Pse e kemi kaq të vështirë të bëjmë gjumë të mirë?

Në një botë ku çdo minutë matet me produktivitet, gjumi cilësor është kthyer në një luks të vërtetë. Aty ku dikur nata nënkuptonte pushim, sot ajo është zgjatur artificialisht nga ekranet, alarmet e brendshme të ankthit, dhe fluksi i pandalshëm i informacionit. Dhe ne, në vend që të pushojmë, jemi bërë kronikisht të lodhur.

Roli i dritës blu dhe teknologjisë

Një nga sabotuesit më të mëdhenj të gjumit është ekspozimi ndaj dritës blu që vjen nga telefonat, tabletët dhe televizorët. Kjo dritë ndikon drejtpërdrejt në ritmin tonë cirkadian – orën biologjike që i tregon trupit kur të zgjohet dhe kur të flejë. Studime nga Harvard dhe Stanford kanë treguar se vetëm 30 minuta para ekranit vonojnë prodhimin e melatoninës, hormonit të gjumit, me më shumë se një orë.

Zakonet e darkës që na ndëshkojnë

Edhe mënyra se si e mbyllim ditën ka ndikim të madh: darkat e vona dhe të rënda, konsumi i kafeinës pas orës 17:00 apo alkooli “për të qetësuar nervat” e natës, në të vërtetë e dëmtojnë ciklin e gjumit. Alkooli mund të na japë ndjesinë se na vë në gjumë më shpejt, por ai prish fazat e thella të gjumit, duke na lënë të pagjumë në mëngjes.

Stresi dhe hiperaktiviteti mendor

Mendja moderne është kthyer në një “tablo sinjalistike” e mbingarkuar nga shqetësime, plane dhe kujtime. Shumë njerëz e përjetojnë orarin e gjumit si momentin kur truri, më në fund pa shpërqendrime, fillon të analizojë gjithçka që ndodhi — dhe që nuk ndodhi — gjatë ditës. Kjo është arsyeja pse meditimi, frymëmarrja e thellë dhe krijimi i ritualeve qetësuese para gjumit po rekomandohen gjithnjë e më shumë nga ekspertët e shëndetit mendor.

Si ta rigjejmë gjumin e munguar?

Shkenca sugjeron disa zgjidhje të thjeshta, por të fuqishme:

Mbaj një orar të qëndrueshëm gjumi, edhe gjatë fundjavës.

Shmang ekranet të paktën një orë para se të shtrihesh.

Krijo një ambient të errët, të freskët dhe të qetë për të fjetur.

Zëvendëso rrjetet sociale me një libër të lehtë ose një ushtrim meditativ.

Shkruaj mendimet që të rëndojnë para gjumit – jo për t’i zgjidhur, por për t’i lënë mënjanë.

Gjumi nuk është një luks – është një e drejtë biologjike dhe një themel i mirëqenies sonë. Dhe rikthimi tek një gjumë i mirëfilltë nuk kërkon receta magjike, por përkushtim ndaj vetes dhe ndoshta, një ndjeshmëri të re ndaj ritmit të natyrshëm të trupit tonë.