
Flash News
U godit nga një masiv gurësh, plagoset minatori në minierën e Bulqizës
Aksidentohet minatori në Bulqizë, dërgohet në spital
Ishte nisur për vrasje, kush është Aldi Mustafa, miku i “Rrumit të Shijakut”
Rrjedhja e gazit në një karburant në Tiranë, arrestohen tre persona
EMRI/ Kishte dalë të mblidhte kërpudha, vdes shqiptari në Itali
Arkiva PRINT/ Dollia e Lasgushit më 1979: Mos e pifshim këtë gotë në mos u bashkofshim me Kosovën!

Nga Petraq Kolevica
Ky shkrim është pjesë e rubrikës së re “Arkiva PRINT” që hap Politiko.al me materiale të nxjerrë nga fondet e Periodikut dhe të Librit të Biblikotekës Kombëtare. Botuar në Gazeta “RD” datë 6 korrik 1991, fq. 4, nr. 50.
Kushdo që ka mbaruar shkollën 12-vjeçare, ka marrë disa njohuri biografike mbi poetin Lasgush Poradeci dhe është njohur me poezinë e tij, ndërsa unë sot do të shkruaj për atë Lasgush, që bota nuk e njeh.
Lasgushi hynte në atë pjesë të inteligjencës shqiptare që ishte me kulturë të plotë, talent e shpirt të pastër patriotik. Qysh në vitet e para të pasluftës, kjo shtresë shoqërore iu nënvu një persekutimi të gjithanshëm e të shumëllojshëm. Për të shpjeguar diçka prej asaj atmosfere po shënoj ç’më ka thënë Lasgushi: “Ti e di bibliotekën time. Ty të duken ndofta shumë këto libra, që kam, po ti nuk e di se sa kam pasur. Dhe çfarë libra kam pasur! Ato s’gjenden më... Po, ç’u bënë – do më thuash. Ç’u bënë! Këtë e dimë unë dhe Nafija.. Kur erdhi kjo kohë – që i thanë çlirim – doli një listë me emrat e librave, të cilat duhet të hiqeshin nga bibliotekat private, d.m.th. të zhdukeshin. Po bashkë me to unë zhduka dhe shumë të tjera. Pse? Nga frika! Se të shkonte koka po të thoshte ndonjëri në Sigurim se filani ka filan libër. I nxora të tëra, bëra një kapicë me libra në mes të dhomës. Një javë të tërë kemi punuar me Nafijen. (Nafija, gruaja e Lasgushit, që dëgjonte në heshtje, tundte kokën e miratonte me dëshpërim).
Atje, në vatrat e bodrumit, që ti e di, një javë të tërë kam djegur libra. Kjo m’i sillte, unë i shfletoja për të fundit herë, lexoja ndonjë gjë e pastaj, i fusja në zjarr. Një javë të tërë, siç të thashë, dogja libra dhe një mot isha si i çmendur për atë që bëra. E bëra! Nuk desha të hy në burg”.
Për më se tridhjetë vjet Lasgushi u mor me përkthime të kulmeve të poezisë botërore.
Sot dua të tregoj për kushtet materiale, në të cilat janë bërë këto përkthime nga Lasgushi. Ai punonte me normë, si argat, në Ndërmarrjen e Botimeve dhe merrte 5021 lekë (të vjetra) në muaj. Ja, me këtë rrogë janë përkthyer gjithë ato kryevepra. Duke pasur një pagë kaq të vogël është e natyrshme që ai të ishte vazhdimisht në vështirësi materiale deri për bukën e gojës të dy fëmijëve të vegjël. Për këtë do t’ju bindë (apo do t’ju tmerrojë?) një copë letër, që më pati lënë dikur në shtëpi:
“Tiranë 14.2.’61. I dashur Petraq: Të lutem të më gjesh 500 lekë (të vjetra) dhe të m’i sjellësh sot në shtëpi, meqenëse jam në shtrëngim të madh: Nesër nuk kam asnjë lek në xhep. Do të t’i kthej (bashkë me të tjerat) më dt. 18.2.’61 ora 2 ose 3. Të përqafon Lasgushi”:
Ja dhe një letër tjetër:
“Pogradec 17.8.’61. I dashur Petraq: Në mënyrën më urgjente që të jetë e mundur, dërgoni të përkthyera shqip fjalë për fjalë prej rusishtes këto vjersha, sepse ti e di, po të mos kem unë material për punë, mbetem pa bukë, d.m.th. më mbeten të dy fëmijët e mi të vegjël pa bukë: Më fal që po të shkruaj kaq me nerva; kaq i dëshpëruar, i demoralizuar.
Yti Lasgush”.
Po dhimbjet nuk mbarojnë me kaq: Për t’u tmerruar vërtet është një letër shumë e dhimbshme, prej së cilës po shënoj vetëm disa radhë:
“Pogradec, 3.10.’72.
I dashur Petraq: Në pyetsh për mua, megjithëqë prej kohës i shtyrë e i pështyrë, mirë jam: Kam nevojë të më bësh një nder: duke më gjetur 5000 lekë, (të vjetra) që të mund të paguaj unë doganën e një paketi me plaçka prej Amerike; prej 21 vjetësh s’kam bërë dot rroba dhe prej 16 vjetësh s’kam blerë tjetër kapelë.
