
Flash News
Video/ Kodrat e Dukatit përfshihen nga flakët, zjarri përhapet me shpejtësi mbi fshat
Tragjedi në Teksas: 59 të vdekur dhe 27 vajza ende të zhdukura pas përmbytjeve shkatërruese
VIDEO/ Zbardhet përleshja mes bandave në Greqi, 12 të arrestuar, mes tyre edhe shqiptarë
Jepte para me fajde dhe kanoste njerëzit, arrestohet nënkomisari në Elbasan (EMRI)
EMRI/ Drogë dhe armë pa leje, arrestohet i riu në Durrës, nën hetim bashkëpunëtori
Arkiva PRINT/ Dollia e Lasgushit më 1979: Mos e pifshim këtë gotë në mos u bashkofshim me Kosovën!

Nga Petraq Kolevica
Ky shkrim është pjesë e rubrikës së re “Arkiva PRINT” që hap Politiko.al me materiale të nxjerrë nga fondet e Periodikut dhe të Librit të Biblikotekës Kombëtare. Botuar në Gazeta “RD” datë 6 korrik 1991, fq. 4, nr. 50.
Kushdo që ka mbaruar shkollën 12-vjeçare, ka marrë disa njohuri biografike mbi poetin Lasgush Poradeci dhe është njohur me poezinë e tij, ndërsa unë sot do të shkruaj për atë Lasgush, që bota nuk e njeh.
Lasgushi hynte në atë pjesë të inteligjencës shqiptare që ishte me kulturë të plotë, talent e shpirt të pastër patriotik. Qysh në vitet e para të pasluftës, kjo shtresë shoqërore iu nënvu një persekutimi të gjithanshëm e të shumëllojshëm. Për të shpjeguar diçka prej asaj atmosfere po shënoj ç’më ka thënë Lasgushi: “Ti e di bibliotekën time. Ty të duken ndofta shumë këto libra, që kam, po ti nuk e di se sa kam pasur. Dhe çfarë libra kam pasur! Ato s’gjenden më... Po, ç’u bënë – do më thuash. Ç’u bënë! Këtë e dimë unë dhe Nafija.. Kur erdhi kjo kohë – që i thanë çlirim – doli një listë me emrat e librave, të cilat duhet të hiqeshin nga bibliotekat private, d.m.th. të zhdukeshin. Po bashkë me to unë zhduka dhe shumë të tjera. Pse? Nga frika! Se të shkonte koka po të thoshte ndonjëri në Sigurim se filani ka filan libër. I nxora të tëra, bëra një kapicë me libra në mes të dhomës. Një javë të tërë kemi punuar me Nafijen. (Nafija, gruaja e Lasgushit, që dëgjonte në heshtje, tundte kokën e miratonte me dëshpërim).
Atje, në vatrat e bodrumit, që ti e di, një javë të tërë kam djegur libra. Kjo m’i sillte, unë i shfletoja për të fundit herë, lexoja ndonjë gjë e pastaj, i fusja në zjarr. Një javë të tërë, siç të thashë, dogja libra dhe një mot isha si i çmendur për atë që bëra. E bëra! Nuk desha të hy në burg”.
Për më se tridhjetë vjet Lasgushi u mor me përkthime të kulmeve të poezisë botërore.
Sot dua të tregoj për kushtet materiale, në të cilat janë bërë këto përkthime nga Lasgushi. Ai punonte me normë, si argat, në Ndërmarrjen e Botimeve dhe merrte 5021 lekë (të vjetra) në muaj. Ja, me këtë rrogë janë përkthyer gjithë ato kryevepra. Duke pasur një pagë kaq të vogël është e natyrshme që ai të ishte vazhdimisht në vështirësi materiale deri për bukën e gojës të dy fëmijëve të vegjël. Për këtë do t’ju bindë (apo do t’ju tmerrojë?) një copë letër, që më pati lënë dikur në shtëpi:
