Digital censorship, the case of TikTok and the challenges of online privacy

On March 27, Prime Minister Edi Rama announced on social media that the procedures for closing the TikTok platform in Albania had been completed. The decision came after Rama linked the social network to the murder of 14-year-old Martin Cani, holding it responsible for the lack of content filters, instead of focusing on reforms in educational institutions or improving security conditions and social services.

In online communication, Rama called the use of VPNs to access TikTok "shameful" and "dangerous," citing the risk of personal data theft.

But this decision has been opposed by media organizations and civil society. On March 25, the Association of Journalists of Albania (AGSH), the Balkan Investigative Reporting Network (BIRN) and the CLE Center sued the decision in the Constitutional Court, considering it a violation of freedom of expression and the right to information.

To better understand the consequences of the government's decision, Citizens.al spoke with representatives of LibreLabs – a community that promotes digital rights, privacy, and the use of open technologies in Albania.

Is it dangerous to use VPNs to access TikTok, as the Prime Minister claims?

A virtual private network (VPN) creates a secure, ideally encrypted, connection between a user's device and an internet service provider.

A VPN may promise you anonymity, but you won't be anonymous to the service provider. VPN companies may share your data simply because they are located in a country or location with a specific jurisdiction that requires them to report on your activity.

VPNs are widely used by companies to enable remote work, but also by citizens who want to protect their privacy or bypass censorship. They enable access to blocked sites like the BBC in some countries and provide additional security on public networks.

As such, VPNs are not dangerous in principle, but their users must trust the provider, just as they would have to trust their local internet connection provider (Internet Service Provider, ISP).

Are there other methods to access TikTok besides using VPNs?

Without going into too much technical detail, it is important to remember that there is no single server that holds all domain names (DNS), but there are several and different ones around the world. The authoritative server (Authority Server) for tiktok.com would be the DNS server of the American company Verisign, which operates the “.com” services.

Në përgjithësi, ISP-ja lokale do të ketë administruesin e tyre DNS që mbështetet në informacionin e vërtetë të komunikuar nga serverët e Autoritetit. Si parazgjedhje, përdoruesit e internetit mbështeten në zgjidhësin DNS të ISP-së së tyre: pajisja e tyre dërgon një kërkesë përmes ISP-së për një emër domeni të caktuar, ISP kthen adresën IP të lidhur me emrin e domenit, bazuar në informacionin publik të disponueshëm.

Me fjalë të tjera të thjeshta, ndalimi i TikTok u zbatua duke urdhëruar kompanitë që ofrojnë shërbimin e internetit (ISP-të) të krijojnë përcjellës “të gënjeshtërt” DNS. Kjo do të thotë që kur një përdorues kërkon të hyjë në të njëjtën faqe interneti ose shërbim, ISP do ta gënjejë dhe nuk do t’i japë adresën e saktë IP.

Kur dikush përdor një VPN, ai në përgjithësi përdor automatikisht zgjidhësin DNS të zgjedhur nga ofruesi VPN.

Në përgjithësi është shumë e lehtë për një përdorues të internetit të ndryshojë vetë DNS-në dhe të përdorë për shembull një zgjidhës publik si ato të kompanive si Google (8.8.8.8) apo Cloudflare (1.1.1.1). Nëse institucionet censuruese dëshirojnë të jenë më efektive, atëherë duhet të bëjnë një lojë mace me miun: ISP bllokon aksesin tek zgjidhësi publik, përdoruesi i internetit më pas kalon të gjithë trafikun e tij, madje edhe DNS, mbi protokollin HTTPS, gjë që e bën censurimin më të vështirë. Kjo garë apo ‘lojë’ është e kushtueshme, e panevojshme dhe fatkeqësisht dobëson lirinë e internetit.

Pse disa persona apo llogari ende kanë akses në TikTok, ndërsa të tjerë jo?

Nuk jemi në dijeni të situatave të tilla, por ndoshta është zbatuar bllokim dhe zhbllokim gradual edhe nga vetë platforma, ose përdorues të caktuar kanë zbatuar metoda anashkalimi (VPN, DNS të ndryshëm etj.). Ashtu si përmendëm më sipër, sa më shumë institucionet mundohen të implementojnë praktika censure, aq më shumë ato kontribuojnë në edukimin e qytetarëve për të drejtat digjitale dhe përdorimin e VPN-ve cilësore dhe të sigurta, si për shembull rrjeti TOR – që ofron më tepër anonimitet dhe nuk është i lidhur me kompani komerciale – anashkalojnë këto kufizime.

A mendoni se Shqipëria ka përdorur vërtetë teknologjinë “Deep Packet Inspection” (DPI) për bllokimin e TikTok?

Nuk ka informacion të konfirmuar për përdorimin e DPI-së në Shqipëri, por për këtë duhet kërkuar transparencë nga autoritetet. DPI është një metodë shumë më e avancuar e monitorimit të trafikut në internet, ku analizohen jo vetëm IP-të dhe destinacionet, por edhe përmbajtja e komunikimeve.

