US tariffs increase uncertainties for Albanian exporters

Although the 10% tariff on exports to the US constitutes an important development for some export sectors, according to experts, overall, it is not expected to have a widespread impact on the Albanian economy.

Selami Xhepa, professor of economics, estimates that export values ​​are low compared to the country's total foreign trade. Consequently, the macroeconomic effects will be limited, but significant for the medicinal plant sector.

"The decision is not expected to have macroeconomic effects on exporting sectors, as their weight is small in total Albanian exports to foreign countries.

"Except for exporters of medicinal plants and spices, who will be forced to review their contracts due to price changes. In other sectors, there are no expected macro-level effects."

Of the total Albanian exports to countries, those to the US accounted for 1.8% of the weight. Exports are mainly oriented towards European and regional markets.

In 2024, according to INSTAT, 44% of exports were concentrated towards Italy, 10% towards Kosovo, 6% towards Germany. The weight of exports towards Spain and North Macedonia for each country was 3%.

Following the decision on April 5, 2025 to impose tariffs on goods entering the US, four days later, on April 9, US President Donald Trump announced a 90-day suspension of trade tariffs for most partner countries.

The decision came in response to international pressure and fears of increasing uncertainty in global financial markets.

The suspension brought tariffs down to 10% for a number of countries, including European Union countries, Japan and several Southeast Asian countries, while tariffs for China increased to 125%.

However, Albania did not benefit from this suspension. The 10% tariff on Albanian exports to the US, imposed on April 5, remained in force.

Economic expert Selami Xhepa claims that overall, the policy of imposing tariffs on commercial goods destined for the American market is an unprecedented trade war, which is expected to affect consumers. Mr. Xhepa says that the first effects were reflected in global financial markets.

"This is an unprecedented trade war, never seen before in the modern world. The first effects have been on financial markets, which have been devastated, unable to invest."

"But the consumer will pay the bill for this trade war," he asserts.

Prospects and challenges for exporters of medicinal plants and spices

The US administration's decision to maintain the 10% tariff on Albanian exports to the US is expected to negatively and positively impact the trade volume of representatives of exporting companies.

Në total, në vitin 2024, nga Shqipëria u eksportuan drejt SHBA-së 7 miliardë lekë mallra tregtarë. Krahasuar me 2023, eksportet ranë me rreth 28%.

Sipas të dhënave të INSTAT, për vitin 2024, eksportet shqiptare drejt SHBA-së u dominuan nga dy grupe kryesore: bimët mjekësore dhe produktet metalike si çeliku dhe giza.

Grupi i mallrave “Farat vajore, bimët industriale apo mjekësore dhe ushqimi për kafshët” zuri 23% të totalit të eksporteve shqiptare drejt SHBA-së, me një vlerë prej 1,6 miliardë lekësh.

Krahasuar me vitin 2023, eksportet u ulën me 18%, duke reflektuar efektet e zhvlerësimit të valutave.

Një nga sektorët më të ndikuar nga vendosja e tarifës 10% pritet të jetë ai i bimëve mjekësore dhe erëzave, të cilat janë ndër produktet më të kërkuara të eksportit shqiptar drejt SHBA-së.

Eksportuesit e bimëve mjekësore dhe erëzave pohojnë se rritja e kostove dhe rënia e konkurrueshmërisë në tregun amerikan prej tarifës 10%, brenda dy-tre muajsh do t’i detyrojë të rishikojnë strategjitë e tyre të eksportit.

Kompania “Albanian Herb” eksporton çdo vit rreth 4 milionë USD bimë mjekësore si sherbelë, rigon dhe trumzë në tregun amerikan.

Në vitet më të mira, kjo vlerë ka arritur edhe në 5 deri në 6 milionë USD. Eksportet realizohen indirekt, nëpërmjet filialit të kompanisë amerikane në Turqi, që operon me markën “Join Inventure”.

Sipas administratorit të kompanisë, Kujtim Zere, tarifa prej 10% është një kosto e re për biznesin, që do të reflektohet në rritje të çmimeve për blerësit amerikanë.

Ai thotë se aktualisht, çmimet e shitjes janë të ulëta, sidomos për sherbelën, të ndikuara edhe nga stoku i pashitur që ka mbetur nga sezoni i kaluar.

“Me përfundimin e këtij stoku në fund të verës dhe rënien e prodhimit në terren, çmimi i sherbelës pritet të rritet me 10% nga fermeri, njësoj si edhe nga eksportuesi, për të përballuar tarifën e re.

Kjo situatë pritet të shkaktojë rishikim të kontratave me kompanitë amerikane, të cilat do të duhet të zgjedhin mes ruajtjes së kërkesës dhe kompensimit të kostove të reja.

