
Flash News
Studentët e mjekësisë në protestë: Qeveria po shpërdoron të ardhurat e popullit
Njihuni me këmbimin valutor 2 tetor 2023
Me temperatura në 30 gradë, parashikimi i motit gjatë kësaj jave
Partia e Punëtorëve të Kurdistanit merr përgjegjësinë për sulmin terrorist në Ankara
Zjarr në një klub nate në Spanjë, të paktën 13 viktima
Paratë e drogës si faktor i mosrritjes së pagave, prodhimi “konkurrohet” nga trafikantët shqiptarë
Në vitin 2016, një fabrikë veshjesh apo këpucësh në Shqipëri, e cila shet për eksport, i bënte llogaritë me kursin e këmbimit 1 euro = 140 lekë. Në mënyrë tipike, nëse një fabrikë prodhon këpucë, fitimi i saj bruto është rreth 2 euro për palë. Këto 2 euro, apo 280 lekë, shërbenin për të paguar rrogën e punonjësve, qiranë, sigurimet shoqërore, taksa të tjera apo fitimet e pronarit, që të gjitha këto shpenzime në lekë.
Gjashtë vjet më vonë, 1 euro kushton 113 lekë, 24% më lirë se sa atëherë. Në mënyrë që fabrika e veshjeve apo këpucëve të paguajë të njëjtat rroga si atëherë, asaj i duhet të rrisë të ardhurat nga shitja e punës së vet me 24%. Kjo, vetëm për të mbuluar humbjet nga forcimi i lekut në kursin e këmbimit. Por nëse fabrika do të duhet të rrisë pagat, atëherë ose eficienca e saj në punë duhet të rritet më shumë se sa 24%, ose çmimi i shitjes duhet të rritet me norma të jashtëzakonshme.
Gjatë kësaj periudhe kostot e tjera të të bërit biznes janë rritur. Taksat që qeveria kërkon nga të punësuarit, dhe që në mënyrë të rrejshme i parashtron si “pagë minimale”, janë rritur. Kostot e transportit dhe të karburantit janë rritur si pasojë e taksave të qeverisë “Rama”. Dhe kostoja e jetesës së punonjësve, fjala vjen, fatura e tyre e energjisë elektrike apo e ujit, është rritur, gjë që kërkon të ardhura më të larta për të jetuar.
Por problemi më i madh nga të gjitha duket se është kursi i këmbimit.
Leku filloi të forcohej rreth vitit 2016, kohë që përkon ne valën e parë të kultivimit masiv të marijuanës, ndërsa nga viti 2018, Banka e Shqipërisë u detyrua të ndërhyjë në treg për të blerë euro me qëllim që të shmangë forcimin e mëtejshëm. Që nga ajo kohë, vendi është goditur nga një tërmet, është goditur nga pandemia e COVID-19 si dhe nga kriza e çmimeve të shkaktuar nga lufta e Rusisë në Ukrainë, tre tronditje këto të cilat normalisht do të kishin shkaktuar shqetësim serioz për stabilitetin makroekonomik të vendit.
Me pak fjalë, kur vendi u godit nga tërmeti i 26 nëntorit 2019, logjika ta do që shpenzimet e qeverisë në ndihmë të të goditurve do të sillte importe të larta dhe presion nënçmues kundrejt lekut në kursin e këmbimit valutor. E po kështu, ndërsa COVID-19 detyroi shqiptarët të zhysnin dorën thellë në kursimet e veta për të paguar kujdes mjekësor, ajo që logjikisht pritet është që leku të nënçmohet. Por as këto dhe as kriza e çmimeve të vitit 2022, me shpenzimin e qindramilionë eurove për import të energjisë elektrike apo për karburant, jo vetëm që nuk i dëmtuan shanset e lekut për sukses, por leku as nuk denjoi të bezdiset nga këto kriza. Në shkurt të vitit të kaluar, ndërsa tanket ruse po sulmonin Ukrainën, euro kushtonte 122 lekë. Deficiti tregtar i vendit arriti gjatë vitit 2022 në mbi 4.1 miliardë euro, me një rritje prej 280 milionë eurosh në krahasim me vitin 2021. E megjithatë, leku fitoi 8% të tjera dhe sot euro kushton 112 lekë.
