
Flash News
Starton sot Giro D’Italia, ja akset rrugore që bllokohen në Tiranë nga ora 13:00-18:00
Kush është Papa i ri?
Papa Leo i XIV përshëndet për herë të parë besimtarët në sheshin e Shën Pjetrit
Tym i bardhë nga Vatikani: Është zgjedhur Papa i ri
"Liria funksionon", PD përshëndet qëndrimin e DASH: E drejta vonoi, por u kthye në vend
‘Associated Press’ reportazh në Kukës: Qyteti i varfër shqiptar që lidh shpresat e turizmit në tunelet komuniste
Nëse dëshironi të ecni me kilometra në bunkerët e betonit, të ndërtuar për të mbrojtur një regjim totalitar izolues, që askush nuk donte ta sulmonte, Kukësi në Shqipërinë verilindore është vendi i duhur.
Diktatura komuniste e vendit të vogël ballkanik pas Luftës së Dytë Botërore, u ‘gëzua’ nga veprat masive mbrojtëse; fshati është ende i mbushur me mbetjet e shkatërruara të 175,000 mini-bunkerëve prej betoni – të ndërtuar sërish për të ndaluar pushtuesit imagjinarë. Por çmimin e parë, e marrin tunelet e Kukësit.
I gërmuar nga vitet 1970 deri në fillim të viteve 1990 – pikërisht në kohën e rënies së regjimit komunist – rrjeti nëntokësor kishte për qëllim të strehonte të gjithë popullsinë e qytetit prej 16,000 banorësh, për gjashtë muaj, në rast lufte. I pajisur me aparatura, që nga zyra e prokurorisë e deri në një klinikë materniteti, ishte projekti më i madh fortifikues i Shqipërisë, me tunele që shtriheshin deri në shtatë kilometra.
Tani, autoritetet lokale shpresojnë ta kthejnë atë në një atraksion turistik, me ndihmën e financimit të Bashkimit Europian. Deri në fund të vitit, thonë ata, një qendër komandimi me shumë dhoma dhe një tunel i gjatë, që të çon atje nga bashkia, duhet të jenë të aksesueshme.
Tani, autoritetet lokale shpresojnë ta kthejnë atë në një atraksion turistik, me ndihmën e financimit të Bashkimit Europian. Deri në fund të vitit, thonë ata, një qendër komandimi me shumë dhoma dhe një tunel i gjatë që të çon në të nga bashkia duhet të jenë të aksesueshme.
Shqipëria postkomuniste mbetet një nga vendet më të varfra të Europës. Turizmi është një burim kryesor fitimi, duke gjeneruar 17% të PBB-së në 2021, ndërsa të ardhurat u rritën me 33% në 2022, me rreth 7.5 milionë turistë.
Turistët do të ishin veçanërisht të mirëpritur në Kukës, një qytet 150 kilometra në verilindje të kryeqytetit Tiranë, afër kufirit me Kosovën. Është zona më e varfër e Shqipërisë, pavarësisht nga pasuritë e saj minerale dhe peizazhet mahnitëse malore, nga të cilat shumica e të rinjve emigrojnë – shumë shkojnë jashtë vendit.
Kryebashkiaku i Kukësit Safet Gjici, tha se turistëve do t’u ofrohen eksperienca gastronomike si dhe eksperienca e tunelit.
“Një qytet i tillë muze, do të tregojë vlerat lokale të popullsisë dhe do të tërheqë vizitorë, do të sjellë para për bashkinë dhe punësim për njerëzit,” tha ai.
Banorët më të vjetër vendas, kanë kujtime të gjalla për kompleksin, i cili u ndërtua kryesisht me punë masive vendase dhe u përdor vetëm një herë në një stërvitje të mbrojtjes civile, në fund të viteve 1980, e cila e dërgoi të gjithë popullsinë e Kukësit nën tokë.
