
Flash News
U denoncua i zhdukur nga i ati, 23-vjeçari gjendet i pajetë pranë liqenit të Shkopetit
U mbyt duke shpëtuar dy turistë në Shkodër, vijojnë kërkimet për trupin e kapitenit të anijes turistike
Me simbolin e shqiponjës, Torino prezanton blerjen e mbrojtësit të Kombëtares shqiptare
Zhdukja e Eraldo Muçit, zbardhet dëshmia e nënës së tij: Djali im ishte shok me Sançon
28 të arrestuar në Itali e Spanjë për trafik droge, mes tyre një shqiptar
Në Shqipëri mjaft gra dhe vajza po mbajnë në këmbë traditën në zona të ndryshme të vendit. Në Gjirokastër, e cila që prej 19 vitesh është në listën e trashëgimisë botërore të UNESCO-s, prodhimi i veshjeve tradicionale po merr rëndësi të veçantë.
Elida Zhulati, një prej artizaneve të këtij qyteti, mes pasionit dhe dashurisë për të çuar më tej vlerat e së shkuarës, po i përkushtohet prodhimit të kostumeve popullore. Në një rrëfim për Zërin e Amerikës, ajo ndalet në momentet kryesore të ecurisë së saj të mbi 3 dekadave.
Në rrugicat e pazarit karakteristik të qytetit të Gjirokastrës në jug të Shqipërisë, në dhjetra dyqane gëlon ai arti i imët i duarve të grave dhe vajzave artizane të zonës. Prej disa vitesh ato i japin jetë trashëgimisë me punimet e kostumeve popullore kryesisht të krahinës përqark, por dhe të zonave të tjera të vendit. Një prej tyre është Elida Zhulati, e cila i është dorëzuar pasionit të saj për prodhimin e veshjeve tradicionale, prej më shumë se 30 vitesh. E rritur në një familje të madhe Eli, siç e thërrasin në pazar, mori prej sejcilit atë që i duhej për të mbërritur deri këtu, ku prej duarve të saj janë veshur me dhjetra gra dhe vajza, burra dhe djem nga Shqipëria dhe Kosova.
“Atje ishte një celulë po ta themi kështu, ku gjithësecili nga këta 11 anëtarë, po jo të gjithë të rritur se kishim edhe fëmijë, kishte nga një profesion që e binin në shtëpi nga ndërmarrjet ku punonin. Mamaja ime për shembull, bënte jorganë, punonte dhe në ndërmarrje në shtet po edhe në shtëpi. Nusja e xhaxhait punonte në repartin e qilimave në shtet po kishim edhe një tezgjah në shtëpi. Kur erdhi koha që të punoja dhe unë këto përvoja i kisha si një revistë të vjetër të cilën e shfletoja sa herë më nevojitej”- rrëfen për Zërin e Amerikës artizania Elida Zhulati.
Mamaja e Elit, Liljana Devolli, për shumë kohë, ka qenë pjesmarrëse në festivalet folklorike të Gjirokastrës që mbaheshin çdo 5 vjet, dhe Eli
ishte e rrethuar me veshjet popullore të gruas së Lunxhërisë të Dropullit, Gjirokastrës apo fshatrave të labërisë.
“Në atë kohë mua më dukeshin të bukura shumë. Mamaja ime linte pasaportën kur merrte këto uniformat për të deputuar në festival. Edhe unë kur isha fëmijë këpusja nga një teminë, një të vetme që mos të dukej edhe mundohesha ta fshihja që për 5 vjet të merrja një tjetër po kur vinte ai 5 vjeçari më kish humbur kjo tjetra. Isha shumë e dhënë pas këtyre veshjeve”-thotë Elida.
Eli është një ato gra, që jeta nuk i ka ardhur lehtë. E ka nisur prodhimin e veshjeve popullore në ambjentet e shtëpisë së saj, aty mes rrëmujës së përditshme, ku i duhej të ishte grua, nënë dhe artizane. Gjithçka nisi nga një veshje popullore e djalit të Gjirokastrës.
“Fondacioni “Gjirokastra” që merrej me zhvillimin, ruajtjen dhe kultivimin e trashëgimisë kulturore fiton një projekt, për trashëgiminë e isopolifonisë te fëmijët. Nuk duhej të mësoheshin vetëm për të kënduar por duheshin bërë dhe kostumet. Unë bëra një kostum, por edhe atë e bëra si me hile, mora një të vjetër e shqepa për të parë se si ishte punuar, si ishte ndërtuar. Ai u bë etaloni për mua, çelësi i kthesës time dhe i gjithë këtij rrugëtimi 30 vjeçar”- vijon Elida Zhulati, artizane.
Fillimet në vitet 90 kanë qenë të vështira, që nga gjetja e materialeve për prodhimin e veshjeve dhe deri tek sigurimi i tregut.
