
Flash News
Berisha: Te hoteli i Veliajt ka pjesë edhe Olsi, pse nuk u arrestua Erioni për djegësin 130 mln euro?
Nesër gjyqi për Veliajn, zbulohet ora kur do të mbahet seanca
Arrestimi i Veliajt, Rama takim me nënkryetarët në Bashkinë e Tiranës
U mor nën hetim nga SPAK, Bushka reagon për herë të parë: Do të jap sqarime
Dikur në fushatë, sot në qeli/ Ja Vip-at shqiptarë që mbrojnë vjedhjen e 850 mijë euro nga Lali Eri
Liridona, Vanja dhe Giulia u varrosën në një ditë! Femicid apo tragjedi familjare?
14-vjeçarja maqedonase Vanja Gjorgjievska, 30-vjeçarja nga Kosova Liridona Ademaj, 22-vjeçarja italiane Giulia Cecchetti. Të treja u varrosën në një ditë, të treja u bënë viktima dhune nga anëtarë të familjes ose partnerë intimë. Vrasja e tyre ka ngjallur protesta nëpër rrugë për një mbrojtje më të mirë të grave dhe vajzave nga dhuna mbi bazë gjinore. Aktivistet kërkojnë që këto raste të emërtohen si femicid.
Çfarë janë femicidet, përkatësisht feminicidet?
Femicid do të thotë të vrasësh një grua për shkak të gjinisë së saj. Një term tjetër që përdoret në këtë kontekst është feminicid, dhe nënkupton edhe përgjegjësinë që kanë institucionet shtetërore dhe shoqërore. Në shumë raste autorët e vrasjes ose urdhëruesit e tyre janë ish-partnerë intimë ose pjesëtarë të rrethit familjar. A mund të quhet rasti i Vanjës dhe Liridonës si femicide? Jeta Xharra, publiciste dhe aktiviste e zëshme për të drejta e gruas në Kosovë, thotë për Deutsche Welle-n, se “derisa të vërtetohet e kundërta, ne mendojmë se çdo grua apo vajzë që vritet nga një mashkull quhet feminicid”. Zyra e OKB-së për Drogën dhe Krimin ka përcaktuar dy kritere për një femicid: Vrasja duhet të jetë bërë me qëllim dhe njëri nga motivet të ketë bazë gjinore.
Sipas raportit më të fundit të UNODC, vetëm në vitin 2022 janë regjistruar 89 000 femicide në mbarë botën. Shumica e tyre janë Afrikë dhe Azi. Në Gjermani numri i femicideve vitin e kaluar ka qenë 133, shumica janë vrarë nga partnerët ose ish-partnerët e tyre. Në Kosovë, vlerësohet se që nga viti 2000 ka pasur 66 femicide, pra, mesatarisht nga dy në vit, për një vend me më pak se dymilionë banorë, kjo është një shifër shumë e lartë, thonë aktivistët. Në Serbi janë vrarë 27 gra në sulme mbi bazë gjinore. Në Bosnjë-Hercegovinë (3,3 milionë banorë) janë vrarë 65 gra vetëm në 10 vitet e fundit. Ndërsa ministri i drejtësisë së Maqedonisë së Veriut, Krenar Lloga, tha së fundmi se në katër vitet e fundit në Maqedoninë e Veriut janë vrarë 19 gra nga meshkuj.
A janë viktimat e femicideve vetëm gra me status të ulët shoqëror?
Femicidi është i përhapur në të gjitha shtresat e shoqërisë, thonë ekspertet. Në shtator 2022, Zvicra u trondit nga vrasja e 41-vjeçares Shqiponja Isufi, vrasësi i të cilit pas shumë gjasash është i shoqi. Shqiponja ishte një aktiviste e njohur në mërgatën shqiptare në Zvicër, ishte sipërmarrëse e suksesshme dhe docente në një Universitet në St. Gallen. I dyshuari, i shoqi, një shqiptar nga Maqedonia e Veriut, që jetonte prej njëzet vitesh në Zvicër, e ka pranuar fajin dhe është në gjykim, siç bëhet e ditur nga Prokuroria në Baden të Zvicrës. Edhe Liridona Ademaj, sipas të dhënave të deritanishme, ka pasur një kompani të vetën të suksesshme në Suedi dhe gëzonte reputacion në qarqet e diasporës.
A mund të quhet vrasja në çift një tragjedi familjare?
