Can the EU become a military superpower?

Just two weeks after a European Union summit where the bloc's leaders pledged to spend billions on defense at "a pivotal moment for Europe," they are returning to Brussels for another meeting on March 20-21.

This time, EU leaders aim to consolidate plans to strengthen Europe's defense autonomy amid doubts about American commitment to defending European states and continuing military support for Ukraine.

Ahead of the summit, the bloc's foreign ministers discussed on March 17 the latest proposal from EU foreign policy chief Kaja Kallas to find money for Kiev. And on March 19, the European Commission was scheduled to publish an action plan for the future of European defense.

The document is expected to come up with ideas on how to create the European Rearmament Plan, presented by the European Commission, through which the EU's executive arm will generate up to 800 billion euros in defense spending over the next four years.

As always, there are doubts in Brussels about how credible this is. Diplomats RFE/RL spoke to agreed that it was a good first step, but a senior EU official told RFE/RL that "the devil is always in the details, and there are many devils here."

Looking closer, it seems that the €800 billion figure is very ambitious, accompanied by major uncertainties: whether – and how quickly – this proposal could be translated into new weapons and ammunition; and whether any of those weapons would go to Ukraine.

The facts are clear. EU Defense Commissioner Andrius Kubilius told the European Parliament last week that Europe currently has a defense deficit of at least €500 billion and is also short “thousands of tanks and armored vehicles.”

EC President Ursula von der Leyen, also speaking in the EP, said that on average EU countries contribute just under 2 percent of GDP to defense. Washington is seeking to raise this to 5 percent, while NATO, according to sources within the alliance, is experimenting with the idea of ​​making the official spending target 3.7 percent. This is expected to be said at the next NATO summit to be held in The Hague in June.

However, even if there is a large and rapid increase in defense spending, European diplomats say privately that it will take a decade for Europe to conduct any major military operations without U.S. assistance. In Europe, intelligence, surveillance, and research are currently provided by the United States.

Rearmament of Europe?

Plani Riarmatosja e Evropës synon të adresojë varësinë e BE-së ndaj SHBA-së, duke bërë që shtetet e BE-së të rrisin buxhetet e tyre për mbrojtjen. Por, a do ta bëjnë shtetet këtë? Nga 800 miliardë eurot që Von der Leyen po synon të gjenerojë, 650 miliardë euro mund të mblidhen duke lehtësuar rregullat e shpenzimeve në mbrojtje për shtetet anëtare të BE-së gjatë katër vjetëve të ardhshëm. Ky propozim do t’i lejonte çdo shteti anëtar që të alokojë një shtesë prej 1.5 për qind të Bruto Prodhimit të Brendshëm për shpenzime ushtarake. Edhe pse kjo hapësirë shtesë fiskale është mirëpritur, pak veta besojnë se kryeqytetet evropiane do ta shfrytëzojnë.

Të 150 miliardë eurot e mbetura janë skemë e huadhënies e siguruar nga fondet e pashfrytëzuara të buxhetit të BE-së, të cilat mund të përdoren nga 20 vende të bllokut që nuk kanë vlerësime të kredisë të llojit AAA. Këto hua synojnë të financojnë blerjet nga prodhuesit evropianë të mbrojtjes, megjithatë mbetet e paqartë nëse të gjithë komponentët e pajisjeve duhet të jenë nga vendet e BE-së ose mund të jenë nga shtete joanëtare sikurse Norvegjia, Zvicra dhe Turqia.

Problemi këtu qëndron në atë se kjo mbetet ende një hua dhe shumë nga vendet, veçanërisht ato në Evropën Jugore, që duhet të rrisin shpenzimet për mbrojtjen, janë tashmë të zhytura në borxhe.

Gjithashtu, disa shtete të Evropës Veriore po vënë në pikëpyetje logjikën e këtij propozimin, me Parlamentin holandez që së voni miratoi një rezolutë jodetyruese për të refuzuar planin për Riarmatosjen e Evropës, duke argumentuar se ai vetëm sa e zhyt më shumë në borxh bllokun evropian.

Pastaj është edhe pjesa e tretë e propozimit të Von der Leyenit, që do t’u lejonte shteteve anëtare të përdorin për mbrojtje mbi 300 miliardë euro fonde të mbetura në buxhetin e BE-së, që normalisht do të shkonin në rajonet më të varfra të bllokut për investime në infrastrukturë. Problemi, këtu, përsëri është se kjo është vullnetare. Kjo do të thotë që, megjithëse nuk mund të bllokohet nga vendet miqësore sikurse Hungaria dhe Sllovakia, pasi nuk kërkon unanimitet, disa shtete nuk do të çajnë kokën, përveç nëse detyrohen.

Gjermania

Pastaj është Gjermania. Kancelari në ardhje, Friedrich Merz, ka premtuar shpenzime të mëdha në mbrojtje. Më 18 mars, ligjvënësit gjermanë votuan për rritje të madhe për shpenzime të mbrojtjes. Ligji i miratuar në Budenstag parasheh lejimin që shpenzimet e mbrojtjes të kalojnë rregullat strikte të borxhit në Gjermani, për të krijuar një fond prej 500 miliardë eurosh për infrastrukturën e mbrojtjes.