Forcimi i lekut është një faktor madhor që po gërryen aftësinë e vendit për të prodhuar mallra dhe për të eksportuar mallra apo shërbime. Industria fason është shembulli më i dukshëm sepse është një ekonomi e varfër, ku luhatjet në kursin e këmbimit ndjehen më shumë. Por çdo gjë tjetër ecën në këtë drejtim. Qumështi pluhur i importit konkurron me çmim më të ulët qumështin e fermerit të vogël, pushimet që një shqiptar mund të kalojë në Greqi kushtojnë krahasimisht më lirë se sa më parë. Pushimet që një kosovar kalon në Shqipëri kushtojnë krahasimisht më shtrenjtë. Në çastin që kosovarëve u liberalizohen vizat, siç shpresohet të ndodhë së shpejti, i ashtuquajturi turizmi patriotik fillon të konkurrohet nga turizmi ekonomik. Distanca Prishtinë-Selanik është fare pak më e madhe se sa distanca Prishtinë-Durrës.
Natyrisht që forcimi i kursit të këmbimit është vetëm një nga problemet ekonomike të vendit. Korrupsioni është problemi tjetër madhor, i cili e bën të pamundur që vendi të ketë infrastrukturën e nevojshme bazë për zhvillim. Numri i qyteteve që kanë ujë të pijshëm dhe furnizim të rregullt numërohet me gishtat e njërës dorë. Rrugët prishen menjëherë sapo u hidhet një dorë asfalt elektoral. Vendi harxhon qindramilionë euro për rrugë që nuk përfundojnë kurrë. Në fund të fundit, rritja ekonomike është asgjë më shumë se sa një përmirësim gradual. Një rrugë e re sjell kursim në kosto, karburant, pjesë këmbimi, kohë. Por në rast se paratë e rrugës vidhen, atëherë nuk ka rritje ekonomike e nuk ka se si të ketë rritje pagash.
Sa i përket kursit të këmbimit, logjika ekonomike sugjeron se e kundërta duhej të kishte ndodhur. Një vend i varfër mban një tolerancë më të lartë ndaj inflacionit se sa një vend i pasur. P.sh., objektivi i Bankës Qendrore Evropiane për normën e inflacionit në Eurozonë është “pranë por poshtë 2%” në vit. Objektivi i Bankës së Shqipërisë është 3% në vit me luhatshmëri nga 2 deri në 4%. Këto janë themele të vendosura me supozimin që, përgjatë tre dekadave të ardhshme, ekonomia e Shqipërisë do të rritet për t’u afruar me mesataren e Bashkimit Evropian. Do të thotë që ekonomia shqiptare do të rritet me ritëm më të shpejtë rritjeje se sa ekonomia e BE-së dhe ritmi më i shpejtë i rritjes nënkupton nevojën për shkallë më të lartë inflacioni. Dhe kjo nënkupton një nënçmim gradual të lekut kundrejt euros, por jo forcim të tij.
Kjo gjë nuk ka ndodhur, së paku që nga viti 2016 e më pas, për shkakun e dukshëm se paratë e drogës janë sheshit dhe ato po forcojnë lekun dhe po vrasin prodhimin vendës. Është një fenomen i vjetër ky i njohur nëpër botë. Quhet sëmundja holandeze. Normalisht që pagat nuk mund të rriten për sa kohë prodhimi i veshjeve dhe këpucëve konkurrohet në mënyrë indirekte nga suksesi i trafikantëve shqiptarë të drogës në Mbretërinë e Bashkuar. Normalisht që punëtorët, duke mos pasur mundësi që të sigurojnë të ardhura normale me punë në Shqipëri, do të shkojnë të sigurojnë këto të ardhura në emigrim, kryesisht në punë të vështirë dhe të ndershme, e me raste, me krim dhe drogë.
Zgjidhja për këtë problem nuk konsiston te negociatat për të rritur rrogat me punëdhënës që llogarisin se sa mall shesin e sa të ardhura kanë. Zgjidhja fillon me sekuestrimin e parave të krimit./ BIRN
Të fundit