Ka një sërë vendesh të Amerikës Latine që në gjyqe e trajtojnë femicidin si një vepër penale më vete. Në Evropë kjo nuk është arritur në asnjë vend deri tani. Madje në Gjermani: Në procese gjyqësore shumë gjyqtarë e kanë të vështirë të gjejnë termin e duhur kur trajtojnë vrasjet e grave nga partnerët ose ish-partnerët. Në shumë raste ato nuk e trajtojnë këtë vrasje si të qëllimshme, por si një goditje me pasojë vdekjen. Sepse mizogjinia apo sedra e lënduar e një mashkulli, siç pretendohet të ketë qenë motivi në rastin e Giulias nga Italia, nuk merren parasysh si tipare karakteristike për një vrasje. Ministrja gjermane e familjes, Lisa Paus, nga Partia e Gjelbër, po përpiqet ta fusë vrasjen mbi bazë gjinore si një tipar karakteristik të vrasjes. “Nuk ka vrasje as nga xhelozia e as nga dashuria”, thotë ajo. “Vrasjet në çift janë femicide”.
Si mund të parandalohen femicidet?
Femicidi nuk është fillimi, por është fundi i një kalvari vuajtjesh të mëparshme, thonë ekspertet dhe ekspertët. “Dhuna në familje nuk fillon me sulme fizike. Përkundrazi, është një proces i ngadaltë që shpesh fillon me kritika, xhelozi, kërcënime, fyerje dhe kontroll”, shpjegon Petra Söchting, drejtoreshë e Hilfetelon në Gjermani që këshillon të prekurit nga dhuna ndaj grave. Prandaj ajo u këshillon grave të prekura nga dhuna, që të bëhen vigjilente dhe të mos i injorojnë shenjat e para. Këshillimet bëhen edhe në gjuhën shqipe. Sipas informacioneve të Deutsche Welle-s, vitin e kaluar ka pasur 82 telefonata të zhvilluara me përkthyes në shqip. Numri më i madh i telefonatave me përkthim në vitin 2022 ishte në arabisht, 758.
Çfarë është Konventa e Stambollit
Femicidet parandalohen duke parandaluar dhunën e duke reaguar si duhet në momentin e raportimit të dhunës ndaj gruas: Konventa e Stambollit, një marrëveshje e Këshillit të Evropës e arritur në vitin 2011, është ratifikuar tashmë nga shumë vende, ndër to edhe nga Shqipëria, Kosova dhe Maqedonia e Veriut. Ajo e klasifikon dhunën ndaj gruas si shkelje të të drejtave të njeriut dhe parasheh një sërë masash për të shpëtuar gratë nga dhuna e burrave. Të tilla janë, sigurimi i strehimit për gratë e kërcënuara, dënimi ose ndalimi i burrit t’i afrohet gruas së kërcënuar. Por shumë shpesh ajo çalon te implementimi.
Çfarë janë Orange Days?
Vanja, Giulia, Liridona u vranë, përkatësisht u varrosën pikërisht në të ashtuquajtura Ditë të Portokallta, të shpallura nga OKB-ja si ditët për parandalimin e dhunës kundër grave. Këto janë 16 ditë aksionesh që fillojnë nga data 25 nëntor, Dita ndërkombëtare të dhunës kundër grave, e deri në 10 dhjetor, Dita ndërkombëtare të të drejtave të njeriut, dhe synojnë të sensibilizojnë për dhunën ndaj gruas.
A është patriarkati shkaku i feminicidit?
Vrasja e Giulias nga ish-shoku i saj Filippo solli një ndryshim në opinionin italian, pasi e motra e viktimës Elena Ceccetti, i bëri thirrje shoqërisë të hidhte sytë te shtypja e grave dhe jo te Filippo si një vrasës individual. “Filippo nuk është përbindësh” tha ajo në televizionin italian. Ai është një “fëmijë i patriarkatit që depërton gjithçka dhe e një kulture të dhunshme”. Por ato nuk gjejnë mbështetjen e familjeve të veta, sepse mbizotëron mentaliteti që thotë: “Bëj ashtu si thotë burri”. Një fjalë, që ia kishte thënë edhe babai Liridonës, kur e bija i kishte kërkuar një këshillë. Mua kjo fjalë më mbeti si thikë në kraharor, thotë Xharra. Ndyshimi i këtij mentaliteti kërkon kohë dhe një pjesëmarrje më të gjerë të grave në poste drejtuese thotë Xharra./DW
Të fundit