“Unë punoj vetëm me porosi sepse nuk jam një tregtare. Që të jesh në tregtare nuk duhet të kesh zemër, por duhet të kesh vetëm laps. Po bëre lapsin dhe zemrën ke marrë fund. Si i gjeja unë klientët? Ka qenë shumë e vështirë. Pak nga pak, pak nga pak u rrit klientela. U rrit klientela por u rrit dhe kërkesa, u rrit kërkesa por duhej rritur dhe cilësia, që do të thotë, materiali, fijet etj, etj, qepja, modeli, se mund të kishe pak para për të paguar, por doje të kishe atë origjinalin. Atëherë si bënim? Këtu hynte zemra. Do ta bënim me aq lekë sa kishe”- thotë ajo.
Elida Zhulati thotë se gjatë viteve të fundit është rritur interesi për veshjet popullore, kryesisht nga të rinjtë dhe emigrantët që po mbahen të lidhur fort pas traditës.
“ Për të vetmin fakt që në vendet ku ata jetojnë, në festat kombëtare dhe ato familjare, ata veshin kostumin tradicional. Të rinjtë që diplomohen, këtë verë kishtë shumë, ditën e diplomimit kanë veshur, në mos kostumin e plotë, një element të kostumit tradicional shqiptar”- shprehet Elida.
Në një dyqan të vogël, këtu në pazarin e vjetër të Gjirokastrës. Eli përveç artit, arkivon dhe histori të vecanta, njerëzore.
“Këtu kam 4 kostume për 4 vëllezër nga Kosova të cilët jetojnë në Norvegji. Pastaj kemi veshjen e nuses së Gjrokastrës, këtu janë shapkat e nuses së Gjirokastrës. Kemi kostumin e nuses së Lunxhërisë. Halla e vet ua bën dhuratë mbesave për të përcjellë atë çka kemi, nga vijmë”-tregon ajo.
Në rrëfimin e saj për Zërin e Amerikës Eli, ndalet tek fustanella që e quan diamant të veshjes së burrave të zonës së Gjirokastrës, pasi ajo ndeshet edhe në krahina të tjera, me specifikat përkatëse, për nga gjatësia, apo numri i elementëve.
Kjo është një fustanellë me 500 fletë. Domethënë e ke metrazh, duhet ta presësh, pastaj duhet ta qepësh, do t’i bashkosh bashkë të gjitha. Perimetri i saj nga fundi është 110 metër linear. Nëse ka një gjë te veshja e djemve në Gjirokastër që kërcet, dhe flet ajo është fustanella, zëri i kostumit” tregon Elida.
Të mbash traditën në këmbë, nuk është një gjë e lehtë, por së fundi, këtij qëllimi i shërbën një nisëm e qendrës kulturore të fëmijëve në Gjirokastër.
“Këtë vit pranë qendrës kulturore të fëmijëve, është ngritur kursi i qëndisjes tradicionale. Ta them kështu, të mburrem pak, instruktore jam unë aty, deri tani është një numër i konsiderueshëm vajzash. Kemi bërë disa orë, kemi filluar diku nga fundi i marsit. Kemi
zhvilluar një orë të hapur në terren, ku kishte kureshtje nga shumë turistë të rastësishëm. Shpresojmë vitin tjetër të hapet dhe kursi i gdhëndjes tradicionale së drurit dhe kështu përmbushet vëmendja dhe interesi që ka për zanatin”- thotë Elida.
Gjirokastra është një vatër e ngrohtë për turistë të ndryshëm nga e gjithë bota në do stinë. Ka mjaft prej tyre që ndalen në dyqanin e Elit për të marrë në një formë të veçantë një copëz kujtimi nga Shqipëria.
“Ata eksperimentojnë edhe mënyrën se si qëndiset një kostum. Kuptohet nuk fillojnë dot një jelek apo një gjë të madhe, po teknika se si punohet një suvenir dhe e marin me vete si një dhuratë nga Gjirokastra”- vijon ajo.
Prej 19 vitesh Gjirokastra është përfshirë në listën e trashëgimisë botërore të Uneskos. Prej tij është thuajse e pamundur të largohesh pa shijen e mirë të traditës dhe të vlerave të çmuara artistike, ndërkohë që gra si Eli, e bëjnë atë edhe më mikpritës, e të veçantë. Ato dinë të qëndrojnë në këmbë, edhe kur dyshemja lëkundet, nuk ankohen edhe kur diçka nuk shkon mirë, nuk e humbin toruan edhe në mes të një rrëmuje me ndjenja dhe mendime të përziera, sepse ato janë mësuar të shohin gjithmonë atë dritën në fund të tunelit, me besimin e palëkundur se ajo një ditë do t’i ndriçojë. VOA
Të fundit


