Analysts comment on Veliaj's arrest: Bad news for the SP, will have an impact on the elections

Albanian political researchers believe that the arrest of Mayor Erjon Veliaj was expected and that the Tirana municipality is one of the most problematic institutions in relation to the laws. Analysts Afrim Krasniqi and Ilir Kalemaj stated in interviews for Voice of America that SPAK is showing determination and impartiality in cracking down on suspected corruption cases even at high political levels. They noted that the main political forces remain divided in their stances towards SPAK, sometimes supporting it and sometimes attacking it, although SPAK has extraordinary support from public opinion for the fight against corruption.

Political development researchers believe that the fact that SPAK has knocked on the doors of the Tirana municipality several times for investigations and arrests, including Mayor Veliaj, shows this institution as one of the most suspected of violating the law.

Researcher Afrim Krasniqi, head of the Institute of Political Studies, tells Voice of America that SPAK has been penalizing the opposition, despite the high numbers for the majority, but now it is about high levels.

"The fact that SPAK raised the accusation at such high levels means that firstly, this is an institution that is increasingly balanced and distanced from political parties and does not see a political agenda in its object, and secondly, it means that the level of corruption in the Tirana municipality has been at such a worrying level that they are forced to take extreme measures," said Mr. Krasniqi.

Political scientist Ilir Kalemaj, a lecturer at New York University in Tirana, tells Voice of America that Mr. Veliaj's arrest was the most widely kept secret in the capital, and SPAK itself previously published accusations ranging from corruption to money laundering and concealment of assets, implicating his wife and brother.

While for the municipality and its employees there are another series of files such as the incinerator and the 5D case, with which he is not yet officially connected, he added.

"With the SPAK's attack on Erjon Veliaj, it seems that the balance is clearly on the side of the majority, because this is the case, perhaps after Fatos Nano, of the second highest exponent of the Socialist Party in the history of the Socialist Party in these three and a half decades of democratic transition," says Mr. Kalemaj, adding that it remains to be seen whether SPAK will manage to prove the accusations.

The researchers also commented on Prime Minister Rama's latest reaction regarding the arrest of Mayor Veliaj.

Analisti Krasniqi thotë se zoti Rama ka një problem, i cili do të kthehet në problem për Shqipërinë, përderisa mandati i tij personal dhe raporti i tij me drejtësinë e nesërme është shqetësimi i tij kryesor dhe jo ecuria e reformave apo administrata e pastër nga korruptimi.

“Mesazhi i marrë nga hetimet ndaj dy ish presidentëve dhe një numër zyrtarësh të lartë, përfshi edhe bashkëpunëtorë të tij të afërt dhe ish zëvendëskryeministrin, janë se çdo individ që ka shkelur ligjin do të përballet një ditë me ligjin dhe zoti Rama është një nga ata politikanë që e ka shkelur ligjin në mënyrë të vazhdueshme dhe ka prova publike dhe si i tillë mesazhi që ai ka marrë është që një ditë do të përballet me drejtësinë dhe mbrojtja e tij më e madhe është fitorja e zgjedhjeve dhe mbajtja e postit të kryeministrit”, tha zoti Krasniqi.

Ndërsa analisti Kalemaj tha se reagimi i zotit Rama ishte i sforcuar dhe i vonuar, por neglizhoi korrupsionin e dyshuar, teksa përmendi një denoncues anonim dhe faktin që për fëmijën 6-vjeçar të çiftit Veliaj nuk ka kush kujdeset jashtë shtëpisë, por neglizhoi faktin që bashkëshortja e zotit Veliaj është në këtë çështje për shkak të aseteve materiale që iu konfiskuan.

“Zoti Rama është i detyruar të mbrojë bashkëpunëtorin e tij më të afërt dhe asetin elektoral më të vlefshëm të Partisë Socialiste në prag të zgjedhjeve, por nga ana tjetër duket që e bën me gjysmë zemre, sepse distancimi publik që ka patur kohët e fundit zoti Rama nga zoti Veliaj është vënë re edhe nga elektorati dhe anëtarësia socialiste”, thotë zoti Kalemaj.

Studiuesit vërejnë se të dy palët politike e akuzojnë SPAK-un për njëanshmëri, ndonëse ka dhënë goditje nga të dy anët: 18 kryebashkiakë në burg, në hetime dhe në procese gjyqësore, një numër deputetësh, ish zëvendës kryeministri Ahmetaj, ndërsa nga opozita janë nën akuza për korrupsion dy ish presidentë, njëkohësisht kryetarë të dy partive kryesore opozitare, Berisha dhe Meta dhe një politikan i rëndësishëm i opozitës, Ervin Salianji është në burg.

Por zoti Krasniqi thotë se lufta ndaj korrupsionit lidhet shumë me ofertën politike në Shqipëri, ku rotacioni politik do të ndodhte, nëse nesër dalin forca të reja politike, me figura të reja e të papërfshira në skandale korruptive dhe pa qenë objekt i SPAK-ut.

“Për sa kohë dy palët politike drejtohen nga individë, të cilët janë nën hetim, ose janë pjesë e dosjeve në shqyrtim nga SPAK-u, do të thotë që ne jemi të detyruar të zgjedhim midis individëve, të cilët mund të jenë nesër objekt hetimor dhe masë penale shumë më të avancuar dhe ky është një mesazh negativ, që u dërgohet qytetarëve”, tha zoti Krasniqi.