Një zile alarmi ra natën. Kryetari i bashkisë së qytetit dhe lideri i partisë u takuan në një hyrje tuneli poshtë zyrave të tyre dhe ecën katër kilometra për të arritur në qendrën e komandës.
Armida Alikaj, e cila në atë kohë ishte 10 vjeçe, tha se babai i saj e zgjoi me qetësi dhe secili mori një çantë shpine me rroba, ushqime dhe batanije, për të shkuar në tunele me “erën e dheut” dhe parulla e numra të pikturuara në dyert e lyera me gëlqere.
“Nuk kisha frikë sepse na thanë se ishin ndërtuar për ne,” tha ajo. “Por zhurma e sirenës ishte e tmerrshme.”
Kukësi është një qytet relativisht i ri, me banesa pesëkatëshe me tulla të bardha të stilit sovjetik – me murin e tunelit – për të strehuar rreth 16,000 njerëz pasi qyteti i vjetër, u ‘gëlltit’ në 1978 nga një liqen artificial, i projektuar për të ‘ushqyer’ një hidrocentral.
Banorët e çdo pallati kishin vendin e tyre të përcaktuar në tunele, me qarkullim të mirë ajri dhe furnizim me ujë.
Kishte gjithashtu një fabrikë buke, një shkollë, një spital, një maternitet, prokurori, stacion policie, radiostacion, shtypshkronjë për propagandën komuniste, si dhe klasa për fëmijë dhe hapësira për burra dhe gra, për t’iu nënshtruar trajnimit për qitje dhe aftësi të tjera ushtarake.
Diktatori komunist i Shqipërisë Enver Hoxha, ndërpreu lidhjet me Jugosllavinë fqinje në 1949, me Bashkimin Sovjetik në 1961 dhe me Kinën në 1978. Frika e tij nga pushtimi, e bëri regjimin të shpenzonte rreth 5% të buxhetit të tij vjetor për ushtrinë.
Oficeri në pension i ushtrisë Haxhi Cenaj, 81 vjeç, thotë se ai kaloi orë të tëra nën tokë në qendrën komanduese të Kukësit me 37 dhoma, ndërsa krerët ushtarakë komplotonin strategjinë e tyre, duke u përgatitur për një sulm jugosllav, që nuk erdhi kurrë.
Derisa doli në pension në vitin 1995, Cenaj ishte një major, që drejtonte një njësi të vogël këmbësorie të caktuar për mbrojtjen e qendrës.
Djali i tij, Afrimi, i cili tani kujdeset për një pjesë të vogël të tuneleve, tregon dritat në muret e ftohta, tavolinat e betonit dhe tualetet. Grupe të vogla lakuriqësh nate grumbullohen në tavane.
“Shumë njerëz – britanikë, zviceranë, holandezë apo francezë – vijnë në Kukës vetëm për të parë tunelet,” tha ai.
Bukurosh Onuzi, një ekspert turistik i ngarkuar me projektin e muzeut, tha se ka “shumë interes për kompleksin, veçanërisht nga të huajt, por edhe nga të rinjtë shqiptarë, që nuk kanë njohuri, nuk kanë informacion ose nuk kanë jetuar në komunizëm”.
Cenaj, ish-majori i ushtrisë, thotë se e kujton me dashuri kohën e kaluar nën tokë.
“Ne kemi provuar skenarë, provokime. Ne planifikuam se do të kishte një luftë, me gjasë një sulm ajror dhe u stërvitëm se si të mbijetonim, “tha ai. “Do të preferoja ta kisha ende gati rrjetin nëntokësor. Kush e di se çfarë po ndodh me luftërat përreth. /Associated Press’/
Të fundit




