Raporti global/ Nga emigrimi “nga halli” te krimi ekonomik, 5 rreziqet kryesore për Shqipërinë

Konflikti i armatosur, moti ekstrem dhe dezinformomi janë identifikuar si rreziqet kryesore globale për vitin 2025, sipas Raportit të Rreziqeve Globale, të përpiluar nga Forumi Ekonomik Botëror (WEF).

Pavarësisht gjetjeve në rang global, duket se vendi ynë do të përballet me të tjera rreziqe gjatë këtij viti. Sipas raportit pesë rreziqet kryesore janë:

1.Emigrimi i  detyruar

2.Mungesa e punës dhe/ose talentit

3 Krimi dhe veprimtaria ekonomike e paligjshme

4.Shërbime publike dhe mbrojtje sociale të pamjaftueshme

5.Pabarazia (pasuria, të ardhurat).

Emigrimi i detyruar  “hall i përbashkët” i rajonit

Emigrimi i pavullnetshëm ( i detyruar) dhe mungesa e fuqisë punëtore apo e talenteve janë dy nga 5 risqet kryesore që mbizotërojnë edhe në Serbi, Maqedoninë e Veriut, dhe Kosovë (Mali i Zi nuk përfshihet në raport).

Rreziqet më të mëdha me të cilat përballet bota tani dhe në 10 vitet e ardhshme

Gati një e katërta (23%) e të anketuarve në “Raportin e Rreziqeve Globale” renditën konfliktin e armatosur me bazë shtetërore si shqetësimin më urgjent për vitin 2025.

Keqinformimi dhe dezinformimi u përmendën si rreziqet kryesore gjatë një horizonti kohor dy-vjeçar për të dytin vit radhazi, ndërsa shqetësimet mjedisore si ngjarjet ekstreme të motit, humbja e biodiversitetit dhe kolapsi i ekosistemit dominuan në renditjen e rrezikut 10-vjeçar.

Ngjarjet ekstreme të motit, të cilat përfshijnë valë të nxehti, tornado dhe përmbytje, u shfaqën dukshëm midis rreziqeve afatshkurtra dhe afatgjata. Kriza klimatike po e bën motin ekstrem më të shpeshtë dhe më intensiv.

Raporti vjen pasi afro 3000 liderë nga më shumë se 130 vende përgatiten të marrin pjesë në takimin vjetor të WEF. Veprimtaria katër-ditore nis të hënën (20 janar) në fshatin malor zviceran të Davos.

“Rritja e tensioneve gjeopolitike, një thyerje e besimit global dhe kriza klimatike po e tensionojnë sistemin global si kurrë më parë.

Në një botë të karakterizuar nga thellimi i ndarjeve dhe rreziqeve të shumta, liderët globalë kanë një zgjedhje: të nxisin bashkëpunimin dhe qëndrueshmërinë, ose të përballen me paqëndrueshmëri të shtuar. Aksionet nuk kanë qenë kurrë më të larta”, tha në një deklaratë Mirek Dušek, drejtor menaxhues në WEF.

Sondazhi merr në konsideratë rreziqet në periudhën afatshkurtër deri në vitin 2025, afatshkurtër dhe afatmesëm deri në vitin 2027 dhe afatgjatë deri në vitin 2035. Më shumë se 900 ekspertë globalë të rreziqeve, politikëbërës dhe udhëheqës të industrisë u anketuan në shtator dhe tetor të vitit të kaluar për të informuar raportin.

“Bota është në një gjendje të rëndë”

WEF tha se konflikti i armatosur u anashkalua si një rrezik kryesor afatshkurtër dy vjet më parë, një zhvillim që reflekton tensionet gjeopolitike në rritje dhe një peizazh global gjithnjë e më të përçarë.

Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara Antonio Guterres ka paralajmëruar më parë se bota po përballet me numrin më të madh të konflikteve që nga Lufta e Dytë Botërore, duke përmendur pushtimin e plotë të Ukrainës nga Rusia, si dhe konfliktet në Lindjen e Mesme dhe Afrikë.

Disa nga rreziqet e tjera afatshkurtra të identifikuara në raportin e fundit të WEF përfshijnë polarizimin shoqëror, spiunazhin kibernetik, ndotjen dhe pabarazinë./ Monitor