Edhe pse kërkesa në SHBA nuk pritet të bjerë ndjeshëm, produktet me çmim të lartë si sherbela, trumza dhe rigoni rrezikojnë të zëvendësohen nga alternativa më të lira ushqimore, gjë që mund të ulë përfitimin dhe të rrisin pasigurinë për eksportuesit shqiptarë”, thotë ai.

SHBA është tregu kryesor për eksportin e bimëve mjekësore nga Shqipëria, me 32% të totalit të shitjeve në 2024-n.

Tregu i dytë është Gjermania, me 23% të totalit, por një pjesë e konsiderueshme sërish rieksportohet në SHBA. Drejt Gjermanisë u eksportuan 11.8 milionë euro bimë mjekësore në 2024-n. Tregu i tretë është Spanja, me 7% të totalit, ndjekur nga Turqia, me 5%.

Në total, nga Shqipëria u eksportuan 5,1 miliardë lekë bimë mjekësore (rreth 51 milionë euro) në vitin 2024, rreth 1,4% e totalit të eksporteve në vend.

A do të ketë ndikim në sektorin e metaleve – çeliku dhe giza

Nga ana tjetër, grupi i eksporteve të “gizës dhe çelikut” për vitin 2024 arriti në 2,9 miliardë lekë, duke përfaqësuar 41% të totalit të eksporteve shqiptare drejt SHBA-së.

Megjithatë, edhe ky grup pësoi rënie të ndjeshme prej 47% krahasuar me vitin paraardhës, kryesisht si pasojë e rënies së kërkesës globale dhe uljes së prodhimit nga përpunuesit ndërkombëtarë të metaleve.

Kompania “Albchrome”, eksportuesi më i madh i ferrokromit drejt SHBA, një nga produktet kyçe në industrinë e çelikut, pohoi për “Monitor” se aktualisht nuk është prekur nga tarifa 10%, pasi ferrokromi është përfshirë në listën e “materialeve kritike” të SHBA-së dhe përjashtohet nga taksimi i ri.

Sidoqoftë, rënia e kërkesës globale, sidomos nga prodhuesit e çelikut inoks, ka sjellë për pasojë edhe rënien e kërkesës për ferrokromin shqiptar.

Për vitin 2024, eksportet e grupit në shtetet e tjera ishin në vlerën e 28,8 miliardë lekëve. Krahasuar me 2023, eksportet e grupit ranë me 36,4%.

Eksportet shqiptare të këtij grupi janë përqendruar kryesisht në tregun rajonal dhe atë europian, me Kosovën që përbën 31% të eksporteve, ndjekur nga Maqedonia e Veriut (12%), SHBA (10%) dhe Italia (9%).

Situata e krijuar pas vendimit të administratës amerikane për tarifat tregoi se ekonomia shqiptare mbetet e ekspozuar ndaj politikave tregtare ndërkombëtare.

Përballë një realiteti të ri tregtar, sipas Shoqatës së Eksportuesve të Bimëve Mjekësore, institucionet shtetërore duhet të rishikojnë politikat e mbështetjes për eksportuesit, nëpërmjet subvencioneve apo lehtësi fiskale.

Më herët, kryetari i Shoqatës së Eksportuesve të Bimëve Mjekësore dhe Aromatike, Filip Gjoka, rekomandoi një paketë masash në ndihmë të sektorit, që nga rimbursimi i menjëhershëm 10% TVSH për të gjithë fermerët në sektor; kompensimi i zhvlerësimit të Euro/Dollar nëpërmjet një kursi të stabilizuar fiks, siç bëjnë Serbia dhe Maqedonia e Veriut; zbritje tatimore për kompanitë eksportuese që përdorin standarde cilësore të larta; Heqje e tatimit mbi pagat deri në 80,000 lekë për punonjësit sezonalë dhe të paguhen nga qeveria kontributet e sigurimeve shoqërore për pesë muaj gjatë sezonit të grumbullimit.

“Nga zero që është aktualisht, çdo ngarkesë drejt SHBA do të ketë një tarifë doganore prej 10%, që rrjedhimisht krijon një tjetër vështirësi për industrinë tonë.

Nisur nga kjo situatë, IBMA i bën thirrje qeverisë shqiptare që të ngrejë një grup pune me përfaqësues nga Ministria e Bujqësisë dhe Ministria e Financave për të hartuar një plan emergjent masash për stabilizimin e sektorit për të zbutur efektin negativ”, pohoi ai.

Kujtim Zere, administratori i kompanisë “Albanian Herb”, gjithashtu thotë se masa kryesore për zbutjen e efekteve në tregtinë me SHBA është rimbursimi i menjëhershëm 10% TVSH për të gjithë fermerët në sektor.

