
Flash News
Mbytet pranë Shkëmbit të Kavajës turistja nga Sllovakia
U bë baba nga një 13-vjeçare, lirohet nga qelia i riu rom Dritson Kurti
Video/ Sulmohet 'live' televizioni shtetëror i Iranit
KPA lë në fuqi shkarkimin e prokurorit të Vlorës
Transportonte emigrantë të paligjshëm, arrestohet 24-vjeçari në Sarandë
Arkiva PRINT/ Dollia e Lasgushit më 1979: Mos e pifshim këtë gotë në mos u bashkofshim me Kosovën!

Nga Petraq Kolevica
Ky shkrim është pjesë e rubrikës së re “Arkiva PRINT” që hap Politiko.al me materiale të nxjerrë nga fondet e Periodikut dhe të Librit të Biblikotekës Kombëtare. Botuar në Gazeta “RD” datë 6 korrik 1991, fq. 4, nr. 50.
Kushdo që ka mbaruar shkollën 12-vjeçare, ka marrë disa njohuri biografike mbi poetin Lasgush Poradeci dhe është njohur me poezinë e tij, ndërsa unë sot do të shkruaj për atë Lasgush, që bota nuk e njeh.
Lasgushi hynte në atë pjesë të inteligjencës shqiptare që ishte me kulturë të plotë, talent e shpirt të pastër patriotik. Qysh në vitet e para të pasluftës, kjo shtresë shoqërore iu nënvu një persekutimi të gjithanshëm e të shumëllojshëm. Për të shpjeguar diçka prej asaj atmosfere po shënoj ç’më ka thënë Lasgushi: “Ti e di bibliotekën time. Ty të duken ndofta shumë këto libra, që kam, po ti nuk e di se sa kam pasur. Dhe çfarë libra kam pasur! Ato s’gjenden më... Po, ç’u bënë – do më thuash. Ç’u bënë! Këtë e dimë unë dhe Nafija.. Kur erdhi kjo kohë – që i thanë çlirim – doli një listë me emrat e librave, të cilat duhet të hiqeshin nga bibliotekat private, d.m.th. të zhdukeshin. Po bashkë me to unë zhduka dhe shumë të tjera. Pse? Nga frika! Se të shkonte koka po të thoshte ndonjëri në Sigurim se filani ka filan libër. I nxora të tëra, bëra një kapicë me libra në mes të dhomës. Një javë të tërë kemi punuar me Nafijen. (Nafija, gruaja e Lasgushit, që dëgjonte në heshtje, tundte kokën e miratonte me dëshpërim).
Atje, në vatrat e bodrumit, që ti e di, një javë të tërë kam djegur libra. Kjo m’i sillte, unë i shfletoja për të fundit herë, lexoja ndonjë gjë e pastaj, i fusja në zjarr. Një javë të tërë, siç të thashë, dogja libra dhe një mot isha si i çmendur për atë që bëra. E bëra! Nuk desha të hy në burg”.
Për më se tridhjetë vjet Lasgushi u mor me përkthime të kulmeve të poezisë botërore.
Sot dua të tregoj për kushtet materiale, në të cilat janë bërë këto përkthime nga Lasgushi. Ai punonte me normë, si argat, në Ndërmarrjen e Botimeve dhe merrte 5021 lekë (të vjetra) në muaj. Ja, me këtë rrogë janë përkthyer gjithë ato kryevepra. Duke pasur një pagë kaq të vogël është e natyrshme që ai të ishte vazhdimisht në vështirësi materiale deri për bukën e gojës të dy fëmijëve të vegjël. Për këtë do t’ju bindë (apo do t’ju tmerrojë?) një copë letër, që më pati lënë dikur në shtëpi:
“Tiranë 14.2.’61. I dashur Petraq: Të lutem të më gjesh 500 lekë (të vjetra) dhe të m’i sjellësh sot në shtëpi, meqenëse jam në shtrëngim të madh: Nesër nuk kam asnjë lek në xhep. Do të t’i kthej (bashkë me të tjerat) më dt. 18.2.’61 ora 2 ose 3. Të përqafon Lasgushi”:
Ja dhe një letër tjetër:
“Pogradec 17.8.’61. I dashur Petraq: Në mënyrën më urgjente që të jetë e mundur, dërgoni të përkthyera shqip fjalë për fjalë prej rusishtes këto vjersha, sepse ti e di, po të mos kem unë material për punë, mbetem pa bukë, d.m.th. më mbeten të dy fëmijët e mi të vegjël pa bukë: Më fal që po të shkruaj kaq me nerva; kaq i dëshpëruar, i demoralizuar.
Yti Lasgush”.
Po dhimbjet nuk mbarojnë me kaq: Për t’u tmerruar vërtet është një letër shumë e dhimbshme, prej së cilës po shënoj vetëm disa radhë:
“Pogradec, 3.10.’72.
I dashur Petraq: Në pyetsh për mua, megjithëqë prej kohës i shtyrë e i pështyrë, mirë jam: Kam nevojë të më bësh një nder: duke më gjetur 5000 lekë, (të vjetra) që të mund të paguaj unë doganën e një paketi me plaçka prej Amerike; prej 21 vjetësh s’kam bërë dot rroba dhe prej 16 vjetësh s’kam blerë tjetër kapelë.
Yti, me dashuri, Lasgushi.
