Flash News

Matura 2025, publikohen notat e provimit të Gjuhës Shqipe dhe Letërsisë

Breshëri dhe stuhia e fortë “mbërthejnë” Belshin

KAS rrëzon PS-në për rivlerësimin e votave

Gjuha shqipe përfshihet në komunikimet zyrtare të shkollave publike në Nju Jork

Aksidentohet në Itali, humb jetën 46-vjeçari shqiptar (EMRI)

KRYESORE

Karantina me 5 pyetje/ Ilir Ikonomi: më duket sikur jemi duke u trajnuar për një katastrofë të së ardhmes

Politiko 15 Prill 2020, 19:33
Karantina me 5 pyetje/ Ilir Ikonomi: më duket sikur jemi duke u trajnuar

Gazetari i ‘Zërit të Amerikës’ dhe autori i disa librave të suksesshëm historikë, thotë se po punon nga shtëpia këto kohë, por edhe se jashtë shtëpisë nuk ka ndonjë gjë për të qenë. Sundon heshtja: janë zhdukur njerëzit dhe zhurmat njerëzore dhe janë shtuar cicërimat dhe aromat.

Në një intervistë për Politiko.al, Ikonomi shprehet se kur e gjithë kjo të mbarojë ekonomia do të gjallërohet shpejt dhe njerëzit do të kenë më shumë solidaritet dhe optimizëm.

Çfarë imagjinoje kur dëgjoje fjalën ‘karantinë’ para se ti (dhe bota) të përballeshme me Covid-19?

-Mendoja izolimin e astronautëve kur u kthyen nga udhëtimi në Hënë në 1969. Më pas mësova se të gjithë astronautët, jo vetëm ata të Hënës, i fusnin në karantinë. Më dukej absurde. Nëse jashtë Tokës do të kishte mikrobe ose viruse, kjo duhet të shihej si diçka e gëzueshme për njerëzimin, dmth fakti që andej ka jetë! Kam lexuar se karantinë quhej edhe ndërtesa ku kishte selinë qeveria e Ismail Qemalit dhe që sot është Muzeu Kombëtar i Pavarësisë. Ndërtesa ishte shumë më pranë detit nga sa është sot, sepse stereja ka përparuar. Aty përballë ndalonin anijet, pastaj udhëtarët dhe ekuipazhi silleshin brenda për t’u kontrolluar mos kishin ndonjë sëmundje. A thua? Jo, nuk besoj të ketë qenë kështu. E kush do t’i kontrollonte udhëtarët? Ku kishte mjekë? Pastaj, çfarë virusesh do të sillnin kur vetë Shqipëria ishte plot me sëmundje? Në këtë rast mund të ketë patur më tepër kuptimin e një burgu. Karantinë do të thotë 40 ditë. Duhet të ketë qenë një numër arbitrar ditësh, i caktuar ndoshta shekuj më parë, kur Vdekja e Zezë po kosiste Evropën. Karantinë është fjalë e rëndë për dinjitetin njerëzor dhe nuk e kisha menduar kurrë se do ta dëgjoja në kontekstin që përdoret tani.

Cilat janë kufizimet më të mëdha që të ka sjellë karantina? A ka ndonjë plus? 

-Në Amerikë zbatohet një formë e butë e karantinës, quhet “lockdown”, dmth mbyllje e një perimetri të caktuar, por jo mbyllje e detyruar në shtëpi. Quhet edhe “shelter-in-place” që është po ashtu një formë përkëdhelëse, si me thënë “aman të keqen, mos dil jashtë!”. Polici nuk të ndalon të dalësh, por ti vetë e kupton që është trishtim të ecësh në rrugë. Jeta jashtë është e zbrazët nga zhurmat njerëzore, edhe pse jo nga aromat apo cicërimat. Jeta jashtë është më monotone sesa ajo brenda, ku ke plot libra dhe filma për të hequr mendjen. Mendoj se kufizimet janë psikologjike, herë-herë më duket sikur jemi duke u trajnuar për një katastrofë të së ardhmes. (Shpresoj të mos vijë kurrë ajo ditë që të themi: COVID-i s’ishte gjë fare, po tani si i bëhet?) Plusi më i madh është se kemi filluar të mendojmë seriozisht për globin tonë, për ndotjen, për ilaçet që duhet të shpikim, për fëmijët, për të gjithë ne. Njeriu që rri brenda gjykon më thellë, është më i fiksuar për gjërat, mjaft që ruajë shëndetin e mendjes.

