Flash News

Ersekë/ I moshuari goditet nga rrufeja, ndërron jetë në vend

KAS vendos hapjen e 229 kutive të materialeve zgjedhore të Qarkut Vlorë

Mashtrim dhe pastrim parash, sekuestrohen 9 mijë metra katror tokë në Fushë Prezë

Gjykata Kushtetuese kalon për shqyrtim vendimin për mbylljen e TikTok

Vrasja e Ermir Dedjas, arrestohen dy persona, kontrabanduan mjetin që u përdor nga autorët

KRYESORE

Tirana nuk mban më, ekspertët: Çdo biznes i radhës mund të jetë një gabim

Politiko 23 Shtator 2017, 08:46
Tirana nuk mban më, ekspertët: Çdo biznes i radhës mund

Samir Mane, CEO i grupit më të madh në vend, Balfin, njihet si pionier i qendrave tregtare në vend. Kur u hap Qendra Tregtare Univers (QTU) në vitin 2005, ky model i tregtimit me pakicë ishte i panjohur për shumëkënd, që nuk e kishte parë, sa të përhapura ishin ato në vendet e zhvilluara. 12 vjet më pas, gjithçka ka ndryshuar me ritme të shpejta.

Sipërfaqja e qendrave tregtare vetëm në zonën e Tiranës ka arritur në 203 mijë m2, sipas Colliers International, një agjenci ndërkombëtare real estate, për një popullsi prej 860 mijë banorësh. Me një mesatare prej 235 m2 për 1000 banorë, Shqipëria ia kalon edhe vendeve perëndimore, si Italia, Gjermania, Franca, Spanja.

Sot, Mane është i prerë kur thotë se nuk ka më tepër hapësirë për qendra të tjera. Totali për volumin e shitjeve për qendrat tregtare vlerësohet 300 milionë euro në vit. “Nëse hapet një tjetër, fuqia blerëse po aq është dhe rreziku qëndron që rritja e numrit të tyre të sjellë mbingarkim”. Orientimin drejt qendrave të reja, Mane e quan gabim të investitorëve “Unë po të isha nuk do të investoja, të paktën për disa vite”. Ai pohon se do të ketë nevojë, por ecuria e qendrave është paralel me informalitetin. Me uljen e informalitetit, mund të ketë rritje të qendrave.

CEO i Balfin, megjithatë, nuk është i shqetësuar për ecurinë e qendrave të tij, QTU dhe TEG. QTU e ka nxjerrë tashmë investimin dhe sipas të dhënave të bilancit është një nga subjektet më fitimprurëse në vend, me fitime 2.7 milionë euro në 2016-n, me një normë të lartë prej 70% (fitim/ardhura). Edhe TEG, në 2016-n ishte në vitin e dytë të fitimeve, me një normë që arriti në 35%. Të dy qendrat e grupit kanë shënjestruar kryesisht shtesën e ulët e të mesme.

Por, për të tjerët nuk duket të jetë aq e lehtë. City Park, i hapur në vitin 2009, me një ndërtim luksoz dhe që synonte tregun e mesëm, është tashmë në listën e kompanive të falimentuara te Tatimet. Mega Outlet, (ish-Casa Italia), e vendosur në hyrje të kryeqytetit, ka të ardhura minimale nga qiratë prej 500 mijë eurosh dhe fitime prej 42 mijë euro (normë 7.6%).

Më e mirë ka qenë ecuria e Tirana Ring Center, e pozicionuar në zonën e Zogut të Zi, që ka parë një rritje të fortë të të ardhurave në 2016-n.

Vendndodhja ka favorizuar edhe Toptani Shopping Center, më e reja në Tiranë, megjithëse do të duhet të pritet edhe pak për të parë ecurinë. E hapur vetëm pak muaj më parë në qendër të kryeqytetit, drejtuesit e saj i kanë bërë llogaritë e veta në lidhje me tregun.

Vrulli i qendrave të reja nuk ka të ndalur

Qendrat tregtare pritet shumë shpejt të “konkurrojnë” edhe kioskat, teksa sipërfaqja e tyre parashikohet të rritet me shpejtësi.