Puna e vështirë e përkthimeve, e keqpaguar dhe shpeshherë e urryer prej tij, del e qartë te këto shënime që kam mbajtur nga bisedat me Lasgushin. Ja ç’tregon ai:
Ishim një herë në Ndërmarrjen e Botimeve. Na kishin mbledhur neve, hamejtë, përkthyesit dhe na thanë: Propozoni çfarë libra mendoni të përkthehen.
Më thotë i shkreti Mitrush: Lasgush! Do të propozoj ta përkthesh ti Emineskun, se më mirë nga ti nuk e përkthen dot njeri. Aman! – i thashë – të dija se të kisha shok; po ti qenke armiku im më i madh. Po pse, o Pasko, përkthehet Eminesku me normë; me shtatë lekë (të vjetra) vargun?
-S’ka gjë Lasgush, bëje për Emineskun.
-Nuk e bëj dot; se humbas bukën e kalamajve.”
Edhe më tronditëse janë këto fjalë që më tha në fillim të vitit 1979:
“Dua të punoj për pjesën e dytë të Kamadevas. Konceptimin e kam bërë; e kam gati në kokë; vetëm se s’kam pasur kohë dhe nuk di a do ta kem se unë, ndoshta, qysh nesër mund të mos jem ndër të gjallët: Më lejo mua; i thashë të të lutem për hir të të poezisë shqipe, të merresh vetëm me Kamadevan.
Edhe unë dua – më tha – po s’kam as kohë, as kushte.
Gëtja e shkroi “Kuzhinën e shtrigave” në Vila Borgeze, Dantja “Divinën Komedi” e shkroi në oborrin e princit, unë ku?”.
Për t’i mbyllur këto biseda të hidhura po përmend edhe këtë:
Ishte prilli i vitit 1979 një prill i paqëndrueshëm, me pak diell e me shumë shi e të ftohta.
Çdo ditë, afër drekës, kur ishte pak më ngrohtë, i mbështjellë me pallto e me shall, Lasgushi rrinte në verandë i shtrirë në shezlong dhe lexonte. Qeni, i lidhur aty pranë. Unë, isha ulur në një taburet të vjetër dhe po bisedonim. Ndërkohë filloi të frynte një erë e ftohtë. I them: Më mirë të hymë brenda, se mos ftohemi. Kam kohë të hy për të parë tavanin – tha. Rrimë edhe pak. Kam dhimbje koke. I kam të përhershme. E di, vjen nga ezaurimenti nervor dhe mungesa e ushqimit. Kam më shumë se njëzet e pesë vjet që s’kam ngrënë gjalpë. Vetëm vaj hamë. Dhe atë me pika...
Tani do t’ju tregoj për një çast sublim nga bisedat me të:
Ishte fillimi i pranverës të vitit 1979. Shkova nga Lasgushi disa ditë pas takimit të tij me zotin Sabri Hamiti të ardhur nga Kosova enkas për t’u takuar me të. Biseda jonë atë mbrëmje u zhvillua rreth botimeve të shumta të veprave të rilindësve tonë, që po bëheshin në Kosovë. Biseda u mbyll, kur Lasgushi tha: Mirë bëjnë; Kosova e ka shumë të nevojshme të shohë dritën e Rilindjes, atë dritë që bëri Shqipërinë. Po kjo e di se ku do të na shpjerë? Nuk u përgjigja. As ai nuk foli, por u ngrit nga shtrati, shkoi te dollapi në anën tjetër të dhomës, e hapi, mori diçka dhe me lëvizjet e tij të shkathëta m’u afrua në çast. Në dorë kishte një gotë rakie dhe një filxhan kafeje. Merre – më tha – dhe më dha gotën e rakisë bosh, e vazhdoi:
Nuk kam as dy gota njëlloj, as raki që t’i mbush, por kjo nuk më ndalon të them atë, që dua të them.
Do të vijë një ditë kur do të vemi në dasmë dhe të urojmë: Mos e pifshim këtë gotë, po të mos bashkohemi me Kosovën: Dhe do të vemi në vdekje dhe do të ngushëllojmë: Mos e pifshim këtë gotë, në mos qofshim tok me Kosovën: Dhe sytë i shkëlqenin dhe i përpiqte gotën e filxhanin bosh dhe prapë përsëriste: Do të vijë një ditë kur dollia do të fillojë me këto fjalë: Mos e pifshim këtë gotë në mos u bashkofshim me Kosovën: Një çast tjetër i rëndësishëm i fjalës së poetit është edhe ky:
Kishte kaluar java e zisë emfatike, pas vdekjes së E. Hoxhës, kur shkova te Lasgushi. E gjeta si gjithmonë shtrirë, por se si ishte, si ndryshe, i vrenjtur, i shqetësuar. Pas një heshtje të gjatë foli: “O shok i dashur, dua të të pyes për një gjë. Si do të bëhet Shqipëria tani që vdiq, ky që ngordhi?”. Heshta. Ç’t’i thosha?
I dashur lexues! Lasgushi tani ka mbetur larg. S’mundi të jetonte dhe pak e të shikonte gjithë sa ndodhën. Bashkë me dhimbjen për të kam gëzimin që ia arritëm kësaj dite, kur mund t’ju tregoj dhe anën tjetër të hënës, Lasgushin e panjohur...
Të fundit



