Flash News

Evazioni fiskal i ‘Bankers’, lihet në burg CEO kinez dhe ish-drejtori

Përplasen dy makina në aksin Sarandë-Delvinë, 4 të plagosur

Alarm për bombë, Policia largon deputetët dhe mediat nga ndërtesa e Kuvendit të Kosovës

“Vullneti i popullit” dhe ironia e dorëheqjeve të komanduar

Përfundon pa ndryshime rinumërimi i votave në Durrës

E-TJERA

Ngadalësohet në mënyrë dramatike rritja e jetëgjatësisë

Politiko 8 Tetor 2024, 09:21

Ngadalësohet në mënyrë dramatike rritja e

Një analizë e të dhënave të vdekjeve nga popullsitë më jetëgjatë në botë zbulon se përmirësimet e shpejta në jetëgjatësinë e arritur në shekullin e 20-të janë ngadalësuar në mënyrë dramatike në tre dekadat e fundit.

Zbulimi sugjeron se nëse dikur mosha 100 ishte një moshë e arritshme tani mosha 80 është mosha e re e arritshme teksa nevojiten ilaçe të reja radikale që ngadalësojnë vetë procesin e plakjes, në vend të trajtimeve më të mira për vrasësit e zakonshëm si kanceri, demenca dhe sëmundjet e zemrës.

Sipas studimit, fëmijët e lindur kohët e fundit në rajonet me njerëzit më të moshuar nuk kanë gjasa të bëhen njëqindvjeçarë. Në rastin më të mirë, studiuesit parashikojnë se 15% e femrave dhe 5% e meshkujve në zonat më të vjetra të banimit do të arrijnë në 100 këtë shekull.

Përparimet në shëndetin publik dhe mjekësinë ndezën një revolucion të jetëgjatësisë në shekullin e 20-të. Në 2000 vitet e mëparshme, jetëgjatësia u rrit, mesatarisht, një vit në çdo shekull ose dy. Në shekullin e 20-të, jetëgjatësia mesatare u rrit, me njerëzit që fitonin tre vjet shtesë çdo dekadë.

Periudha e zgjatjes radikale të jetës bëri që disa studiues të studiojnë këtë prirje dhe të sugjerojnë se shumica e njerëzve të lindur pas vitit 2000 do të mbijetojnë deri në 100 vjeç. Por perspektiva u sfidua në vitin 1990 nga Olshansky dhe kolegët e tij, të cilët argumentuan se njerëzit po arrinin një tavan biologjik prej rreth 85 vjeç.

Për studimin e fundit, Olshansky u fut në statistikat kombëtare nga SHBA dhe nëntë rajone me jetëgjatësinë më të lartë, duke u fokusuar në vitet 1990 deri në 2019, përpara se të godiste pandemia Covid. Të dhënat nga Hong Kongu, Japonia, Koreja e Jugut, Australia, Franca, Italia, Zvicra, Suedia dhe Spanja treguan se rritja e jetëgjatësisë ishte ngadalësuar në mënyrë dramatike. Në SHBA, jetëgjatësia ra.

Duke shkruar në Nature Aging , studiuesit përshkruajnë se si mesatarisht, jetëgjatësia në rajonet më jetëgjata u rrit vetëm 6.5 vjet midis 1990 dhe 2019. Ata parashikojnë se vajzat e lindura së fundmi në rajone kanë vetëm 5.3% mundësi për të arritur moshën 100 vjeç ndërsa djemtë kanë një shans 1.8%.

Olshansky tha se do të duheshin trajtime të reja radikale që ngadalësojnë plakjen, faktorin më të madh të rrezikut për shumë sëmundje, për të arritur një tjetër revolucion të jetëgjatësisë. Hulumtimet në terren janë duke u zhvilluar me një duzinë apo më shumë ilaçe që tregojnë se rrisin jetëgjatësinë e minjve

Në vitin 2000, Steven Austad, një profesor i plakjes së shëndetshme në Universitetin e Birminghamit në Alabama, vuri bast Olshansky se personi i parë që kishte jetuar deri në 150 vjeç kishte lindur tashmë. Falë interesit të përbërë, në kohën kur basti shlyhet, fituesi ose pasardhësit e tij do të fitojnë miliona dollarë.

Shifrat më të fundit nga Zyra për Statistikat Kombëtare tregojnë se jetëgjatësia në lindje në MB nga 2020 deri në 2022 ishte 82.6 vjet për femrat dhe 78.6 për meshkujt, të cilat janë kthyer në nivelet 2010-2012 për femrat dhe nën atë nivel për meshkujt.