Ndërsa zoti Gjergj Luca tha se potencialet për zhvillimin e sektorit të akuakulturës janë jashtëzakonisht të mëdha, por vijohet të hasen probleme në eksportin e produkteve të përpunuara drejt tregjeve të Bashkimit Europian, për shkak të legjislacionit të BE-së.

Ai sjell në vëmendje situatën e bllokimit të eksporteve të karkalecit ekuadorian që prej një viti nga Shqipëria drejt BE-së, për shkak të legjislacionit dhe nivelit të ulët të kuotave të lejuara me taksë zero për eksportin e açuges.

“Prej një viti, Shqipëria nuk arrin të eksportojë drejt BE-së karkalecin ekuadorian të përpunuar. Shkak është mosbotimi nga BE në Fletoren Zyrtare të ndryshimeve ligjore për lejimin e eksportit, pas situatës së krijuar më parë për këtë produkt”.

Po ashtu, sipas zotit Luca, në industri vijojnë të mbeten problem kuotat e ulëta të açuges. Në kuadër të marrëveshjes tregtare me BE-në, industria shqiptare e përpunimit të peshkut mund të eksportojë drejt Europës rreth 1600 tonë peshk të përpunuar në vit, açuge të konservuar.

Për shkak të zgjerimit të kësaj industrie, prej vitesh kuotat e lejuara për eksport nga operatorët plotësohen brenda tre muajve. Pas plotësimit të kuotave, produktet taksohen me 25% të vlerës.

Për një dërgesë në vlerën 200 mijë euro, eksportuesit shqiptarë do t’i kushtojë 50 mijë euro taksa doganore.

Nga Ministria e Bujqësisë, gjatë këtyre viteve është negociuar me KE për ta trajtuar si çështje teknike si zgjidhje më e shpejtë, por nuk është gjetur mirëkuptimi. “Açuget eksportohen në kavanoza në vaj, ku vaji përbën gati 50% të sasisë e cila llogaritet në peshën e kuotës.

Nga ana jonë, një nga propozimet ishte që të llogaritej vetëm pesha e peshkut (pa vaj) gjë që sillte dyfishim të kuotës, por kjo nuk u pranua”, pohoi më herët Ministria e Bujqësisë.

Negocimi i marrëveshjes të MSA është e vetmja mënyrë për të zgjidhur problemin me përfundimin e kuotave të lejuara të eksportit, pasi problemi ka lindur që me firmosjen e saj në vitin 2005.

Tarifimi i ri i SHBA ndaj importeve dhe pozicioni i Shqipërisë

Më 5 prill 2025, administrata e Presidentit Donald Trump vendosi tarifa të reja tregtare për importet nga dhjetëra vende, si pjesë e një strategjie të re me qëllim mbrojtjen e industrisë vendase amerikane.

Vendimi përfshinte edhe Shqipërinë, ku për herë të parë u aplikua një tarifë 10% për eksportet drejt SHBA-së nga zero që ishte më parë.

Këto tarifa erdhën në një moment të ndjeshëm për tregtinë globale, duke krijuar pasiguri për shumë partnerë tregtarë të SHBA-së.

Pas reagimeve ndërkombëtare dhe shqetësimeve për destabilizimin e tregjeve, më 9 prill 2025, Presidenti Trump shpalli një pezullim të përkohshëm 90-ditor të tarifave për shumicën e vendeve partnere, duke ulur tarifat në nivelin 10%, ose duke i pezulluar përkohësisht për disa rajone, si Bashkimi Europian, Japonia, Tajvani dhe vendet e ASEAN-it.

Shqipëria, megjithatë, nuk përfitoi nga pezullimi dhe tarifa prej 10% mbeti në fuqi edhe gjatë periudhës 90-ditore.

Meanwhile, China was hit with harsher measures, with new tariffs that went up to 125%, while Canada and Mexico faced tariffs of up to 25% on certain products.

During the 90-day tariff suspension period announced by President Donald Trump on April 9, 2025, tariffs for most countries were reduced to 10%. However, some countries experienced specific changes:

China: Tariffs increased to 125%, reflecting trade tensions between the two countries.

Canada and Mexico: Despite the United States-Mexico-Canada Agreement (USMCA), these countries faced tariffs of 25% on most products, with a few exceptions such as energy and potash, which were taxed at 10%.

ASEAN countries (such as Vietnam, Cambodia, Thailand, and Indonesia): Previous tariffs, ranging from 32% to 49%, were suspended, reverting to 10% during this period.

European Union, Japan and Taiwan: Previous tariffs of 20% to 32% were reduced to 10%./ Monitor.al