DW: Mashtrimet online rrisin trafikimin e qenieve njerëzore
9 Korrik 2025, 09:01
“Nuk pi ujë diploma”, rritet papunësia tek të rinjtë me arsim të lartë më 2025
9 Korrik 2025, 08:56


Horoskopi, çfarë kanë rezervuar yjet për ju sot
9 Korrik 2025, 08:25
Diell dhe reshje shiu, e mërkura me mot të paqëndrueshëm
9 Korrik 2025, 08:06
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
9 Korrik 2025, 07:52

Tabaku: Salianji mbajti një kosto politike që nuk e ka mbajtur askush në Shqipëri
8 Korrik 2025, 22:36


Sekretet për të shijuar verën si një ‘profesionist’
8 Korrik 2025, 21:45


Kriza e mbetjeve në Shqipëri: Tym toksik dhe probleme të thella qeverisjeje
8 Korrik 2025, 21:13
Ndotje alarmante në Fushë-Arrëz, mbetjet e fabrikës së bakrit 'skuqin' lumin Fan
8 Korrik 2025, 21:07

Sondazh/ Si e vlerësoni ndërhyrjen e kryeministrit në pushtetin vendor?
8 Korrik 2025, 20:40
28 të arrestuar në Itali e Spanjë për trafik droge, mes tyre një shqiptar
8 Korrik 2025, 20:24
Banorët përplasen me policinë në Theth: Jemi në tokën tonë
8 Korrik 2025, 20:11
Vdekja e 27-vjeçarit në Lipjan, Osmani: Të hetohet në mënyrë të pavarur!
8 Korrik 2025, 20:06
Trump premton se SHBA-të do të dërgojnë më shumë armë në Ukrainë
8 Korrik 2025, 19:54

BE shënjestron shëndetësinë, arsimin, policinë dhe kadastrat si zona korrupsioni
8 Korrik 2025, 19:23
Rama akuzon qeverinë për bllokim të buxhetit: Janë prekur të gjitha shërbimet jetike
8 Korrik 2025, 19:10

Rihapet çështja e vrasjes së mësueses italiane, e dyshuar një 47-vjeçare shqiptare
8 Korrik 2025, 18:40

Salianji pas rikthimit: Nuk kam bërë opozitë për funksione, por për vokacion
8 Korrik 2025, 18:23
A do kandidojë në zgjedhjet e 2029? Ja si përgjigjet Salianji
8 Korrik 2025, 18:16
Hyri në ujë për të shpëtuar dy turistë, mbytet kapiteni i anijes në Shkodër
8 Korrik 2025, 18:05
Salianji nga selia e PD: Çova para drejtësisë një trafikant droge
8 Korrik 2025, 18:03
Pas Fierit, Rama “zbarkon” në Durrës, priten shkarkime (video)
8 Korrik 2025, 17:53
VIDEO/ Ervin Salianji mbërrin në selinë blu, pritet nga mbështetësit
8 Korrik 2025, 17:45

BE-ja miraton hapat përfundimtarë për anëtarësimin e Bullgarisë në Eurozonë
8 Korrik 2025, 17:43

Zhupa pas lirimit të Salianjit: Frymëzim për çdo opozitar
8 Korrik 2025, 17:19
Ndahet nga jeta aktori David Killick
8 Korrik 2025, 17:09
Rama nuk i kursen as drejtorët e bashkisë së Fierit, kërkon shkarkimin e tyre
8 Korrik 2025, 17:01


I kërcënoi me shkarkime, Rama mbërrin në bashkinë e Fierit
8 Korrik 2025, 16:39
Temperaturat ekstreme, mbyllet përkohësisht Akropoli në Greqi
8 Korrik 2025, 16:30

