Çfarë shohim kur vdesim? Aktivitet i trurit që po vdes jep disa të dhëna.

Për herë të parë, shkencëtarët kanë arritur të kapin aktivitetin e valëve të trurit te një njeri në momentin e vdekjes, duke na afruar me një përgjigje për pyetjen e përjetshme: çfarë shohim kur vdesim?

Një burrë 87-vjeçar, pas një rrëzimi, u dërgua në urgjencë dhe ndërroi jetë nga një atak në zemër ndërsa ishte i lidhur me një makinë EEG që regjistronte valët e trurit të tij. Ky nuk është rasti i parë i regjistrimit të aktivitetit të trurit në vdekje, por është hera e parë që kapen të dhëna të detajuara për këtë moment.

Dr. Sam Parnia nga Universiteti NYU Langone shpjegon: "Prej dekadash, njerëzit raportojnë episode të vetëdijes së çuditshme apo të përforcuar gjatë afërsisë me vdekjen. Deri tani janë parë si thjesht rrëfime personale, por sondazhet sugjerojnë se kjo përjetim ndodh te rreth 10% e njerëzve, mbi 800 milionë vetë."

Studiuesit kapën rreth 900 sekonda aktiviteti të trurit dhe analizuan sidomos 30 sekondat para dhe pas ndaljes së zemrës. Pas arrestit kardiak, u vërejt një ndryshim në valët e trurit që lidhen me funksione të larta njohëse si përqendrimi, rikujtimi i memories dhe perceptimi i vetëdijshëm, një tregues i mundshëm i kujtimeve që rikthehen në jetë.

Gjetjet u botuan në Frontiers in Aging Neuroscience në shkurt 2022. Studiuesit sugjerojnë se ky mund të jetë një tregues i "qartësisë mendore" në fund të jetës, një përjetim që ndodh pikërisht kur truri po shuhet.

Por ka edhe pasiguri. Pacienti kishte dëmtime në tru, përfshirë gjakderdhje dhe kriza epileptike, dhe po merrte ilaçe kundër krizave, duke e vështirësuar interpretimin e saktë të të dhënave.

Megjithatë, duke analizuar lidhjen mes valëve alfa dhe gama, të njohura për rikujtimin e memories, studiuesit dyshojnë se pacienti mund të ketë përjetuar atë që shpesh përshkruhet si "jeta që kalon para syve". Valët alfa lidhen me gjendje qetësie dhe mësimi, ndërsa valët gama, më të shpejtat, me vetëdijen, kujtesën dhe fokusin.

Një studim tjetër nga Universiteti i Miçiganit në maj 2023 zbuloi rritje të aktivitetit të valëve gama te dy pacientë në koma që vdiqën pas arresti kardiak. Aktiviteti ndodhi në një "zonë të nxehtë" të trurit të lidhur me ëndrrat dhe gjendje të ndryshuara të vetëdijes.

"Ndërsa kuptimi i plotë i këtyre gjetjeve ende mungon, ato tregojnë se truri i vdekjes mbetet aktiv," shkruajnë autorët. Kjo mbështet idenë e një "vetëdije të fshehur" që mund të shpjegojë përjetimet pranë vdekjes.

Sipas dr. Parnias, kur truri po shuhet, disa pjesë të tij çlirohen nga ndalimet që zakonisht vendos vetë funksioni normal i trurit, duke hapur akses në nivele më të thella të vetëdijes.

Megjithatë, studimi i vërtetë i trurit në vdekje mbetet pothuajse i pamundur, pasi vëzhgimi i personave të shëndetshëm në prag të vdekjes është joetik dhe praktikisht i papërballueshëm. Këto të dhëna të rralla janë rezultat i rastësisë dhe kushteve spitalore emergjente.

Për të kuptuar më mirë çfarë ndodh në tru gjatë vdekjes, studiuesit thonë se duhet të përfshihen më shumë pacientë në ICU që mbijetojnë pas arresti kardiak, në mënyrë që të mund të raportojnë çfarë përjetuan pas aktivitetit të rritur në tru. / Popular Mechanics