“Ka presioni mbi drejtësinë”, KE: Shqipëria nuk mbyll asnjë kapitull pa mbushur standardet
16 Qershor 2025, 22:24
Mediu: Irani tentoi të rrëzonte avionin e Trump gjatë fushatës elektorale
16 Qershor 2025, 22:04
Netanyahu: Eliminimi i Khamenein do t’i jepte fund konfliktit me Iranin
16 Qershor 2025, 21:47
Lala: Nëse Gjykata e Lartë liron Veliajn, krijohet precedent
16 Qershor 2025, 21:34
Sulmi ndaj Iranit, Pollo: Izraeli nuk i ka bërë nder vetëm vetes, por dhe Europës
16 Qershor 2025, 21:34
Laura Fazliu fiton medalje të bronztë në Kampionatin Botëror të Xhudos
16 Qershor 2025, 21:13
Eksperti: Irani do të godiste Shqipërinë me raketa, ku ishte shënjestra që nuk realizuan dot
16 Qershor 2025, 21:01
Makina bie nga ura në aksin Sarandë-Delvinë, plagoset drejtuesi
16 Qershor 2025, 20:58
Mbytet pranë Shkëmbit të Kavajës turistja nga Sllovakia
16 Qershor 2025, 20:33

Rriten ndjeshëm rastet e vjedhjeve të banesave gjatë verës
16 Qershor 2025, 20:19
A mund ta bindë Trump Netanyahun që të ndalojë së sulmuari Iranin?
16 Qershor 2025, 20:17
Kriza financiare në OKB, rrezikohen ndihmat për refugjatët
16 Qershor 2025, 19:59


Tiranë/ 253 denoncime për shkelje në rrugë vetëm në një javë
16 Qershor 2025, 19:24

U bë baba nga një 13-vjeçare, lirohet nga qelia i riu rom Dritson Kurti
16 Qershor 2025, 19:03
Gjithnjë e më shumë dronë të armatosur mbi Ballkan dhe askush nuk i mbikëqyr
16 Qershor 2025, 18:41
Korçë/ Makina del nga rruga, përfundojnë në spital gruaja dhe dy fëmijët
16 Qershor 2025, 18:25
Video/ Sulmohet 'live' televizioni shtetëror i Iranit
16 Qershor 2025, 18:06
Arbnor Spahiu ende në duart e serbëve, prindërit e ish-policit thirrje ndërkombëtarëve
16 Qershor 2025, 17:58


