10 kuriozitete rreth Krishtlindjeve

Ndërsa viti po i afrohet fundit, miliona njerëz anembanë botës me padurim pritën këtë periudhë për të vendosur dekorime, drita shumëngjyrëshe, ushqime të shijshme, muzikë të këndshme dhe dhurata emocionuese.

Por përtej këtyre, sa dimë ne për Krishtlindjen, tashmë të transformuar në një festë super argëtuese? National Geographic sjell 10 kuriozitete rreth Krishtlindjes:

1. Krishtlindja është një festë e krishterë që kremton lindjen e Jezu Krishtit, për të cilin të krishterët besojnë se ishte biri i Perëndisë. Për shumicën e njerëzve, festa zhvillohet çdo vit më 25 dhjetor, ditën që Kisha Katolike Romake zgjodhi për të shënuar ditëlindjen e Jezusit. Por, në fakt, askush nuk e di datën e saktë të lindjes së Jezusit.

2. Jo të gjithë të krishterët festojnë Krishtlindjet në të njëjtën ditë. Në vendet me popullsi të madhe të të krishterëve ortodoksë, si Rusia, Ukraina dhe Rumania, dita e Krishtlindjes bie më 7 janar. Disa të krishterë ortodoksë grekë festojnë gjithashtu Krishtlindjet më 7 janar.

3. Emri “Krishtlindje” vjen nga fraza e vjetër angleze Cristes maesse, që do të thotë “Mesha e Krishtit”. Por çfarë ndodh me ‘Krishtlindjet’? Shumë njerëz mendojnë se ky është vetëm një shkurtim i ditëve modern, por në fakt daton në shekullin e 16-të. Thuhet se “X” përfaqëson shkronjën greke “Chi”, shkronja e parë në fjalën greke për Krishtin, Χριστός (shqiptohet “Christos”).

4. Shumë prej traditave festive që kemi sot, fillimisht lindën në epokën viktoriane, të tilla si kartolinat e Krishtlindjes, dhuratat dhe ushqimet tradicionale si byrekët e gjeli i pjekur.

 

5. Pemët e Krishtlindjes u panë për herë të parë në Gjermaninë e shekullit të 16-të, ku njerëzit dekoronin bredhin me fruta dhe arra, më vonë me ëmbëlsira, forma letre dhe qirinj. Por historianët mendojnë se origjina e kësaj tradite festive mund të datojë që nga romakët dhe egjiptianët e lashtë, të cilët përdornin bimë me gjelbërim të përhershëm dhe kurora si simbole të jetës së përjetshme.

 

6. Çdo vit Norvegjia dërgon një pemë të bukur Krishtlindjeje, në Londër, ku zbukurohet me drita në sheshin Trafalgar. Pema 20 metra e lartë, është një dhuratë falenderimi për ndihmën që Mbretëria e Bashkuar i dha Norvegjisë gjatë Luftës së Dytë Botërore.

 

7. Nuk mund të flasim për Krishtlindjen pa përmendur njeriun gazmor me mjekër të madhe, me faqe rozë: babagjyshin e Krishtlindjes. Por a e keni pyetur veten se si e mori emrin Santa Claus? Është nga Sinterklaas, që do të thotë Shën Nikolla në holandisht. Shën Nikolla ishte një peshkop i krishterë që jetoi në shekullin e 4-t – i njohur për të qenit i sjellshëm dhe bujar, ai më vonë u bë shenjt mbrojtës i fëmijëve.

 

8. Babagjyshi nuk është i vetmi personazh i Krishtlindjeve. Ka shumë të tjerë në mbarë botën. Në Itali, për shembull, thuhet se një shtrigë e sjellshme e quajtur La Befana, fluturon në një fshesë duke u shpërndarë lodra fëmijëve. Dhe në Islandë, fëmijët lënë këpucë nën dritare për 13 trollët e djallëzuar të quajtur Yule Lads. Nëse fëmija ka qenë i mirë, ata do të gjejnë ëmbëlsira në këpucët e tyre, por nëse kanë qenë të këqij, djemtë e yjeve do t’u lënë atyre një patate të kalbur.

 

9. Të gjithëve na pëlqen të këndojmë së bashku me Jingle Bells, por a e keni vënë re ndonjëherë që kënga nuk e ka fjalën Krishtlindje, Jezusi dhe as Santa Claus? Kjo sepse fillimisht nuk ishte një këngë e Krishtlindjes. Në fakt, himni i gëzuar u shkrua në vitin 1850, me titull “One Horse Open Sleigh”, për festën amerikane, Ditën e Falenderimeve.

 

10. Tani, imagjinoni sikur të mos kishte Krishtlindje. Do dukej diçka mjaft e çuditshme? Epo, besojeni apo jo, në 1644 festimet e Krishtlindjes u bënë të paligjshme në Angli, dhe menjëherë pas kësaj, edhe në kolonitë angleze në Amerikë. Në atë kohë, anëtarët e qeverisë mendonin se kuptimi fetar i Krishtlindjes ishte harruar, dhe kështu ndaluan festimet e festave. Disa njerëz festuan në fshehtësi, derisa Krishtlindja u bë përsëri e ligjshme, pothuajse 20 vjet më vonë.