“Ky hap që po marrim sot për gatishmërinë e mbrojtjes… është vetëm hapi i parë i madh drejt komunitetit të ri të mbrojtjes evropiane”, tha Merz.

Të premten, ligji do të kalojë në dhomën e lartë të parlamentit për miratim.

Von der Leyen e cilësoi si “lajm të shkëlqyeshëm” vendimin e ligjvënësve gjermanë për të mundësuar shpenzime më të mëdha në mbrojtje.

“Dërgon një mesazh të qartë për Evropën se Gjermania është e vendosur të investojë në mënyrë masive në mbrojtje”, tha ajo.

Deri më tani, ligjet përcaktonin se limiti i deficitit buxhetor prej 0.35 për qind të Bruto Prodhimit Vendor nuk mund të kalohej, përveç në raste emergjente.

Kjo lëvizje e Gjermanisë potencialisht mund të rikthejë thirrjet nga shtetet në jug të Evropës drejtuar Brukselit që të lëshojë eurobonde (obligacione) për investime në mbrojtje. E njëjta gjë kishte ndodhur për të luftuar recensionin që mbërtheu kontinentin pas pandemisë së koronavirusit. Lëshimi i eurobondeve të përbashkëta kundërshtohet nga shumica e vendeve në veri të Evropës, veçmas në Holandë dhe Gjermani – por me Berlinin që e tregon qartë se shpenzimi për mbrojtje është një detyrim – propozimi mund të kalojë.

Lëvizshmëria ushtarake dhe modeli danez

Eurobondet, apo “bondet për mbrojtje” ka mundësi të përfshihen në planin e veprimit të Komisionit Evropian për të ardhmen e mbrojtjes evropiane. Por, ajo që është vërtetë interesante dhe duhet të ndiqen janë disa propozime për lëvizshmërinë ushtarake. Mund të mos duket si gjëja më urgjente, por zyrtarët e BE-së sa e rëndësishme është që të mund të lëvizen shpejt pajisjet ushtarake nga një shtet anëtar i BE-së në tjetrin.

Ashtu siç është situata tani, kjo nuk do të ishte e lehtë. Nuk ka rregulla të harmonizuara në mbarë bllokun, për shembull, për të lëvizur pajisjet ushtarake nga një shtet në një shtet tjetër të BE-së në rast të një emergjence. Nisma të tilla si forcimi i urave, hekurudhave dhe rrugëve për të mundësuar transportimin e mjeteve të rënda ushtarake po ashtu janë sugjeruar në planin e veprimit.

Një tjetër aspekt që ka shumë gjasa që të përfshihet është ideja e integrimit të tregut të mbrojtjes të Ukrainës në tregun e BE-së, ndërsa vendi po lëviz ngadalë, por me hapa të sigurt, drejt anëtarësimit në bllok. Kjo shihet nga shumë diplomatë evropianë si një fitore e vërtetë për BE-në, pasi Ukraina tani, në fakt, ka ndoshta ushtrinë më të aftë të kontinentit dhe është “para të gjithëve në aspekte si dronët ushtarakë”, siç tha për REL-in një zyrtar i BE-së që ka njohuri për këtë çështje.

Në këtë kuadër, dokumenti do të promovojë gjithashtu modelin e quajtur danez për mbështetje ndaj Ukrainës. Kjo qasje përfshin shtetet anëtare të BE-së që sigurojnë drejtpërdrejt pajisje mbrojtëse të prodhuara në Ukrainë ose që krijojnë bashkëpunime me kompani ukrainase të mbrojtjes. Gjithashtu, po përmendet edhe ideja e trajnimit të ushtarëve ukrainas në Ukrainë dhe jo vetëm në BE.

Ndihma e Ukrainës

Por, këto plane janë të gjitha për të ardhmen, dhe pyetja mbetet se çfarë mund të bëjë Brukseli për Ukrainën tani. Kievi ka lënë të kuptohet se mund t’i nevojiten deri në 33 miliardë euro mbështetje shtesë ushtarake këtë vit. Me Shtetet e Bashkuara që mund të mos kontribuojnë shumë në këtë drejtim, BE-ja duhet të gjejë shumicën e kësaj shume në mënyrë urgjente.

EU foreign policy chief Kaja Kallas last week presented a new plan for the bloc’s member states. The plan, seen by REL, proposes voluntary schemes that encourage countries to participate “to provide military assistance to Ukraine by 2025, with a provisional value of at least 20 billion euros and possibly reaching up to 40 billion euros depending on Ukraine’s needs.”

The text gives a deadline of April 30 for those participating to declare how they plan to meet their respective contributions and says that payments must be committed no later than June 30 to ensure deliveries by the end of this year.

The plan says the money should go mainly for large-caliber artillery ammunition, air defense systems, missiles, drones, fighter jets and training of Ukrainian troops. It should also support other contributions from member states, for example, sending troops to Ukraine in the event of a peace deal.

The plan still suggests that countries should contribute in line with their economic weight, based on gross national income. The idea had previously angered France, which claims that proponents of military support for Ukraine, such as the Kiel Institute for the World Economy, are wrong and that Paris does a lot in secret and is also willing to send soldiers to Ukraine to protect a possible future ceasefire./ REL