Studentët e mjekësisë në protestë: Qeveria po shpërdoron të ardhurat e popullit
2 Tetor 2023, 09:40


Njihuni me këmbimin valutor 2 tetor 2023
2 Tetor 2023, 09:06
Horoskopi për ditën e sotme, çfarë parashikojnë yjet
2 Tetor 2023, 09:02


Me temperatura në 30 gradë, parashikimi i motit gjatë kësaj jave
2 Tetor 2023, 08:18
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
2 Tetor 2023, 07:59
Ish-diplomati amerikan kërkesë Serbisë: Kriminelët t’i dorëzojë para drejtësisë
1 Tetor 2023, 21:49
Kosova/ Balliu: Rama ka kërkuar dy veprime qe janë salvagente shpëtimi për Vuçiç
1 Tetor 2023, 21:28
Nora Malaj: Sistemi i arsimit ka dështuar, në 2030 do studiojnë për influencer
1 Tetor 2023, 21:12
Berisha: Korrupsioni nxjerr jashtë përdorimi flotën e re ajrore të ushtrisë
1 Tetor 2023, 20:50
SHBA, marrëveshje sigurie me ishujt e Paqësorit për të frenuar zgjerimin e Kinës
1 Tetor 2023, 20:30
Ra nga 50 metra lartësi duke mbledhur kërpudha, vdes shqiptari në Itali
1 Tetor 2023, 20:04

Mjeti del nga rruga, plagoset pasagjerja në Vlorë
1 Tetor 2023, 19:25
Arkeologët hedhin dritë mbi historinë shqiptare me gërmime të reja
1 Tetor 2023, 19:05

Zjarr në një klub nate në Spanjë, të paktën 13 viktima
1 Tetor 2023, 18:11
Sulmi në veri, Osmani: Ka dorë edhe Putin
1 Tetor 2023, 17:51
Goditet me thikë 19-vjeçarja shqiptare në Greqi
1 Tetor 2023, 17:34


Ministri i Brendshëm i Kosovës: Serbia tentoi aneksimin e veriut
1 Tetor 2023, 16:23
U godit nga një masiv gurësh, plagoset minatori në minierën e Bulqizës
1 Tetor 2023, 15:58


‘Dyshja Vuçiç-Rama janë armiq të kombit serb dhe kombit shqiptar!
1 Tetor 2023, 14:52

Dita Botërore e të Moshuarve, Vasili: Përulje dhe mirënjohje pafund!
1 Tetor 2023, 14:27
Gjykata e Elbasanit lë në burg anëtarët e grupit të Laert Haxhiut
1 Tetor 2023, 14:07
Sot shënohet Dita Botërore e të Moshuarve
1 Tetor 2023, 13:57
Aksidentohet minatori në Bulqizë, dërgohet në spital
1 Tetor 2023, 13:44
Përfshihet nga zjarri një lokal në qendër të pazarit të Korçës
1 Tetor 2023, 13:28
Ishte nisur për vrasje, kush është Aldi Mustafa, miku i “Rrumit të Shijakut”
1 Tetor 2023, 13:14
Fifi rrëqeth publikun me recitimin e Marshit të UÇK-së
1 Tetor 2023, 12:46
Rrjedhja e gazit në një karburant në Tiranë, arrestohen tre persona
1 Tetor 2023, 12:26
Burimet njerëzore janë “kriza e re” e bizneseve
1 Tetor 2023, 12:06
EMRI/ Kishte dalë të mblidhte kërpudha, vdes shqiptari në Itali
1 Tetor 2023, 11:52
Shpërthim i fuqishëm pranë Parlamentit dhe Ministrisë së Brendshme në Turqi
1 Tetor 2023, 11:27



Koncesionet po rezultojnë “pa lavdi”, por fundi nuk po u duket
1 Tetor 2023, 10:04

Tetori rozë/ Muaji i ndërgjegjësimit për kancerin e gjirit! Çfarë duhet të dini
1 Tetor 2023, 09:16
Kler Çaku u shpall kampione Europe, Berisha: Sukses i jashtëzakonshëm!
1 Tetor 2023, 09:00
Këmbimi valutor 1 tetor, me sa shiten dhe blihen monedhat e huaja
1 Tetor 2023, 08:48
Parashikimi i motit, tetori fillon me temperatura të larta
1 Tetor 2023, 08:30
Horoskopi, çfarë parashikojnë yjet për ju sot
1 Tetor 2023, 08:20
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
1 Tetor 2023, 08:08
Vuçiç bën një hap pas: Serbia do të tërheqë trupat në veri të Kosovës
30 Shtator 2023, 21:50
Policia gjen sërish armë të rënda dhe municion në veri
30 Shtator 2023, 21:30
Pas Pishporosë, riaktivizohet vatra e zjarrit në Darëzezë të Fierit
30 Shtator 2023, 21:10
Në prill iu bë atentat, sot u arrestua për armëmbajtje pa leje; kush është Aldi Mustafa
30 Shtator 2023, 20:47
Taksa e pronës bëhet më e shtrenjtë, sa do të paguajnë qytetarët për banesat
30 Shtator 2023, 20:32
Iu bë atentat me eksploziv në prill, arrestohet Aldi Mustafa, miku i "Rrumit të Shijakut"
30 Shtator 2023, 20:11
Qeveria e Kosovës thirrje Serbisë: Tërhiqni të gjitha trupat ushtarake nga vija kufitare
30 Shtator 2023, 19:51
Berisha ndan postimin e gazetarit gjerman: Rama, kryeministri më i mirë që ka pasur Serbia
30 Shtator 2023, 19:23
Burimi: Kërkesa e Ramës për të vendosur KFOR-in në Veri, e gabuar
30 Shtator 2023, 19:05