Yti, me dashuri, Lasgushi.
Puna e vështirë e përkthimeve, e keqpaguar dhe shpeshherë e urryer prej tij, del e qartë te këto shënime që kam mbajtur nga bisedat me Lasgushin. Ja ç’tregon ai:
Ishim një herë në Ndërmarrjen e Botimeve. Na kishin mbledhur neve, hamejtë, përkthyesit dhe na thanë: Propozoni çfarë libra mendoni të përkthehen.
Më thotë i shkreti Mitrush: Lasgush! Do të propozoj ta përkthesh ti Emineskun, se më mirë nga ti nuk e përkthen dot njeri. Aman! – i thashë – të dija se të kisha shok; po ti qenke armiku im më i madh. Po pse, o Pasko, përkthehet Eminesku me normë; me shtatë lekë (të vjetra) vargun?
-S’ka gjë Lasgush, bëje për Emineskun.
-Nuk e bëj dot; se humbas bukën e kalamajve.”
Edhe më tronditëse janë këto fjalë që më tha në fillim të vitit 1979:
“Dua të punoj për pjesën e dytë të Kamadevas. Konceptimin e kam bërë; e kam gati në kokë; vetëm se s’kam pasur kohë dhe nuk di a do ta kem se unë, ndoshta, qysh nesër mund të mos jem ndër të gjallët: Më lejo mua; i thashë të të lutem për hir të të poezisë shqipe, të merresh vetëm me Kamadevan.
Edhe unë dua – më tha – po s’kam as kohë, as kushte.
Gëtja e shkroi “Kuzhinën e shtrigave” në Vila Borgeze, Dantja “Divinën Komedi” e shkroi në oborrin e princit, unë ku?”.
Për t’i mbyllur këto biseda të hidhura po përmend edhe këtë:
Ishte prilli i vitit 1979 një prill i paqëndrueshëm, me pak diell e me shumë shi e të ftohta.
Çdo ditë, afër drekës, kur ishte pak më ngrohtë, i mbështjellë me pallto e me shall, Lasgushi rrinte në verandë i shtrirë në shezlong dhe lexonte. Qeni, i lidhur aty pranë. Unë, isha ulur në një taburet të vjetër dhe po bisedonim. Ndërkohë filloi të frynte një erë e ftohtë. I them: Më mirë të hymë brenda, se mos ftohemi. Kam kohë të hy për të parë tavanin – tha. Rrimë edhe pak. Kam dhimbje koke. I kam të përhershme. E di, vjen nga ezaurimenti nervor dhe mungesa e ushqimit. Kam më shumë se njëzet e pesë vjet që s’kam ngrënë gjalpë. Vetëm vaj hamë. Dhe atë me pika...
Tani do t’ju tregoj për një çast sublim nga bisedat me të:
Ishte fillimi i pranverës të vitit 1979. Shkova nga Lasgushi disa ditë pas takimit të tij me zotin Sabri Hamiti të ardhur nga Kosova enkas për t’u takuar me të. Biseda jonë atë mbrëmje u zhvillua rreth botimeve të shumta të veprave të rilindësve tonë, që po bëheshin në Kosovë. Biseda u mbyll, kur Lasgushi tha: Mirë bëjnë; Kosova e ka shumë të nevojshme të shohë dritën e Rilindjes, atë dritë që bëri Shqipërinë. Po kjo e di se ku do të na shpjerë? Nuk u përgjigja. As ai nuk foli, por u ngrit nga shtrati, shkoi te dollapi në anën tjetër të dhomës, e hapi, mori diçka dhe me lëvizjet e tij të shkathëta m’u afrua në çast. Në dorë kishte një gotë rakie dhe një filxhan kafeje. Merre – më tha – dhe më dha gotën e rakisë bosh, e vazhdoi:
Nuk kam as dy gota njëlloj, as raki që t’i mbush, por kjo nuk më ndalon të them atë, që dua të them.
Do të vijë një ditë kur do të vemi në dasmë dhe të urojmë: Mos e pifshim këtë gotë, po të mos bashkohemi me Kosovën: Dhe do të vemi në vdekje dhe do të ngushëllojmë: Mos e pifshim këtë gotë, në mos qofshim tok me Kosovën: Dhe sytë i shkëlqenin dhe i përpiqte gotën e filxhanin bosh dhe prapë përsëriste: Do të vijë një ditë kur dollia do të fillojë me këto fjalë: Mos e pifshim këtë gotë në mos u bashkofshim me Kosovën: Një çast tjetër i rëndësishëm i fjalës së poetit është edhe ky:
Kishte kaluar java e zisë emfatike, pas vdekjes së E. Hoxhës, kur shkova te Lasgushi. E gjeta si gjithmonë shtrirë, por se si ishte, si ndryshe, i vrenjtur, i shqetësuar. Pas një heshtje të gjatë foli: “O shok i dashur, dua të të pyes për një gjë. Si do të bëhet Shqipëria tani që vdiq, ky që ngordhi?”. Heshta. Ç’t’i thosha?
I dashur lexues! Lasgushi tani ka mbetur larg. S’mundi të jetonte dhe pak e të shikonte gjithë sa ndodhën. Bashkë me dhimbjen për të kam gëzimin që ia arritëm kësaj dite, kur mund t’ju tregoj dhe anën tjetër të hënës, Lasgushin e panjohur...
Të fundit