Inspektimi i thellë i paketave (DPI) është metodë më ndërhyrëse: përmbajtja e paketave të informacionit digjital që udhëtojnë nëpër rrjet përgjohen dhe analizohen në mënyrë aktive për të ushtruar censurë përmes bllokimit të përmbajtjes. Kur censura ushtrohet duke bllokuar përmbajtjen, autoritetet censoruese kryejnë DPI të përmbajtjes së paketave (psh. fjalë kyçe), si dhe veçoritë e trafikut (psh. kohëzgjatja).

Përdorimi i DPI në Shqipëri është përmendur në media, por nuk ka më shumë informacion në lidhje me të. DPI është një metodë shumë ndërhyrëse dhe e kushtueshme që përdoret në rastet e kundër-terrorizmit, pedopornografisë dhe krimit kibernetik. Përdorimi i tij kundër përdorimit të një rrjeti social do të ishte një humbje serioze e burimeve njerëzore dhe financave fuqizuar nga taksapaguesit dhe përbën kriminalizimin e sjelljes normale të qytetarëve: aksesi në një rrjet social për të shkëmbyer video qesharake të maceve dhe mësime grimi me të afërmit tuaj.

Si e vlerësoni mbylljen e TikTok? A ka mënyra të tjera për të trajtuar përmbajtjen e dëmshme?

Censura e plotë mund të konsiderohet sulm kundër të drejtave digjitale dhe lirisë për të aksesuar informacionin në internet, i cili është i sanksionuar në Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut (Neni 19). Problematikat që lidhen me mediat sociale mund të trajtohen përmes mekanizmave të tjerë. Është e rëndësishme të përcaktohen saktësisht ato probleme dhe të shkohet përtej keq perceptimeve të zakonshme.

Problemi i vërtetë i vazhdueshëm me platformat si TikTok, Twitter dhe Facebook janë viraliteti i përmbajtjes, i favorizuar nga vetitë teknike të rrjeteve të krijuara për të përshpejtuar përhapjen dhe zemërimin (p.sh. lehtësia e ndarjes, statistikat e kota që tregojnë sasinë e shikimeve, sasinë e pëlqimeve).

Përgjigja e parë është edukimi për mediat. Përgjigja e dytë është rregullimi i vetive teknike si p.sh. algoritmet e përmbajtjes të këtyre platformave të mediave sociale. Sot, vetëm kompania zotëruese ka akses në përdorimin e të dhënave të platformave të saj: ky informacion duhet t’u hapet studiuesve të pavarur, të cilët më pas mund të studiojnë se si funksionojnë përhapjet dhe të sugjerojnë ndryshime politikash.

Zgjidhja e tretë është që aktorët politikë, përfshirë qeverinë, të shmangin përdorimin e të njëjtave platforma që inkurajojnë viralitetin.

Nëse qeveria ka përdorur metoda si DPI, apo thjesht mbylljen e internetit nga ISP, a mbetet ende enigmë fakti nëse po kryhen bisedime me kompaninë Tik Tok për alternativa përdorimi nga adoleshentët?

Mungesa e informacionit dhe transparencës dhe në këtë rast është akoma problematikë që i shtohet listës së gjatë të cenimit të parimit të transparencës nga vendimmarrësit.

Ndoshta, bisedat mes palëve mund të krijojnë presion mbi kompaninë TikTok për t’u vetë-rregulluar, por pa transparencë nuk mund të themi asgjë më shumë sesa dyshime serioze për qëllimin e vendimmarrjes në lidhje me këtë temë.

Debatet publik se si duhet të duket një media sociale si TikTok dhe promovimi i alternativave si Mastodon, Pizelfed, Peertube etj. që duke qenë me kod-burim të lirë dhe të hapur dhe të decentralizuara, ofrojnë internet falas dhe të hapur.

Si i kanë zgjidhur shtete të tjera këto problematika dhe a ka ndonjë rast të ngjashëm me Shqipërinë, censura nga platforma të caktuara?

Albania aims to be a democratic country in the European context. The government must respect the fundamental rights of citizens (freedom of information and expression) and respect the principle of Net Neutrality, which are protected in the EU.

Giant platforms should be regulated in the context of these rights and not for other reasons.

In 2024, TikTok was blocked on the French island of New Caledonia during unrest there. In April 2025, France's highest court (Conseil d'Etat) deemed the block illegal and a disproportionate violation of rights and freedoms.

Blocking social media is a growing trend in authoritarian countries. For example, TikTok was banned in India, amid geopolitical tensions with China in 2020. Algeria regularly blocks social media platforms every year during student exam periods.

Benin blocked access to social media on national election day in 2019. Djibouti blocked Facebook from mobile internet access in 2021.

In general, the following trends have been identified in relation to the rise of global digital authoritarianism: Internet shutdowns during elections, (e.g. during demonstrations or national exams in Chad, Burkina Faso and Algeria); Mass or targeted surveillance, including the use of Pegasus spyware (Rwanda, Togo, Morocco and Djibouti, etc.); Practice of online censorship with the blocking of local and international media sites;

The recent enactment of cybersecurity and anti-disinformation laws that are often instrumentalized against journalists, human rights defenders, and citizens critical of government practices. Or the continued lack of legislation to protect personal data.

So, we must decide if we as a society want to associate with countries that fight digital rights or with those that respect the fundamental rights agreed upon by EU principles.

Taken from Citizens Channel