Pas arrestimit të Veliajt, Andi Seferi komandohet në krye të Bashkisë Tiranë
11 Shkurt 2025, 16:25




Berisha: Rama në panik para disfatës së 11 majit, qeveria një organizatë kriminale
11 Shkurt 2025, 15:35
Tërmeti i të Hënës së dytë
11 Shkurt 2025, 15:34
"Malet" pa miratim, projektligji ngec në Komisionin e Ligjeve
11 Shkurt 2025, 15:17

Video/ “Kemi një derrkuc kursimesh”, si e kthenin luksin në modesti çifti Veliaj-Xoxa?
11 Shkurt 2025, 14:57
Rama: SPAK ka dalë nga shinat, Erion Veliaj nuk do të shkarkohet
11 Shkurt 2025, 14:55
Berisha: Çdo kandidat për deputet, do të ketë si detyrë të regjistrojë 300 emigrantë
11 Shkurt 2025, 14:37
Trump uron Vuçiç në përvjetorin e shtetësisë, pret rritje të bashkëpunimit me Serbinë
11 Shkurt 2025, 14:21

Kanosën me armë xhaxhanë dhe babanë e tyre, arrestohet 19-vjeçari, vëllai në kërkim
11 Shkurt 2025, 14:11
Berisha: Rama e donte të hequr qafe Veliajn, do t'i merrte postin e kryetarit të PS
11 Shkurt 2025, 14:09
VOA: Arrestimi i Veliajt, Rama ngre pikëpyetje ndaj Prokurorisë së Posaçme
11 Shkurt 2025, 13:59

Arrestimi i Veliajt, Blushi: Nuk mund të zhvendoset vëmendja me fustane e bizhuteri
11 Shkurt 2025, 13:45

C’punë ka Kryeministri Rama te Bashkia Tiranë ?
11 Shkurt 2025, 13:29

Mblidhet sot Kryesia e PD, merret vendimi për Primaret
11 Shkurt 2025, 13:13
Takimi në Romë/ Berisha: Ishte dëshmia më e sigurt e fitores së ardhshme të PD-së
11 Shkurt 2025, 13:06
Nesër gjyqi për Veliajn, zbulohet ora kur do të mbahet seanca
11 Shkurt 2025, 12:59
Festuan arrestimin e Veliajt, policia procedon 8 qytetarë
11 Shkurt 2025, 12:48
'Ushtria e lajkatarëve të Çiçikovit Veliaj!'
11 Shkurt 2025, 12:38

Këlliçi: Bolino ishte i zverdhur dhe kokëulur, pagatori i tij ka rënë në burg
11 Shkurt 2025, 12:18
Tre fjalë për kryebashkiakun Veliaj
11 Shkurt 2025, 12:00
Bënin namin duke vjedhur, 3 të arrestuar në Sarandë, 1 tjetër në kërkim
11 Shkurt 2025, 12:00
Arrestimi i Veliajt, Rama takim me nënkryetarët në Bashkinë e Tiranës
11 Shkurt 2025, 11:38


U mor nën hetim nga SPAK, Bushka reagon për herë të parë: Do të jap sqarime
11 Shkurt 2025, 11:06
Ai nuk e dinte se do fitojë Bjondi, por e dinte se është në të drejtë…
11 Shkurt 2025, 10:56

Nesër seancë në GJKKO, avokati i shkon Veliajt në qeli
11 Shkurt 2025, 10:36

Indeksi i korrupsionit/ Transparancy International: Shqipëria rritet me 5 pikë më shumë
11 Shkurt 2025, 10:18

Rama i “kënaqur”: Nga 60 ministra, vetëm 6 kanë probleme me drejtësinë
11 Shkurt 2025, 09:55
“Veliaj nuk firmoste vetë”, gazetari parashikon arrestimin e këtij ministri
11 Shkurt 2025, 09:40
U gjet i pajetë në rezervuar, jepet dënimi për 4 vrasësit e Martin Çeços
11 Shkurt 2025, 09:35
Përpjekja e fundit e Melonit për të shpëtuar marrëveshjen e refugjatëve me Ramën
11 Shkurt 2025, 09:23
‘Fu*k You’/ Ramën e lënë nervat në 'Sy m’Sy', godet tavolinën...(video)
11 Shkurt 2025, 09:19
Trump vendos tarifa prej 25% në të gjitha importet e çelikut dhe aluminit
11 Shkurt 2025, 09:01
Rama reagon për herë të parë për arrestimin e Veliajt
11 Shkurt 2025, 08:58
Chris LaCivita drejtues i fushatës së PD/ Rama shthur gojën: Patën një ditë m*strubimi
11 Shkurt 2025, 08:56
Raporti i kredive me probleme ra për të tetin vit radhazi në 2024
11 Shkurt 2025, 08:34