Ministri i Brendshëm i Kosovës: Serbia tentoi aneksimin e veriut
1 Tetor 2023, 16:23
U godit nga një masiv gurësh, plagoset minatori në minierën e Bulqizës
1 Tetor 2023, 15:58


‘Dyshja Vuçiç-Rama janë armiq të kombit serb dhe kombit shqiptar!
1 Tetor 2023, 14:52

Dita Botërore e të Moshuarve, Vasili: Përulje dhe mirënjohje pafund!
1 Tetor 2023, 14:27
Gjykata e Elbasanit lë në burg anëtarët e grupit të Laert Haxhiut
1 Tetor 2023, 14:07
Sot shënohet Dita Botërore e të Moshuarve
1 Tetor 2023, 13:57
Aksidentohet minatori në Bulqizë, dërgohet në spital
1 Tetor 2023, 13:44
Përfshihet nga zjarri një lokal në qendër të pazarit të Korçës
1 Tetor 2023, 13:28
Ishte nisur për vrasje, kush është Aldi Mustafa, miku i “Rrumit të Shijakut”
1 Tetor 2023, 13:14
Fifi rrëqeth publikun me recitimin e Marshit të UÇK-së
1 Tetor 2023, 12:46
Rrjedhja e gazit në një karburant në Tiranë, arrestohen tre persona
1 Tetor 2023, 12:26
Burimet njerëzore janë “kriza e re” e bizneseve
1 Tetor 2023, 12:06
EMRI/ Kishte dalë të mblidhte kërpudha, vdes shqiptari në Itali
1 Tetor 2023, 11:52
Shpërthim i fuqishëm pranë Parlamentit dhe Ministrisë së Brendshme në Turqi
1 Tetor 2023, 11:27



Koncesionet po rezultojnë “pa lavdi”, por fundi nuk po u duket
1 Tetor 2023, 10:04

