft të gjerë të diasporës të shtrirë në tre dekada.

Me fjalë të tjera, kjo diasporë e re emigrantësh dërgojnë të ardhurat e tyre të fituara në tregje të huaja në Shqipëri tek të afërmit e tyre si në rrugë zyrtare, ashtu edhe në rrugë jo-zyrtare.

Nëse i referohemi një mesatareje zyrtare të dërgesave në valute të huaj nga emigrantët në vitet e fundit, ajo është në nivelet 1-1.2 miliardë euro cdo vit. Por ama ekspertët vlerësojnë që kjo shifër është shumë më e madhe, nëse merren parasysh edhe dërgesat jo-zyrtare që sjellin njerëzit me vete nëpër xhepa, çanta apo me kanale të tjera jashtë sistemit financiar.

E gjithë kjo sasi parash në valute të huaj, përkthehet në rritje të konsumit, duke ndikuar direkt në rritjen e çmimeve (rritja e kërkesës rrit gjithmonë çmimet). Nuk ka rëndësi fare nëse transaksionet në ekonominë e Shqipërisë kryhen mes bizneseve dhe/apo individëve kryhen në valutën LEK apo në valuta të huaja. Rritja e kërkesës shkakton rritjen e inflacionit.

Po valuta LEK pse forcohet atëherë? Sepse është rritur në mënyrë të dukshme sasia e valutave të huaja në qarkullim (kryesisht EUR dhe GBP). Kjo sjell zhvlerësimin e këtyre valutave (sasia e bollshme e cdo malli në qarkullim, sjell uljen e çmimit).

Kështu që në fakt inflacioni po rritet dhe ne si qytetarë nuk kemi fuqi blerëse me kursimet tona (pak rëndësi ka në cilën valutë i kemi të ardhurat), por kemi një zhvlerësim të valutave të huaja kundrejt valutës kombëtare LEK. Me fjalë të tjera, nuk është vlerësuar LEK-u, por janë zhvlerësuar valutat e huaja, për shkak të bollshmërisë së tyre në treg.

U përgjigj Artan Gjergji.  Lexo biografinë e tij.

Keni një pyetje për ekspertët tanë?Dërgojeni duke klikuar këtu!

***

Refuzim për Përgjegjësi Ligjore (Disclaimer)

Kjo faqe interneti dhe blog me pyetje përgjigje është një rubrikë me karakter informativ, e cila në vetvete ka për qëllim informimin dhe edukimin pa pagesë të qytetarëve, në lidhje me cështje të ndryshme ekonomike e financiare. Portali Politiko dhe Ekspertët që u përgjigjen pyetjeve të qytetarëve, as vec e vec e as së bashku, nuk marrin asnjë përgjegjësi ligjore për cdo veprim që ndërmerret dhe/apo keqpërdoret nga kushdo bazuar në informacionin e shpërndarë në këtë blog/rubrikë për qëllime edukative dhe informative.