Berisha nxjerr mesazhin: Balluku e Kumbaro “festë me shampanjë” për arrestin e Veliajt
11 Shkurt 2025, 08:10
Këmbimi valutor/ Me sa blihen e shiten monedhat e huaja sot
11 Shkurt 2025, 08:05
Parashikimi i motit për ditën e sotme
11 Shkurt 2025, 07:37
HOROSKOPI/ Ja çfarë kanë parashikuar yjet për secilën shenjë
11 Shkurt 2025, 07:25
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
11 Shkurt 2025, 07:02



Avokati tregon se çfarë rrezikon Veliaj pas arrestit
10 Shkurt 2025, 21:45
Berisha: Kosova votoi! Kosova frymëzon!
10 Shkurt 2025, 21:36


Zgjedhjet në Kosovë, KQZ: Nesër fillon numërimi i votave të kandidatëve për deputetë
10 Shkurt 2025, 21:13
“Lumë” parash “cash”, rreth 4.2 miliardë euro qarkulluan jashtë bankave në 2024
10 Shkurt 2025, 20:53



Arrestimi i Veliajt, Balliu: Sot ra edhe qeveria
10 Shkurt 2025, 20:03
FSHF reagon për dhunën në derbi: Stadiumi është i përshtatshëm, Partizani i mori masa
10 Shkurt 2025, 19:54
Zgjedhjet në Kosovë, si u panë nga mediat botërore
10 Shkurt 2025, 19:45
Arrestimi i Veliajt, qytetarët këngë e valle tek paraburgimi te ‘Mine Peza’
10 Shkurt 2025, 19:38
Chris LaCivita në Tiranë: Një non grata ra dhe një tjetër u ngrit
10 Shkurt 2025, 19:15

Veliaj/ Berisha: Rama mori sot goditjen më të rëndë, të japë urgjentisht dorëheqjen!
10 Shkurt 2025, 19:01
Bylykbashi-mazhorancës: Ajo që keni parë sot është vetëm fillimi
10 Shkurt 2025, 18:58

Sa i ka kushtuar PD drejtuesi i fushatës së Trump? Berisha: Nuk është sekret
10 Shkurt 2025, 18:36

Gjendet i varur 63-vjeçari shqiptar në Greqi
10 Shkurt 2025, 18:18

Berisha akuzon Niko Peleshin: Trego pse ia thyen këmbën truprojës tënd në Selanik!
10 Shkurt 2025, 18:02

17-vjeçarja dërgohet pa shenja jete në spital, ja për çfarë dyshohet
10 Shkurt 2025, 17:55


SPAK arreston edhe mikun e Veliajt, Elman Abdule
10 Shkurt 2025, 17:33
Arrestimi i Veliaj/ Tensione në Kuvend, Spiropali i ndërpret fjalën Berishës
10 Shkurt 2025, 17:31

Arrestimi i Veliajt/ Mblidhet grupi i PS, deputetët “kyçin” gojën
10 Shkurt 2025, 17:14
Sondazh/ SPAK arreston kreun e Bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj? Si ju duket ky vendim?
10 Shkurt 2025, 17:10
Arrestimi i Veliajt, “shpërthen” festa para Bashkisë
10 Shkurt 2025, 17:08
Ajola Xoxa e "zhytur" në luks, bleu 850 mijë euro veshje dhe bizhuteri në 4 vite
10 Shkurt 2025, 17:00
Dy standarde/ Metën e marrin si bandit, Veliajn e përcjellin si zotëri!
10 Shkurt 2025, 16:53
Pas arrestimit të Veliajt, SPAK merr nën hetim edhe deputeten e PS
10 Shkurt 2025, 16:44
Spak si media e Ramës
10 Shkurt 2025, 16:34

