Flash News

Ndërtoi pa leje hotelin, Prokuroria e Gjirokastrës sekuestron objektin, lihet në burg pronari

Ndërpritet energjia në Spanjë dhe Portugali, 'paralizohen' shërbimet

Richard Grenell reagon ndaj lajmit te ribotuar nga Politiko: Është i pavërtetë!

Arbjan Mazniku merret në pyetje nga Prokuroria e Tiranës

Papa i vlerave humane që ngjall shpresën midis shqiptarëve

E-TJERA

Nga vreshtat tek gota: Si po transformohet shija e verës Shqiptare nga ndryshimet e klimës

Politiko 28 Prill 2025, 15:15

Nga vreshtat tek gota: Si po transformohet shija e verës Shqiptare nga

Ndryshimet klimatike po shndërrohen në një kërcënim serioz për industrinë e verërave, duke ndikuar negativisht në prodhimin e verërave të cilësisë së lartë në shumë rajone të vendit. Specialistët e sektorit shprehen të shqetësuar: vreshtat po vuajnë nga rënia e ndjeshme e rendimentit, ndërsa verërat po humbasin gradualisht aromat e tyre karakteristike që i bëjnë ato unike. Ky fenomen nuk po kërcënon vetëm prodhimin por edhe identitetin e verërave shqiptare.

Ndryshimet klimatike në Shqipëri dhe Evropë po ndikojnë ndjeshëm në ciklet fiziologjike të bimëve, veçanërisht në procesin e lulëzimit që po përshpejtohet gjithnjë e më shumë. Kjo vjen si pasojë e rritjes së temperaturave dimërore dhe mesatareve më të larta të përgjithshme gjatë 5 viteve të fundit.

Ndryshimet klimatike pritet të zvogëlojnë tokat e përshtatshme për vreshtari në Evropë me 25% deri në 73% deri në vitin 2050. Rajoni Mesdhetar pritet të pësojë një humbje prej 68% të zonave të përshtatshme për vreshtari, me rritjen e stresit hidrik deri në 50%, ndërsa Evropa Jugore do të bëhet gjithnjë e më e varur nga zgjerimi i vreshtave në toka të reja, me një ulje të ngadaltë të produktivitetit dhe cilësisë në rajonet tradicionale që shquhen për prodhimin verës.

Sipas Dr. Roberto Puglisi temperaturat maksimale të regjistruara para vjeljes i shkaktojnë bimës nivele stresi shumë të larta. Ky stres përkeqësohet edhe nga shpërndarja jo e njëtrajtshme e reshjeve, me intervale më të gjata mes tyre dhe me fenomene ekstreme.

Veçanërisht temperaturat mbi 40 gradë celsius në periudhën e gushtit shkaktojnë stres të lartë që çon në ndërprerje ose reduktim të aktivitetit fotosintetik dhe ndikon negativisht në aspektin vegjetativ dhe produktiv.

Gjithashtu, krijohen probleme në aspektin nutricional të bimëve. Meqenëse bimët marrin elementet ushqyese nga ciklet qarkulluese të terrenit, gjendja e stresit hidrik ndikon direkt në sasinë dhe cilësinë e prodhimit. Kjo shkakton alterime të parametrave cilësorë, duke përfshirë konsumimin e parakohshëm të acideve organike përpara fazës së pjekjes së frutit dhe rrushit, gjë që më pas ndikon edhe në aktivitetin enologjik. Ndryshimet klimatike të cilat, siç konfirmohen edhe nga të gjithë ata që punojnë në sektorin e bujqësisë, kanë shkaktuar përveç transformimeve fiziologjike edhe efekte të tjera gjithmonë të përbashkëta, të influencuara nga fenomenet ekstreme.

”Periudha të gjata me reshje të shumta apo intervale të tejzgjatura thatësire shfaqen gjithashtu në alterime të patogjenëve me shenja më serioze. Këto shfaqje janë të tipit të sulmimit nga infektues të zakonshëm por me virulencë më të lartë. Në organizmat bimor tashmë të stresuar nga dukuritë ekstreme si temperaturat e larta, mungesa e ujit apo reshjet e dendura, prekja nga infektues si kërpudhat, viruset dhe bakteret, të cilët kanë një tolerancë më të madhe ndaj luhatjeve klimatike në krahasim me llojet e kultivuara, shkakton dëme të pakthyeshme. Për shkak të shiut të shpeshtë, në disa raste fermerët duhet të aplikojnë një numër të tepruar spërkatjesh pesticidësh. Kjo rezulton në kosto më të larta, por gjithashtu edhe më shumë mbetje (probleme me sigurinë ushqimore) dhe cilësi të ulët të rrushit (dhe verës) në përgjithësi.”, shprehet për “Klima Sot” Dr. Roberto Puglisi, agronom.

Janë vërejtur më shpesh specie si peronospora, myku, dhe sulme nga insektet të cilat përfitojnë nga brishtësia e bimëve të dobësuara nga fenomenet ekstreme klimatike. Këto infektime përbëjnë një rrezik serioz për kulturat bujqësore, duke shtuar vështirësinë ndaj fermerëve që duhet të përballen jo vetëm me anomalitë klimatike por edhe problemet e shtuara fitosanitare që vijnë si pasojë e tyre.

Thatësira dhe temperaturat e larta gjatë dy viteve të fundit kanë ndikuar ndjeshëm në kultivimin e vreshtave në Shqipëri, duke detyruar shumë kantina ta vjelin frutin më herët se zakonisht. Kjo ka ardhur si rrjedhojë e arritjes së nivelit të përqindjes së sheqerit në rrush në një periudhë rreth 15 ditë më herët se zakonisht, ku vjeljet filluan rreth 10-ditëshit të fundit të muajit gusht. Nga pikëpamja teknologjike e nivelit të sheqerit, rrushi kishte arritur pjekurinë e nevojshme, e cila nuk ishte reflektuar plotësisht në drunjëzimin ideal të bërthamës, gjë që reflektohet në nivele më të larta taninash.