Ja pse nuk duhet të votosh më Partinë Socialiste pas 12 viteve qeverisje
9 Maj 2025, 09:08




Këmbimi valutor/ Me sa blihen e shiten monedhat e huaja sot
9 Maj 2025, 08:19
Dhurata që Berisha i bëri ‘live’ Ramës
9 Maj 2025, 08:13
3 shenja që tregojnë se je i/e mbrojtur shpirtërisht
9 Maj 2025, 08:05



Horoskopi, çfarë kanë rezervuar yjet për ju sot
9 Maj 2025, 07:22
Mot i paqëndrueshëm, mesdita sjell reshje shiu
9 Maj 2025, 07:01
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
9 Maj 2025, 06:45

Si e ndryshoi LaCivita fushatën e PD? Berisha: Ka studiuar kundërshtarin
8 Maj 2025, 22:49

Davidi rimposht Goliatin
8 Maj 2025, 22:15

Gazetarja: Në shtabet e partive ka të infiltruar të SPAK
8 Maj 2025, 21:55
Kush është Papa i ri?
8 Maj 2025, 21:48
Berisha zbulon përfundimisht se kur do të tërhiqet nga politika
8 Maj 2025, 21:33


LaCivita në Lezhë: Shqiptarët do ta pushojnë Edi Ramën nga puna
8 Maj 2025, 21:11


Berisha: LaCivita na zgjodhi ne sepse ai beson tek programi i Reganit
8 Maj 2025, 20:48










Mediu foto me LaCivitta në Tiranë: Për Shqipërinë Madhështore
8 Maj 2025, 18:40
Burimi: Vendimi i DASH një fitore personale e Berishës
8 Maj 2025, 18:30
Tym i bardhë nga Vatikani: Është zgjedhur Papa i ri
8 Maj 2025, 18:14
Hiqi ato syze deliri e shih vendin ku e ke cuar?
8 Maj 2025, 18:02
LDK dorëzon kallëzime penale për anëtarët e Qeverisë në detyrë
8 Maj 2025, 18:02







Analiza e BIRN: Tirana, qarku përcaktues për maxhorancën e ardhshme
8 Maj 2025, 16:04

PD në terren: Çupi, Noka dhe Këlliçi premtojnë ndryshim përmes veprave
8 Maj 2025, 15:40


Kontrata me PD e Chris LaCivita, Berisha: 100% korrekte dhe e pastër
8 Maj 2025, 15:11

“Këto janë ditët kulmore”, Berisha tregon kur do të udhëtoj në SHBA
8 Maj 2025, 14:45





Foto/ Cilët janë 3 bashkëpunëtorët e Talo Çelës të arrestuar në Dubai?
8 Maj 2025, 13:37






Tym i zi del nga Kapela Sistine, Vatikani ende pa Papë
8 Maj 2025, 12:26





Ekstradohet në Shqipëri, Davide Pecorrelli
8 Maj 2025, 11:29


Gjin Gjoni: Non Grata ra, Rama të bëhet gati të shkojë tek McGonigal
8 Maj 2025, 11:01

Shembja e masivit të kromit, ende asnjë gjurmë nga 29-vjeçari
8 Maj 2025, 10:40
Shpërthen në flakë automjeti te Komuna e Parisit
8 Maj 2025, 10:25
I dha tokë babait dhe kushëririt, Basir Çollaku denoncon kandidatin e PS
8 Maj 2025, 10:16



Nesër “Giro d’Italia 2025”, ja akset që duhet të shmangni në Tiranë
8 Maj 2025, 09:23
Krimet Zgjedhore/ Agjentët e BKH dhe Policia kontrolle në Shkodër
8 Maj 2025, 09:19
Arrestohen në Dubai 3 bashkëpunëtorë të Talo Çelës
8 Maj 2025, 09:02
Miu në kthetrat e bufit, Chris LaCivita i përgjigjet drejtpërdrejt Ramës
8 Maj 2025, 08:45
Këmbimi valutor, me sa shiten dhe blihen monedhat e huaja sot
8 Maj 2025, 08:30
BIRN: Krimi i organizuar, ‘partia e padukshme’ e zgjedhjeve në Durrës
8 Maj 2025, 08:26
Horoskopi, çfarë kanë rezervuar yjet për ju sot
8 Maj 2025, 08:08
Vranësira dhe reshje shiu, si pritet të jetë moti gjatë ditës
8 Maj 2025, 07:52
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
8 Maj 2025, 07:40