Si mendon se do të ndryshojë bota pas Covid-19?

-Edhe pse njerëzimi ka kujtesë të shkurtër, kohën e Covidit do ta mbajmë mend të gjithë, në një mënyrë ose në një tjetër, sepse ajo solli shumë vdekje në kohë reale, na i solli drejt e në celular. Nuk ishte as ëndërr e keqe dhe as teori konspirative, por ndodhi përpara syve tanë. Akoma më e trishtueshme është se virusi i pabesë mbylli ekonomi të tëra dhe tronditi familje. Mendoj se do të shtohet frika ndaj së panjohurës, do të ketë më shumë drojë dhe tërheqje në vetvete se më parë. Më duket se u mësuam me shtëpinë si qendër aktivitetesh dhe pune, u lidhëm më shumë me njerëzit më të afërm, por u distancuam më tepër nga ata që nuk i njohim. Mësuam rregulla të reja sjelljeje mes individëve, kuptuam se nuk ka nevojë t’i japësh dikujt dorën për të shprehur respekt a mirënjohje. Mësuam se njeriu mund të jetojë edhe me pak. Në fakt, pasi kjo histori të jetë mbyllur, do t’i themi vetes: sa gjëra të kota kemi blerë, sa harxhe për darka e dreka pa vlerë. Por kjo është vetëm ana individuale e çështjes. Në thelb njerëzimi i shtoi vetes një shqisë të re, alarmin ndaj rrezikut të beftë që nuk dihet nga të vjen. Kjo kambanë do të bjerë për shumë vite brenda nesh.

Çfarë të ka bërë përshtypje gjatë kësaj kohe të përballjes me Covid-19: çfarë të ka bërë më pesimist apo optimist?

-Se sa të pambrojtur dhe të brishtë ndihemi, se si ankthi i bën njerëzit të bien në iracionalizëm. Kur dikush në rrugën e zbrazët sheh nga larg se ti, i pafajshmi që ke dalë për shëtitje, po afrohesh, tjetri përfytyron një ushtri prej miliarda virusesh që mund t’ia hedhësh në fytyrë me një të kollitur. Njëri nga të dy duhet të ndërrojë rrugë, përndryshe do të ketë vdekje. Kjo të bën pesimist se njerëzit kanë ankth, i cili mund të shndërrohet pa u kuptuar në traumë. Por, ju e dini si është natyra. Ndonjëherë retë janë aq të errëta saqë të bëhet të thuash se dielli nuk do të dalë kurrë. Kjo nuk është e vërtetë. Mendoj se, kur gjithçka të kalojë, do të ketë një shpërthim energjie për mirë, do të ketë solidarizim, më shumë ndihmë për të varfërit, ekonomia do të gjallërohet shpejt.

Si ka shkuar koha gjatë karantinës: mund të përshkruash ditën tipike në izolim? Cilët filma dhe libra do të sugjeroje për karantinën?

-Po punoj nga shtëpia dhe kjo më ka mbajtur të zënë. Problemi është se ditët janë pa ngjyrë, se e shtuna dhe e diela janë edhe ato dalëboje, se të mungon nxitimi i mëngjesit, rrëmuja e ditës dhe kthimi i avashtë i pasditës. Evitoj filmat me shumë dramë, preferoj dokumentarët historikë që i shoh në YouTube ose Netflix. Kam nisur librin “Prisoners of Geography”, por nuk po e mbaroj dot. E sugjeroj me shumë dëshirë sepse të tregon se si gjeografia determinon historinë e kombeve dhe fatin e tyre. Edhe pse Shqipëria nuk përmendet, ajo të del para syve në çdo faqe. Dua të them se Shqipëria ka një gjeografi për t’u lakmuar, por gjatë shekujve lakmia e të tjerëve ka qenë aq e madhe saqë ia kanë bërë zhvillimin të vështirë. Apo ia ka bërë vetes? Është diçka që ia vlen të diskutohet në këtë kohë të çuditshme virusi!

©Politiko

https://politiko.al/karantina-me-5-pyetje-moza-ahmeti-izolimin-e-kaloj-duke-shkruar-tregime-dhe-perkthyer-kenge-franceze/

https://politiko.al/kartantina-me-5-pyetje-dritan-shano-qeverite-e-botes-po-mbyllin-forcerisht-njerezit-neper-shtepi-per-te-fshehur-pafuqine/

https://politiko.al/nje-prift-ne-karantine-at-viktor-demaj-duhet-ta-degjojme-jeten-jo-ta-sundojme-ate/

 

Të fundit