KPA lë në fuqi shkarkimin e prokurorit të Vlorës
16 Qershor 2025, 17:16
KQZ nis nesër rinumërimin e votave për katër qarqe
16 Qershor 2025, 17:08

Hekurudha Shqiptare shkurton 47 vende pune, preken punonjësit e mirëmbajtjes
16 Qershor 2025, 16:43
Ushqimet që duhet të shmangni pas të 40-ve për shëndetin
16 Qershor 2025, 16:28
Shqipëria krah Izarelit: Irani duhet të ndërpresë aktivitetin bërthamor
16 Qershor 2025, 16:09
Shisnin lëndë narkotike, arrestohen dy shtetas të huaj në Dhërmi
16 Qershor 2025, 16:07

Transportonte emigrantë të paligjshëm, arrestohet 24-vjeçari në Sarandë
16 Qershor 2025, 15:42

EMRI/ Gjendet i vdekur brenda një shpelle i moshuari në Lezhë
16 Qershor 2025, 15:15
Vija bregdetare në rrezik/ Pse plazhet e Shqipërisë po zhduken dhe kush po e paguan çmimin?
16 Qershor 2025, 15:00

Britania e Madhe vendos për herë të parë një grua në krye të shërbimit të inteligjencës
16 Qershor 2025, 14:49

Vrasja e kryekomisarit Artan Cuku, Gjykata e Tiranës dënon me burg përjetë dy autorët
16 Qershor 2025, 14:21
"Mazhoranca pasive"/ Tabaku: PS nuk ka vullnet politik për të çuar përpara integrimin!
16 Qershor 2025, 14:12
Malltezi: Klubi Partizani u vodh nga kompania ku është drejtor i vëllai i Edi Ramës
16 Qershor 2025, 14:04
"Po dëmtoni rëndë familjen"/ Shehu-Spiropalit në Kuvend: Kaloni ligjin që njeh vetëm 2 gjini
16 Qershor 2025, 13:50
Bardhi përplaset me Spiropalin: Mbylle Kuvendin për të ngrënë drekë në Greqi
16 Qershor 2025, 13:34

I akuzuar për vrasje, Europol në kërkim të kriminelit shqiptar (EMRI)
16 Qershor 2025, 13:06