Analistët janë të ndarë tek çështja e ndikimit të arrestimeve nga SPAK-u mbi zgjedhjet. Ndërsa zoti Krasniqi thotë se shumica e votuesve të dy partive të mëdha janë militantë besnikë dhe nuk ndikohen nga veprimet e SPAK-ut apo nga diskretitimi i figurave politike.

Nga ana tjetër, zoti Kalemaj thotë se arrestime të tilla do të kenë ndikim tek elektorati në zgjedhjet e ardhshme të majit.

“Për maxhoranën natyrisht që është një lajm i keq. Këtë e shprehu kryetarja e Kuvendit, Elisa Spiropali, dje në mbledhjen e grupit parlamentar të Partisë Socialiste dhe zoti Rama sot. Duke patur parasysh peshën politike të Erjon Veliajt në qarkun Tiranë, ku zgjidhen plot 37 deputetë, është një peshë e paneglizhueshme, përveç faktit që bashkia Tiranë mund të hyjë në zgjedhje të parakohshme nëse zoti Veliaj nuk do të dalë nga qelia”, tha zoti Kalemaj

Ndërsa zoti Krasniqi mendon që për sa kohë opozita është vet kundërshtuese e SPAK-ut dhe për sa kohë është në proces hetimor një pjesë e madhe e saj, ose nën masa arresti, praktikisht Partia Socialiste nuk do të ketë atë dëm elektoral, që duhet të kishte në kushte të tjera.

“Kemi një zhvillim, që është kontravers. Nga një anë kemi politikanë, që deklarojnë se njohin vendimet e drejtësisë dhe nuk përfshihemi, sidomos nga maxhoranca, nga ana tjetër të gjithë zyrtarët e akuzuar për korrupsion vazhdojnë të kenë status në parti politike dhe mbrohen nga Partia Socialiste. Mbrohen në nivele partiake, mbrohen në nivele publike, mbrohen edhe në debat publike dhe nuk një shenjë vullneti që vërtet janë të gatshëm të distancohen nga zyrtarë të tillë”, tha zoti Krasniqi.

Sondazhet tregojnë se SPAK-u vazhdon të ketë një mbështetje të jashtëzakonshme nga publiku si pjesa më e suksesshme e reformës në drejtësi. Politilogu Kalemaj thekson se SPAK-u lindi prej nevojës së madhe për të ndërprerë pandëshkueshmërinë në këtë vend, por politikanët kryesorë janë të dyzuar në mbështetjen e tij, duke e akuzuar për njëanshmëri politike, edhe pse kanë votuar reformën në drejtësi me vota maksimale.

“SPAK-u nuk është një parti politike. SPAK-u nuk është një aktor politik. Madje nëse ka brenda SPAK-ut që e mendojnë një gjë të tillë, janë të gabuar, sepse drejtësia duhet të jetë e verbër dhe duhet të jetë një pushtet i tretë dhe duhet të kemi kontroll dhe balancë recirpoke të pushteteve. SPAK-u është aty për të bërë detyrën e vet, hetimet anë afatet e tyre dhe politika duhet të përmirësojë ofertën ndaj qytetarëve, krahas mekanizmave të brendshme partiake për qarkullimin e elitave politike në bazë të meritokracisë dhe demokracisë së bredshme”, tha zoti Kalemaj.

Analistët theksuan se ligji mbi dekriminalizimin dhe lufta kundër korrupsionit kërkojnë që njerëzit e dyshuar dhe të akuzuar nga drejtësia të mos mbrohen politikisht, të mos promovohen nga organizata politike, duke u dhënë detyra në fushata zgjedhore, siç po ndodh në jo pak raste.

Lidhur me përfshirjen në hetimet e SPAK-ut ndaj zotit Veliaj edhe të kryetares së komisionit parlamentar të ligjeve Klotilda Bushka, analisti Kalemaj thotë se ende nuk janë ndriçuar shumë detaje dhe veprimtaria konkrete e saj.

"So far, it seems that we are dealing with a partnership in private interests, while it is known that Mrs. Bushka and Erjon Veliaj's wife have a friendship over the years and a partnership in businesses. The fact that she is a suspect makes the political bill for the Socialist Party heavier, as it concerns not only Erjon Veliaj, the second most important person in the SP, but also the chairwoman of the laws committee in the Assembly," said Mr. Kalemaj.

While Mr. Krasniqi emphasized that many SP deputies have made political careers mainly due to clientelistic lobbies and not meritocracy or primaries, but a powerful leader fills the list with his own clients.

"It is not surprising that SPAK includes in its investigations all categories of these politicians, regardless of the functions they have in the service of the law, because their greatest goal is to protect each other and not the law. No official in the Assembly, neither in the government nor in the party resigns or takes a step back when their name appears in the investigative files and this is another sign of the controversial situation, when everyone talks about justice, but political factors are against justice," says Mr. Krasniqi.

Analysts believe that if the opposition were to convey the message of a reformed opposition, with new individuals, new energy, and new personalities who want to change Albania, the latest justice measures would be an extremely great help for the progress of Albanian democracy. VOA