Nga një informacion i përgjithshëm i dhënë për projektet që do t’i shtohen Tiranës, Colliers International pohon se shumë prej tyre (Downtown Tirana, zgjerimi i hotel Tirana International, Eyes of Tirana, stadiumi i ri Qemal Stafa – Arena Kombëtare, etj.) kanë komponentë tregtarë, për të cilat nuk ka ende informacion për sipërfaqen dhe kohën e përfundimit të tyre.

Një tjetër projekt është ai i njoftuar nga Kompania Edil- Al, e cila planifikon të nisë vitin tjetër ndërtimin e një qendre të re tregtare, të emërtuar “Mall of Albania”. Sipas të dhënave që kompania ka publikuar, sipërfaqja e qendrës do të jetë 69.200 metër katrorë dhe faza e parë pritet të nisë në shtator 2018.

Të gjithë janë të mendimit se me sipërfaqen aktuale prej rreth 200 mijë metrash katrorë, tregu ka arritur maturimin.

Arben Dervishi, sekretar i Shoqatës së Ndërtuesve dhe Hajredin Fratari, ndërtues, janë gjithashtu dakord se nuk ka më treg për qendra. Fratari paralajmëron se ky segment është tërësisht i ezauruar dhe rrezikon të pësojë goditje.

Konsumi në ngadalësim

Konsumi vijon të jetë i ngadalësuar, teksa përshpejtimi i rritjes ekonomike nuk po arrin të gjallërojë blerjet. Sipas të dhënave të INSTAT, në tremujorin e parë të vitit 2017, konsumi final i popullatës shënoi një rritje vjetore prej 1.94%, më i ulëti që prej fillimit të vitit 2016.

Pavarësisht gjallërimit të ekonomisë në fund të vitit 2016, dhe tremujorit të parë të vitit 2017, kur rritja ekonomike ishte përkatësisht 4.13% dhe 3.94%, më të lartat e 7 viteve të fundit, konsumi i popullatës nuk ka ecur me të njëjtat ritme, duke reflektuar zgjerimin e ekonomisë nga projektet e mëdha, pa ndikim të drejtpërdrejtë në mirëqenien e shumëkujt.

Edhe tregtia me pakicë është ngadalësuar. Sipas INSTAT, në tremujorin e dytë 2017, indeksi i volumit të shitjeve në tregtinë me pakicë është rritur 1,6%, krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2016, nga 2.5% në tremujorin e parë dhe 6.8% që ishte mesatarisht zgjerimi në tremujorët e 2016-s.

Oferta e lartë do të ndikojë te çmimet

Me projektet e reja për ndërtimin e pallateve shumëkatëshe në kryeqytet, katet e para pritet të zhvillohen si qendra tregtare. Por, si do të ndikojë kjo te çmimet e qirave?

Kompania e pasurive të paluajtshme, Colliers International pohon se, edhe pse nuk ka të dhëna të sakta për sipërfaqet tregtare të projektuara, pritet që stoku i gjithë sektorëve të real estate (rezidencial, tregtar, i zyrave dhe hoteleri) të rritet ndjeshëm. Kjo sigurisht pritet të ndikojë negativisht te çmimet. Ndikimet e këtyre projekteve janë të lidhura ngushtë me ecurinë e zhvillimit të tyre. Colliers mendon që ndikimin më të madh këto projekte do ta shfaqin në periudhën 5-10-vjeçare.

Colliers thekson se me uljen e kufirit të taksës së blerjeve online, volumi i këtyre të fundit është ulur dukshëm gjatë katër muajve të parë të vitit. Sipas të dhënave të INSTAT, transporti i mallrave me postë shënoi rënie vjetore me 13% në janar-prill 2017. “Edhe pse nuk kemi të dhëna konkrete, mendojmë që kjo ka ndikuar në rritjen e shitjeve të qendrave tregtare brenda Shqipërisë”.

Sipas Colliers, hapi tjetër i zhvillimit të tregut të qendrave tregtare është hapja e ambienteve tregtare të specializuara.

*Marrë me shkurtime nga Monitor

Të fundit