“Tiranë 14.2.’61. I dashur Petraq: Të lutem të më gjesh 500 lekë (të vjetra) dhe të m’i sjellësh sot në shtëpi, meqenëse jam në shtrëngim të madh: Nesër nuk kam asnjë lek në xhep. Do të t’i kthej (bashkë me të tjerat) më dt. 18.2.’61 ora 2 ose 3. Të përqafon Lasgushi”:
Ja dhe një letër tjetër:
“Pogradec 17.8.’61. I dashur Petraq: Në mënyrën më urgjente që të jetë e mundur, dërgoni të përkthyera shqip fjalë për fjalë prej rusishtes këto vjersha, sepse ti e di, po të mos kem unë material për punë, mbetem pa bukë, d.m.th. më mbeten të dy fëmijët e mi të vegjël pa bukë: Më fal që po të shkruaj kaq me nerva; kaq i dëshpëruar, i demoralizuar.
Yti Lasgush”.
Po dhimbjet nuk mbarojnë me kaq: Për t’u tmerruar vërtet është një letër shumë e dhimbshme, prej së cilës po shënoj vetëm disa radhë:
“Pogradec, 3.10.’72.
I dashur Petraq: Në pyetsh për mua, megjithëqë prej kohës i shtyrë e i pështyrë, mirë jam: Kam nevojë të më bësh një nder: duke më gjetur 5000 lekë, (të vjetra) që të mund të paguaj unë doganën e një paketi me plaçka prej Amerike; prej 21 vjetësh s’kam bërë dot rroba dhe prej 16 vjetësh s’kam blerë tjetër kapelë.
Yti, me dashuri, Lasgushi.
Puna e vështirë e përkthimeve, e keqpaguar dhe shpeshherë e urryer prej tij, del e qartë te këto shënime që kam mbajtur nga bisedat me Lasgushin. Ja ç’tregon ai:
Ishim një herë në Ndërmarrjen e Botimeve. Na kishin mbledhur neve, hamejtë, përkthyesit dhe na thanë: Propozoni çfarë libra mendoni të përkthehen.
Më thotë i shkreti Mitrush: Lasgush! Do të propozoj ta përkthesh ti Emineskun, se më mirë nga ti nuk e përkthen dot njeri. Aman! – i thashë – të dija se të kisha shok; po ti qenke armiku im më i madh. Po pse, o Pasko, përkthehet Eminesku me normë; me shtatë lekë (të vjetra) vargun?
-S’ka gjë Lasgush, bëje për Emineskun.
-Nuk e bëj dot; se humbas bukën e kalamajve.”
Edhe më tronditëse janë këto fjalë që më tha në fillim të vitit 1979:
“Dua të punoj për pjesën e dytë të Kamadevas. Konceptimin e kam bërë; e kam gati në kokë; vetëm se s’kam pasur kohë dhe nuk di a do ta kem se unë, ndoshta, qysh nesër mund të mos jem ndër të gjallët: Më lejo mua; i thashë të të lutem për hir të të poezisë shqipe, të merresh vetëm me Kamadevan.
Edhe unë dua – më tha – po s’kam as kohë, as kushte.
Gëtja e shkroi “Kuzhinën e shtrigave” në Vila Borgeze, Dantja “Divinën Komedi” e shkroi në oborrin e princit, unë ku?”.
Për t’i mbyllur këto biseda të hidhura po përmend edhe këtë:
Ishte prilli i vitit 1979 një prill i paqëndrueshëm, me pak diell e me shumë shi e të ftohta.
Çdo ditë, afër drekës, kur ishte pak më ngrohtë, i mbështjellë me pallto e me shall, Lasgushi rrinte në verandë i shtrirë në shezlong dhe lexonte. Qeni, i lidhur aty pranë. Unë, isha ulur në një taburet të vjetër dhe po bisedonim. Ndërkohë filloi të frynte një erë e ftohtë. I them: Më mirë të hymë brenda, se mos ftohemi. Kam kohë të hy për të parë tavanin – tha. Rrimë edhe pak. Kam dhimbje koke. I kam të përhershme. E di, vjen nga ezaurimenti nervor dhe mungesa e ushqimit. Kam më shumë se njëzet e pesë vjet që s’kam ngrënë gjalpë. Vetëm vaj hamë. Dhe atë me pika...
Tani do t’ju tregoj për një çast sublim nga bisedat me të:
Ishte fillimi i pranverës të vitit 1979. Shkova nga Lasgushi disa ditë pas takimit të tij me zotin Sabri Hamiti të ardhur nga Kosova enkas për t’u takuar me të. Biseda jonë atë mbrëmje u zhvillua rreth botimeve të shumta të veprave të rilindësve tonë, që po bëheshin në Kosovë. Biseda u mbyll, kur Lasgushi tha: Mirë bëjnë; Kosova e ka shumë të nevojshme të shohë dritën e Rilindjes, atë dritë që bëri Shqipërinë. Po kjo e di se ku do të na shpjerë? Nuk u përgjigja. As ai nuk foli, por u ngrit nga shtrati, shkoi te dollapi në anën tjetër të dhomës, e hapi, mori diçka dhe me lëvizjet e tij të shkathëta m’u afrua në çast. Në dorë kishte një gotë rakie dhe një filxhan kafeje. Merre – më tha – dhe më dha gotën e rakisë bosh, e vazhdoi:
Nuk kam as dy gota njëlloj, as raki që t’i mbush, por kjo nuk më ndalon të them atë, që dua të them.
Do të vijë një ditë kur do të vemi në dasmë dhe të urojmë: Mos e pifshim këtë gotë, po të mos bashkohemi me Kosovën: Dhe do të vemi në vdekje dhe do të ngushëllojmë: Mos e pifshim këtë gotë, në mos qofshim tok me Kosovën: Dhe sytë i shkëlqenin dhe i përpiqte gotën e filxhanin bosh dhe prapë përsëriste: Do të vijë një ditë kur dollia do të fillojë me këto fjalë: Mos e pifshim këtë gotë në mos u bashkofshim me Kosovën: Një çast tjetër i rëndësishëm i fjalës së poetit është edhe ky:
Kishte kaluar java e zisë emfatike, pas vdekjes së E. Hoxhës, kur shkova te Lasgushi. E gjeta si gjithmonë shtrirë, por se si ishte, si ndryshe, i vrenjtur, i shqetësuar. Pas një heshtje të gjatë foli: “O shok i dashur, dua të të pyes për një gjë. Si do të bëhet Shqipëria tani që vdiq, ky që ngordhi?”. Heshta. Ç’t’i thosha?
I dashur lexues! Lasgushi tani ka mbetur larg. S’mundi të jetonte dhe pak e të shikonte gjithë sa ndodhën. Bashkë me dhimbjen për të kam gëzimin që ia arritëm kësaj dite, kur mund t’ju tregoj dhe anën tjetër të hënës, Lasgushin e panjohur...
Të fundit



