Minierat/ Raporti i KLSH: Strategjia e mangët pa indikatorë matës të sektorit

Vendit i mungon një strategji e plotë me tregues realë mbi ecurinë e sektorit minerar duke mos ofruar kështu një panoramë të saktë mbi investimet, numrin e punonjësve apo tregues të tjerë të rëndësishëm.

Një raport auditimi performance i Kontrollit të Lartë të Shtetit rendit tek konkluzionet e tij pikërisht këtë aspekt duke nënvizuar se mbi këtë strategji nuk ka asnjë raportim apo monitorim madje as një strukturë përgjegjëse për të kryer këtë të fundit.

“Strategjia minerare e Republikës së Shqipërisë është e mangët, pa indikatorë matës për të gjithë periudhën e veprimtarisë së saj (2010-2025) për disa aspekte të ndryshme si për shembull vlera e investimeve në sektorin minerar, numri i punonjësve të punësuar në sektorin minerar dhe nën sektorët e tij etj.

Lidhur me Monitorimin dhe Raportimin mbi ecurinë e Strategjisë Minerare të Shqipërisë nuk është përgatitur asnjë Relacion/Raport që të dëshmojë mbi synimet dhe objektivat e saj.

Në Strategjinë Minerare të Shqipërisë nuk përcaktohet ngritja dhe detyrimi i ndonjë strukture për të monitoruar treguesit e saj, ndryshe sa përcaktohet në Strategjinë Minerare të Suedisë”, thuhet në auditim.

Në këtë kontekst KLSH ka rekomanduar që Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë në hartimin e Strategjisë së re Minerare, të marrë masa për përcaktimin e indikatorëve për gjatë gjithë periudhës kohëzgjatjes së saj si dhe të përcaktojë qartë njësinë apo strukturën e cila do të monitorojë periodikisht atë.

I njëjti auditim ndalet në një analizë të detajuar të të ardhurave nga renta minerare dhe konkretisht për lejet e dhëna në materialet ndërtimore dhe specifikisht “gëlqeror i mermerizuar”. Pavarësisht se të ardhurat e subjekteve kanë qenë në rritje si efekt I volumit të shitjes renta nuk ka reflektuar këtë tendencë.

Audituesit nënvizojnë se në sektorin e shfrytëzimit të GMMD, 63 % e lejeve minerare i përkasin emërtimit “Gëlqeror i mermerizuar”.

“Prodhimi në fund të vitit 2022 në sektorin e shfrytëzimit të GMMD rezulton 27,279 m3 nga 12,537 m3 që ka qenë në vitin 2020. Të ardhurat e subjekteve që shfrytëzojnë GMMD nga shitjet (brenda dhe jashtë vendit) rezultojnë të jenë 592,155,168 lekë për vitin 2022 duke shënuar një rritje të lartë në raport me të ardhurat nga shitjet për vitin 2020 të cilat kanë qenë 230,054,425 lekë.

Volumi i produktit të shitur të GMMD (në m3 ) ka shënuar rritje nga 11,011 m3 në vitin 2020 në 24,927 m3 në vitin 2022.

Pavarësisht rritjes së volumit të shitur mbi të cilin përllogaritet renta minerare, ecuria e kësaj të fundit ka shënuar trend zbritës për periudhën objekt auditimi nga 13,320,612 lekë në vitin 2020 në 8,888,552 në vitin 2022” nënvizon raporti.

I njëjti sjell në vëmendje se disa subjekte nuk paguajnë rentën teksa rekomandon që Agjencia Kombëtare e Burimeve Natyrore, për të gjithë subjektet që shfrytëzojnë Gëlqerorët Masiv, të Mermerizuar dhe Dekorativ, të marrë masa për të unifikuar pagesën e rentës minerare bazuar në emërtimin e mineralit që përmban Leja Minerare e shfrytëzimit./MONITOR