Tetori rozë/ Muaji i ndërgjegjësimit për kancerin e gjirit! Çfarë duhet të dini
1 Tetor 2023, 09:16
Kler Çaku u shpall kampione Europe, Berisha: Sukses i jashtëzakonshëm!
1 Tetor 2023, 09:00
Këmbimi valutor 1 tetor, me sa shiten dhe blihen monedhat e huaja
1 Tetor 2023, 08:48
Parashikimi i motit, tetori fillon me temperatura të larta
1 Tetor 2023, 08:30
Horoskopi, çfarë parashikojnë yjet për ju sot
1 Tetor 2023, 08:20
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
1 Tetor 2023, 08:08
Vuçiç bën një hap pas: Serbia do të tërheqë trupat në veri të Kosovës
30 Shtator 2023, 21:50
Policia gjen sërish armë të rënda dhe municion në veri
30 Shtator 2023, 21:30
Pas Pishporosë, riaktivizohet vatra e zjarrit në Darëzezë të Fierit
30 Shtator 2023, 21:10
Në prill iu bë atentat, sot u arrestua për armëmbajtje pa leje; kush është Aldi Mustafa
30 Shtator 2023, 20:47
Taksa e pronës bëhet më e shtrenjtë, sa do të paguajnë qytetarët për banesat
30 Shtator 2023, 20:32
Iu bë atentat me eksploziv në prill, arrestohet Aldi Mustafa, miku i "Rrumit të Shijakut"
30 Shtator 2023, 20:11
Qeveria e Kosovës thirrje Serbisë: Tërhiqni të gjitha trupat ushtarake nga vija kufitare
30 Shtator 2023, 19:51
Berisha ndan postimin e gazetarit gjerman: Rama, kryeministri më i mirë që ka pasur Serbia
30 Shtator 2023, 19:23
Burimi: Kërkesa e Ramës për të vendosur KFOR-in në Veri, e gabuar
30 Shtator 2023, 19:05

Hovenier: Një lloj strukture apo strukturash qëndron pas sulmit në veri
30 Shtator 2023, 18:22
Lleshaj shigjeton Ramën: Shqipëria nuk e ka luksin të tregohet indiferente ndaj Kosovës
30 Shtator 2023, 17:57
Zbardhet dëshmia e mikut të Fatjon Dervishit, 37-vjeçari u qëllua 55 herë
30 Shtator 2023, 17:42
Osmani krahason Vuçiçin me Millosheviçin: Kërkon të shembë gjithçka
30 Shtator 2023, 17:26
Raporti i ODIHR për zgjedhjet e 14 majit, Zhulali: Nuk i njeh as si legjitime, as si të lira
30 Shtator 2023, 17:11
Të penduarit e drejtësisë që prangosën bandat e krimit
30 Shtator 2023, 16:53
Presioni i SHBA dhe BE, Serbia nis tërheqjen e trupave ushtarake
30 Shtator 2023, 16:31
Radoiçiç do t’i drejtohet nesër Beogradit për sulmet në Kosovë
30 Shtator 2023, 16:14
Zbërtheu krimet e bandës së Haxhisë, merret sërish në pyetje Artan Tafani
30 Shtator 2023, 15:55
Flakët dalin jashtë kontrollit në pyllin e Pishporosë, e pamundur ndërhyrja nga ajri
30 Shtator 2023, 15:36

Tërmet i fuqishëm në Detin Egje, ndjehet dhe në Greqi e Turqi
30 Shtator 2023, 15:04
Po kryente riparime 55-vjeçari bie nga çatia, niset me urgjencë në spital
30 Shtator 2023, 14:50
Berisha: Të ndalen ndërhyrjet brutale të Ramës në punët e brendshme të Kosovës
30 Shtator 2023, 14:25
Ambasadori amerikan: Serbia qëndron pas vrasjes së policit të Kosovës
30 Shtator 2023, 14:06
Çfarë përfitojnë vërtet migrantët në Gjermani?
30 Shtator 2023, 13:49
Shpërndante drogë pranë shkollës, arrestohet i riu në Tiranë
30 Shtator 2023, 13:32
Raporti i KLSH për Covid-19, Alimehmeti: Keqmenaxhim, MSH mashtroi për jetët e humbura
30 Shtator 2023, 13:05
Raporti i OSBE, Kaso: SPAK të hetojë dhe zbardhë farsën zgjedhore të 14 majit
30 Shtator 2023, 12:45
Borell thirrje Serbisë të tërheqë ushtrinë nga kufiri me Kosovën
30 Shtator 2023, 12:29
Rrjedhje gazi tek një karburant në Tiranë, evakuohen banorët
30 Shtator 2023, 12:12
E copëtoi makina e mishit, kjo është gruaja shqiptare që humbi jetën tragjikisht në Greqi
30 Shtator 2023, 11:53
Dëshmia e të penduarit të drejtësisë: Laert Haxhiu e vrau kushëririn për reputacion
30 Shtator 2023, 11:24
PD bën denoncimin: Zv.ministrja e Arsimit merr tenderin prej qindra miliona lekësh pa garë
30 Shtator 2023, 10:52