Musk me parti politike, Nano: Reagim emocional pas konfliktit me Trump
6 Korrik 2025, 21:20
Teologu: Pas idesë së Ramës për shtetin bektashi në Shqipëri, fshihet Izraeli
6 Korrik 2025, 20:57
Krahason Parisin, Londrën, New York-un me Vlorën, retorika e Ramës pa standarde
6 Korrik 2025, 20:35
Mjeti del nga rruga, humb jetën shoferi në Kukës
6 Korrik 2025, 20:07
Cila është marrëveshja e mundshme për pengjet në Gaza dhe armëpushimin
6 Korrik 2025, 19:47

Pse Ronaldo mungoi në varrimin e Diogo Jotas, sqaron motra e ikonës së futbollit
6 Korrik 2025, 18:59
Punësime masive në administratën maqedonase përpara zgjedhjeve
6 Korrik 2025, 18:37
Pas 6 ditësh në flakë e tym toksik, shuhet zjarri në landfillin e Elbasanit
6 Korrik 2025, 18:13

Shqipëria në shitje dhe blerja nga Jared Kushner
6 Korrik 2025, 17:17
Kërcënimi me bombë në Kuvend, reagon Kurti: Luftë aktive hibride nga Serbia
6 Korrik 2025, 16:55

Pas përplasjes me Trump, Musk thotë se po formon një parti të re politike
6 Korrik 2025, 16:14
Turqia rrit ndikimin politik në Ballkanin Perëndimor
6 Korrik 2025, 15:48
Dalai Lama mbush 90 vjeç mes adhurimi global
6 Korrik 2025, 15:27
Taksë për beqarët apo për ata që nuk ikin
6 Korrik 2025, 15:04
Toka më larg Diellit, por vapa përvëluese! Pse ndodh kjo?
6 Korrik 2025, 14:51

Eksodi i të rinjve dhe karnavalet politike të Ramës!
6 Korrik 2025, 14:16

Vapa mbush spitalet! Fluks pacientësh në QSUT, çfarë këshillojnë mjekët
6 Korrik 2025, 13:26
Shqipëria në zjarr, Rama në det (VIDEO)
6 Korrik 2025, 13:04

Balluku po bëhet “Veliaj 2”
6 Korrik 2025, 12:16
Jepte para me fajde dhe kanoste njerëzit, arrestohet nënkomisari në Elbasan (EMRI)
6 Korrik 2025, 11:50
Satira e Gjekmarkajt: Kronika e Kuvendit nis mandatin e dytë! Çfarë vjen pas verës
6 Korrik 2025, 11:38
EMRI/ Drogë dhe armë pa leje, arrestohet i riu në Durrës, nën hetim bashkëpunëtori
6 Korrik 2025, 11:20

Pse nuk duhet të bëjmë dush me ujë të ftohtë gjatë valës së të nxehtit?
6 Korrik 2025, 10:39
Alarmi i zjarreve në vend, 6 vatra ende aktive, si paraqitet situata deri tani
6 Korrik 2025, 10:10
Vendi humb fuqinë punëtore, rënie dramatike e popullsisë në moshë pune
6 Korrik 2025, 09:55
Vietnami dhe SHBA nënshkruajnë një marrëveshje doganore
6 Korrik 2025, 09:39
I dënuar në Zvicër për trafik droge, arrestohet në Qafë Thanë maqedonasi (EMRI)
6 Korrik 2025, 09:24
Mbytet në pishinën e familjes 2 vjeçarja në Kosovë
6 Korrik 2025, 09:11
Shqipëria, si laborator i migracionit
6 Korrik 2025, 08:54
Horoskopi për ditën e sotme, çfarë kanë parashikuar yjet për secilën shenjë
6 Korrik 2025, 08:37
Këmbimi valutor 6 korrik, me sa shiten e blihen sot monedhat e huaja
6 Korrik 2025, 08:16
Temperaturat deri në 40 gradë! Parashikimi i motit për ditën e sotme
6 Korrik 2025, 08:00
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
6 Korrik 2025, 07:45
Kur 90 minuta zgjojnë dekada histori: Shqipëri – Serbi, përtej futbollit
5 Korrik 2025, 21:51
Jo vetëm trupin, noti ndihmon edhe trurin
5 Korrik 2025, 21:02
"Kujdes me ujin", Alimehmeti paralajmëron për rreziqet shëndetësore të verës
5 Korrik 2025, 20:39
PSG mund 2-0 Bayernin e Mynihut, shkon në gjysmëfinalen e Botërorit të Klubeve
5 Korrik 2025, 20:19
Klaudia Pepa tregon amanetin e babait: Tha ‘bëhu nënë sa më shpejt’
5 Korrik 2025, 19:50
Përplasen dy automjete në aksin Elbasan-Peqin, lëndohen shoferët
5 Korrik 2025, 19:26

Kuko e PS: Çfarë ka Zelenskyy më shumë se Zegjineja?
5 Korrik 2025, 18:45
Shqiptari rrezikon të mbytet në ujërat e lumit Piave në Itali
5 Korrik 2025, 18:22
Paqe fiskale, por me kosto
5 Korrik 2025, 18:00
Evazioni fiskal i ‘Bankers’, lihet në burg CEO kinez dhe ish-drejtori
5 Korrik 2025, 17:39
Kyle Walker i bashkohet klubit anglez me kontratë dyvjeçare
5 Korrik 2025, 17:20
Përplasen dy makina në aksin Sarandë-Delvinë, 4 të plagosur
5 Korrik 2025, 17:05
Gjesti prekës! Liverpool do t’i paguajë rrogën familjes së Jota-s deri në vitin 2027
5 Korrik 2025, 16:45
Shenjat e horoskopit që tradhtojnë më shpesh
5 Korrik 2025, 16:25