"Banorët e Teheranit do paguajnë çmimin", ministri izraelit i Mbrojtjes sqaron deklaratën
16 Qershor 2025, 12:26
U ekstradua nga Zimbabve, GJKKO lë në burg administratorin e inceneratorit të Fierit
16 Qershor 2025, 12:10
“Karma e gjen rrugën”, kujt i drejtohet mesazhi i koduar i Veliajt nga burgu?
16 Qershor 2025, 11:59
Tragjike në Itali! Treni përplas për vdekje 19-vjeçarin italo-shqiptar
16 Qershor 2025, 11:50
Harta e kullave: Si qeveria po rishkruan brutalisht Tiranën
16 Qershor 2025, 11:37
Berisha nuk u paraqit në SPAK, e konfirmon Gjokutaj: Shkak gjendja virale!
16 Qershor 2025, 11:30
Turisti belg u aksidentua me Jet Ski, arrestohet 51-vjeçari që i dha me qira mjetin lundrues
16 Qershor 2025, 11:00
Tërmeti godet Maqedoninë e veriut, lëkundjet ndjehen edhe në Shqipëri
16 Qershor 2025, 11:00
Spahia: PD-së i janë vjedhur dy mandate në Shkodër
16 Qershor 2025, 10:31
Dosja "Partizani"/ Berisha nuk paraqitet në SPAK për arsye shëndetësore
16 Qershor 2025, 10:26
"Treni bullgar"/ Teliti: Rama në krye të lokomotivës, skemë e nisur muaj më parë!
16 Qershor 2025, 10:10
Plagosi turistin gjerman në Gjipe, arrestohet drejtuesi i skafit
16 Qershor 2025, 10:01
EMRI/ Arrestohet shitësi i drogës në Vlorë
16 Qershor 2025, 09:47
IAEA zhvillon sot mbledhje urgjente pas sulmeve izraelite ndaj objekteve bërthamore në Iran
16 Qershor 2025, 09:42
Mbolli kanabis buzë një përroi, arrestohet 59-vjeçari në Roskovec (Emri)
16 Qershor 2025, 09:35
Nis nesër rinumërimi i votave të 11 Majit, kush rrezikon mandatin; gara mes kandidatëve
16 Qershor 2025, 09:26
Sulmet ndaj Iranit/ DW: Politika gjermane në Lindjen e Mesme nën presion!
16 Qershor 2025, 09:15
Von der Leyen: Irani nuk duhet të ketë armë bërthamore
16 Qershor 2025, 09:06
Këmbimi valutor 16 qershor/ Me sa shiten e blihen sot monedhat e huaja
16 Qershor 2025, 09:00
Sot Samiti i SEECP/ Zbardhet axhenda, ja rrugët që do të bllokohen në Tiranë
16 Qershor 2025, 08:45
Alarm për tregun e punës, aftësitë e punonjësve shqiptare sa 37% e atyre në BE
16 Qershor 2025, 08:34
Kuvendi mblidhet sot në seancë plenare, çfarë pritet të diskutohet
16 Qershor 2025, 08:25
Vetëplagoset me armë zjarri 35-vjeçari në Vlorë, dërgohet drejt ‘Traumës’
16 Qershor 2025, 08:11
Mot i kthjellët në të gjithë vendin, ja parashikimi për këtë të hënë
16 Qershor 2025, 07:57
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
16 Qershor 2025, 07:44
5 shqiptarë të bllokuar në Izrael, ambasadorja: Po kalojmë orë shumë të vështira
15 Qershor 2025, 21:55
Trump i vuri veton planit izraelit për të vrarë udhëheqësin suprem të Iranit
15 Qershor 2025, 21:38
Rinumërimi i votave në Tiranë, Këlliçi: Duam mandatin e Alimehmetit
15 Qershor 2025, 21:17
Erdogan telefonon Trump: Jemi gati të ndërmjetësojmë për Iranin
15 Qershor 2025, 20:55

Netanyahu thotë se sulmoi Iranin për të parandaluar "holokaustin bërthamor"
15 Qershor 2025, 20:02
Marrëveshjet për migrantët: Ç'përfiton Kosova dhe pse kritikohen ato?
15 Qershor 2025, 19:43
Gjirokastër/ Zjarri shkrumbon tre hektarë me barishte pranë Urës së Kardhiqit
15 Qershor 2025, 19:22
Po lahej me të afërmit, mbytet i riu në ujërat e lumit Mat
15 Qershor 2025, 18:59
Gattuso emërohet trajner i ri i Kombëtares së Italisë
15 Qershor 2025, 18:34
Mbi 400 persona janë vrarë deri tani nga sulmet izraelite në Iran
15 Qershor 2025, 18:15
Trump paralajmëron rikthimin e çështjes Kosovë-Serbi: Biden e dëmtoi
15 Qershor 2025, 17:46
Bylykbashi: Sistemi aktual zgjedhor është toksik
15 Qershor 2025, 17:25
Trump zotohet për marrëveshje mes Iranit dhe Izraelit, përmend rastin e Kosovës me Serbinë
15 Qershor 2025, 16:59
Plagoset turist gjerman në plazhin e Gjipesë, u godit nga helika e një gomoneje
15 Qershor 2025, 16:40

Irani sulmon Izraelin me raketa balistike
15 Qershor 2025, 15:48
Plazh me fekalet në Durrës, ana tjetër e mrekullisë turistike
15 Qershor 2025, 15:30
Dështon sërish përpjekja për konstituimin e Kuvendit në Kosovë
15 Qershor 2025, 14:59
Ish-presidentit francez Sarkozy i hiqet medalja e Legjionit të Nderit
15 Qershor 2025, 14:58
Shkodra, me tkurrjen më të lartë të popullsisë pas Censit
15 Qershor 2025, 14:31
Teherani akuzon Izraelin se kërkon të zgjerojë konfliktin pas sulmit ndaj impiantit të gazit
15 Qershor 2025, 14:02
