Flash News

Shpërthen bombola e gazit brenda banesës në Shkodër

Përplasen makinat në Bulqizë, dy të plagosur

Arrestohet administratori i një subjekti, procedohen penalisht dy punonjës të IMT-së në Korçë

Ekstradohen tre shqiptarë të shpallur në kërkim ndërkombëtar

Trafiku i kokainës nga Amerika Latine, Gjykata e Posaçme lë në burg shtatë të arrestuarit

POLITIKOFF

Rruga me kthesa, shikimi në telefon ju shkaktojnë përzierje? Zbuloni arsyen

Politiko 11 Qershor 2025, 13:20

Rruga me kthesa, shikimi në telefon ju shkaktojnë përzierje?

Shumë prej nesh e kanë përjetuar: gjatë një udhëtimi me makinë, teksa lexojmë ose përdorim telefonin në sediljen e pasme, na kap përzierja, marramendja ose dhembja e kokës. Udhëtimi prishet.

Por ndihma mund të vijë nga një burim i pazakontë, astronautët. Edhe ata përballen me sëmundjen nga lëvizja gjatë misioneve hapësinore. Shkencëtarët që studiojnë këtë fenomen në hapësirë shpresojnë të ndihmojnë jo vetëm eksplorimin hapësinor, por edhe njerëzit në Tokë.

Një studim i vitit 2020 zbuloi se 59% e pjesëmarrësve kishin përjetuar sëmundje nga lëvizja në 5 vitet e fundit. Për astronautët, kjo ndodh edhe më shpesh, rreth 70% e tyre përjetojnë simptoma serioze, pavarësisht ilaçeve si skopolamina.

Sipas studiuesit Aaron Allred nga Universiteti i Kolorados, një nga teoritë më të pranuara është konflikti ndijor vestibular, një mospërputhje mes asaj që ndjejmë përmes sistemit vestibular dhe asaj që truri ynë pret të ndjejë. Për shembull, kur lexon në një makinë në lëvizje, truri yt nuk “parashikon” lëvizjen, duke shkaktuar përzierje.

Në të kundërt, shoferi i makinës e sheh rrugën dhe parashikon lëvizjen, ndaj rrallë ndjen përzierje.

Në një studim të vitit 2025, pjesëmarrësit u vendosën në një pajisje që simulonte lëvizje anësore, ndërsa merrnin stimuj elektrikë në sistemin vestibular. Disa stimuj u përdorën për të zbutur simptomat, ndërsa të tjerë për t’i përkeqësuar.

Rezultatet: stimujt që synonin reduktimin e sëmundjes e ulën atë me 26%, ndërsa ata që e përkeqësonin, e rritën me 56%.

Kjo teknologji ende nuk është e disponueshme për publikun. Ndaj këshilla kryesore është: shmangni konfliktin ndijor. Mos lexoni në makinë, shikoni horizontin ose mbyllni sytë.

Nëse simptomat vazhdojnë edhe pasi ndalon udhëtimi, mund të jetë diçka më serioze. Disa sëmundje si migrena vestibulare apo çrregullimet e sistemit të ekuilibrit mund të duken si sëmundje nga lëvizja. Diagnoza e saktë kërkon kujdes mjekësor.

Shpresa qëndron tek hulumtimet për astronautët, që mund të përkthehen në zgjidhje për udhëtarët në Tokë. / Discover Magazine - Syri.net

 

Të fundit