“I kërkova unë shkarkimet”, Dredha tenton të zbutë 'goditjen' e Ramës në Vlorë
5 Korrik 2025, 15:48
Kërcënimi me bombë në Kuvend, prokurori: Ishte gënjeshtër
5 Korrik 2025, 15:22
Lëvizte me thikë në dorë në shëtitoren e Sarandës, procedohet penalisht italiani
5 Korrik 2025, 15:04
Bardhi: Rinumërimi nxori në sipërfaqe sa e pangopur në vjedhje është Zeqine Balluku
5 Korrik 2025, 14:44
Plagosje me thikë në rrugën dytësore Tiranë-Durrës, autori në kërkim
5 Korrik 2025, 14:37
Lot dhe dhimbje, përcillet për në banesën e fundit Diogo Jota
5 Korrik 2025, 14:21
Suksesi nis nga vetja! Mënyra të thjeshta për të investuar në zhvillimin personal
5 Korrik 2025, 13:58
Iu gjetën në banesë armë zjarri pa leje, arrestohet 50-vjeçari në Lushnje
5 Korrik 2025, 13:43

Gjykata e Tiranës lë në burg Skerdi Sinën
5 Korrik 2025, 12:59
Laboratori i kokainës në Greqi, ja kush ishin shqiptarët e arrestuar dhe në kërkim
5 Korrik 2025, 12:40
Drejtësi me regji/ Vangjeli: SPAK nuk heton asnjë skandal ku është i përfshirë Rama
5 Korrik 2025, 12:22
Berisha uron bashkëshorten për ditëlindjen: Liri, hyjnia tokësore e jetës sonë!
5 Korrik 2025, 12:07

“Vullneti i popullit” dhe ironia e dorëheqjeve të komanduar
5 Korrik 2025, 11:32
Rreziku i mbytjeve gjatë verës: Si ta shijoni ujin pa rrezikuar jetën
5 Korrik 2025, 11:20
Situata e zjarreve në vend, në 24 orë u raportuan 16 vatra, 4 ende aktive
5 Korrik 2025, 11:07

Sëmundjet që përhapen nga mushkonjat janë një problem në rritje në Evropë
5 Korrik 2025, 10:44
Skema mashtruese/ Dalin sot para gjykatës drejtuesit e kompanisë “Bankers”
5 Korrik 2025, 10:27


Arrestohet në Turqi një nga kriminelët më të rrezikshëm dhe të kërkuar në Suedi
5 Korrik 2025, 09:38
Këmbimi valutor/ Me sa blihen dhe shiten sot monedhat e huaja
5 Korrik 2025, 09:18

"Mos u ndikoni nga opinioni i të tjerëve", horoskopi për ditën e sotme
5 Korrik 2025, 08:40

Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
5 Korrik 2025, 08:02
Fuga ngre alarmin: Civilizimi i qytetërimit në Shqipëri po bie!
4 Korrik 2025, 22:54
Trump thotë se është gati të rrisë tarifat deri në 70% për disa vende
4 Korrik 2025, 22:35
Tre shenjat e zodiakut që do ‘pasurohen’ në Korrik
4 Korrik 2025, 22:05
Lufta në Gaza, Hamasi pranon propozimin e SHBA-së për armëpushim 60-ditor
4 Korrik 2025, 21:50
Autokracia në Shqipëri, Fuga: Qeverisja ka dalë jashtë kontrollit
4 Korrik 2025, 21:40
Meta: Bujqësia me kredi, mashtrimi i ri!
4 Korrik 2025, 21:26



"Skandali me Bankers si inceneratorët'/ Bushati: Bashkëpunim i korruptuar shtetëror!
4 Korrik 2025, 20:24
Përfundon pa ndryshime rinumërimi i votave në Durrës
4 Korrik 2025, 20:12
Shpërthen pika e karburantit në Romë, 25 të plagosur (VIDEO)
4 Korrik 2025, 20:00