Kërcënohet një polic në veri të Kosovës
30 Shtator 2023, 09:59
Kapen me mijëra euro të padeklaruara në Rinas
30 Shtator 2023, 09:44
Industria dhe eksportet goditen nga kursi i këmbimit dhe rritja e kostove
30 Shtator 2023, 09:25
Kursi i këmbimit: Me sa blihen dhe shiten monedhat e huaja sot
30 Shtator 2023, 09:06
Parashikimi i yjeve, shenjat më të favorizuara të fundjavës
30 Shtator 2023, 08:52
E bëri makineria copë-copë, nëna shqiptare humb jetën në sytë e së bijës
30 Shtator 2023, 08:41
A do të bjerë shi? Parashikimi i motit për ditën e sotme
30 Shtator 2023, 08:22
Vrau bashkëshorten në Itali, gjendet i vdekur në makinë shqiptari
30 Shtator 2023, 08:14
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
30 Shtator 2023, 07:59
Vrasja e policit në veri të Kosovës, Sveçla: Do të kërkojmë ekstradimin e Radoiçiçit
29 Shtator 2023, 22:48
Pajisjet jashtë funksionit te Onkologjiku, mungesa e ilaçeve u rrezikon jetën pacientëve
29 Shtator 2023, 22:31
Tensionet në veri, Britania dërgon trupa shtesë në Kosovë
29 Shtator 2023, 22:19
Kurti: Grupet e armatosura serbe po përgatiten për luftë
29 Shtator 2023, 22:05
“Do të jesh e imja ose e askujt”, vrasja e shqiptares nga bashkëshorti e paralajmëruar?
29 Shtator 2023, 21:44
Bylykbashi: Raporti i ODIHR-it i fut një grusht turinjve zgjedhjeve të 14 majit 2023
29 Shtator 2023, 21:20
SHBA i kërkon Serbisë të tërheqë trupat ushtarake nga kufiri me Kosovën
29 Shtator 2023, 20:55

Vuçiç: Blinken më paralajmëroi për masa ndaj Serbisë
29 Shtator 2023, 20:15

Zgjedhjet e 14 majit, OSBE publikon raportin: Të hetohen pretendimet për blerje vote
29 Shtator 2023, 19:30
Bardhi dorëzon kërkesën në Kuvend: Të miratohet rezoluta në mbështetje të Kosovës
29 Shtator 2023, 19:19
Rama vazhdon të këmbëngul: KFOR të marrë kontrollin në veri të Kosovës
29 Shtator 2023, 18:55
Pastroi 2 mln paund, dënohet me burg trafikanti shqiptar në Britani
29 Shtator 2023, 18:35
PS kundër hetimit parlamentar të Ilir Beqjas për PPP-të në shëndetësi
29 Shtator 2023, 18:10
Arrestohet një serb i dyshuar për krime lufte në Kosovë
29 Shtator 2023, 17:55
Aksident në Lushnje, makina bie në kanal, shoferi niset me urgjencë në spital
29 Shtator 2023, 17:35
Sulmi në veri të Kosovës, Gjermania: Irrituese kur Vuçiç deklaron fajtorë viktimat
29 Shtator 2023, 17:06
Inceneratori i Elbasanit, rishpallen tenderët për raportet mjedisore, u rrëzuan nga KPP
29 Shtator 2023, 16:53
Kapen 20 mijë euro në Kakavijë
29 Shtator 2023, 16:38

Osmani: Serbisë t’i kërkohet llogari për veprimet kundër Kosovës
29 Shtator 2023, 16:15

Flasin miqtë e 36-vjeçares që vrau burri në Itali: Vrasësi do të kthehet në Shqipëri
29 Shtator 2023, 15:55
Kurti: Ndoshta Moska qëndron pas sulmit terrorist në veri
29 Shtator 2023, 15:40