Hovenier: Një lloj strukture apo strukturash qëndron pas sulmit në veri
30 Shtator 2023, 18:22
Lleshaj shigjeton Ramën: Shqipëria nuk e ka luksin të tregohet indiferente ndaj Kosovës
30 Shtator 2023, 17:57
Zbardhet dëshmia e mikut të Fatjon Dervishit, 37-vjeçari u qëllua 55 herë
30 Shtator 2023, 17:42
Osmani krahason Vuçiçin me Millosheviçin: Kërkon të shembë gjithçka
30 Shtator 2023, 17:26
Raporti i ODIHR për zgjedhjet e 14 majit, Zhulali: Nuk i njeh as si legjitime, as si të lira
30 Shtator 2023, 17:11
Të penduarit e drejtësisë që prangosën bandat e krimit
30 Shtator 2023, 16:53
Presioni i SHBA dhe BE, Serbia nis tërheqjen e trupave ushtarake
30 Shtator 2023, 16:31
Radoiçiç do t’i drejtohet nesër Beogradit për sulmet në Kosovë
30 Shtator 2023, 16:14
Zbërtheu krimet e bandës së Haxhisë, merret sërish në pyetje Artan Tafani
30 Shtator 2023, 15:55
Flakët dalin jashtë kontrollit në pyllin e Pishporosë, e pamundur ndërhyrja nga ajri
30 Shtator 2023, 15:36

Tërmet i fuqishëm në Detin Egje, ndjehet dhe në Greqi e Turqi
30 Shtator 2023, 15:04
Po kryente riparime 55-vjeçari bie nga çatia, niset me urgjencë në spital
30 Shtator 2023, 14:50
Berisha: Të ndalen ndërhyrjet brutale të Ramës në punët e brendshme të Kosovës
30 Shtator 2023, 14:25
Ambasadori amerikan: Serbia qëndron pas vrasjes së policit të Kosovës
30 Shtator 2023, 14:06
Çfarë përfitojnë vërtet migrantët në Gjermani?
30 Shtator 2023, 13:49
Shpërndante drogë pranë shkollës, arrestohet i riu në Tiranë
30 Shtator 2023, 13:32
Raporti i KLSH për Covid-19, Alimehmeti: Keqmenaxhim, MSH mashtroi për jetët e humbura
30 Shtator 2023, 13:05
Raporti i OSBE, Kaso: SPAK të hetojë dhe zbardhë farsën zgjedhore të 14 majit
30 Shtator 2023, 12:45
Borell thirrje Serbisë të tërheqë ushtrinë nga kufiri me Kosovën
30 Shtator 2023, 12:29
Rrjedhje gazi tek një karburant në Tiranë, evakuohen banorët
30 Shtator 2023, 12:12
E copëtoi makina e mishit, kjo është gruaja shqiptare që humbi jetën tragjikisht në Greqi
30 Shtator 2023, 11:53
Dëshmia e të penduarit të drejtësisë: Laert Haxhiu e vrau kushëririn për reputacion
30 Shtator 2023, 11:24
PD bën denoncimin: Zv.ministrja e Arsimit merr tenderin prej qindra miliona lekësh pa garë
30 Shtator 2023, 10:52


Kërcënohet një polic në veri të Kosovës
30 Shtator 2023, 09:59
Kapen me mijëra euro të padeklaruara në Rinas
30 Shtator 2023, 09:44
Industria dhe eksportet goditen nga kursi i këmbimit dhe rritja e kostove
30 Shtator 2023, 09:25
Kursi i këmbimit: Me sa blihen dhe shiten monedhat e huaja sot
30 Shtator 2023, 09:06
Parashikimi i yjeve, shenjat më të favorizuara të fundjavës
30 Shtator 2023, 08:52
E bëri makineria copë-copë, nëna shqiptare humb jetën në sytë e së bijës
30 Shtator 2023, 08:41
A do të bjerë shi? Parashikimi i motit për ditën e sotme
30 Shtator 2023, 08:22
Vrau bashkëshorten në Itali, gjendet i vdekur në makinë shqiptari
30 Shtator 2023, 08:14
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
30 Shtator 2023, 07:59