Zbulohet parcela me kan*bis në Mazhë të Krujës
8 Korrik 2025, 16:13

Republika Sërpska ndan 22 milionë euro shtesë për lobim në SHBA
8 Korrik 2025, 15:52

Erëzat që ju mbrojnë nga mushkonjat!
8 Korrik 2025, 15:30

Aksident në aksin Vlorë-Qeparo, një i plagosur
8 Korrik 2025, 15:11
Berati, 17 vjet pjesë e trashëgimisë botërore të UNESCO-s
8 Korrik 2025, 15:03


Shtrenjtohet jetesa, inflacioni rritet në 2.4% në qershor, nga ushqimet
8 Korrik 2025, 14:29
VIDEO/ Shembet çatia e restorantit në Itali, një viktimë dhe dhjetë të plagosur
8 Korrik 2025, 14:18
Kërkoi lirimin nga qelia, Gjykata e Lartë lë në burg Veliajn
8 Korrik 2025, 14:07

Akropoli mbyllet përkohësisht për shkak të të nxehtit
8 Korrik 2025, 13:31

Ohri në "listën e zezë" të UNESCO-s, Zhupa: Shuplakë për qeverinë shqiptare dhe AADF
8 Korrik 2025, 13:12

Lirimi i Salianjit/ Berisha: U dënua politikisht nga Rama dhe Xhafa!
8 Korrik 2025, 13:00

Plagosje me thikë në bulevardin e Peshkopisë
8 Korrik 2025, 12:44
Salianji reagon për herë të parë pas lirimit: Do jem në konferencë në orën 17:00
8 Korrik 2025, 12:36
Shtyhet seanca gjyqësore për "Plumbin e Artë", dy avokatë tërhiqen nga procesi
8 Korrik 2025, 12:21
Gjykata e Fierit vendos lirimin me kusht të Ervin Salianjit
8 Korrik 2025, 12:15
Shtrenjtohet jetesa, inflacioni rritet në 2.4% në qershor nga ushqimet
8 Korrik 2025, 12:00


Kërkon lirimin me kusht, Ervin Salianji mbërrin në Gjykatën e Fierit
8 Korrik 2025, 11:16
Nis sot faza e parë e aplikimit në universitete
8 Korrik 2025, 11:10
Zjarr në Lurë, flakët rrezikojnë Parkun Kombëtar
8 Korrik 2025, 10:53
Trump paralajmëron tarifa për Serbinë dhe Bosnje-Hercegovinën
8 Korrik 2025, 10:37
Gjeli i Thethit dhe gjeli i plehut
8 Korrik 2025, 10:24

Zjarri në Dukat rrezikon Parkun Kombëtar të Llogarasë
8 Korrik 2025, 10:01
Në kërkim ndërkombëtar për drogë, kapet në Durrës 36-vjeçari (EMRI)
8 Korrik 2025, 09:50
Thethi, turistët “kritikojë” tendencën moderne
8 Korrik 2025, 09:39
Zjarri në malin e Dukatit ende aktiv, rrezikohet parku kombëtar i Llogarasë
8 Korrik 2025, 09:28
Shqyrtohet sot në Gjykatën e Lartë rekursi i Veliajt
8 Korrik 2025, 09:16
“Shenjë e keqe për demokracinë”/ Kuvendi neglizhon raportimin e institucioneve
8 Korrik 2025, 09:04
Sot seanca në Gjykatën e Fierit, Salianji kërkon lirimin me kusht
8 Korrik 2025, 08:56


Horosokopi, çfarë kanë rezervuar yjet për ju sot
8 Korrik 2025, 08:16
Parashikimi i motit/ Si do variojnë temperaturat përgjatë ditës
8 Korrik 2025, 08:02
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
8 Korrik 2025, 07:48

Hetimi për 16 ton kanabis: Si u zbeh dosja që mund të ishte “trofe karriere”
7 Korrik 2025, 22:44


Berisha: 40 oficerë u morën në pyetje për dosjen ‘Partizani’ si dëshmitarë të rremë
7 Korrik 2025, 21:41
Marrëdhënia që s’është romancë, por s’është as thjesht kolegiale
7 Korrik 2025, 21:39
Qytetarit i kërkohet të paguajë 2 milionë e gjysmë, për një matës inekzistent
7 Korrik 2025, 21:28
