Military alliances in the Balkans: Turkey defends the region and Albania

Turkey is set to ratify military framework agreements signed with three Balkan states, a move that will further strengthen Ankara's military presence in the region while extending its strategic influence around Greece.

The agreements, signed in 2024 with Albania, Kosovo and North Macedonia, come at a time when geopolitical tensions in the Eastern Mediterranean are high. Greece has expressed concern about Turkey’s growing military partnerships, especially in regions of historical and strategic importance. The Balkans has long been a battleground for influence between NATO allies and outside powers, and Turkey’s deepening military ties with these states signal its intention to play a more active role in regional security dynamics.

The agreements have been fast-tracked to the Turkish parliament's agenda, unlike similar military packages that usually go through a longer review process. Ankara sees the deals as part of a broader strategy to strengthen its military cooperation with neighboring states and

Through the agreements, Turkey and its partners will cooperate in a wide range of military and defense fields, including training and education, joint exercises, defense industry cooperation, intelligence sharing, logistical support, medical services, cyber defense, peacekeeping missions, and mine and improvised explosive device countermeasures. The agreements also facilitate personnel exchanges, joint research in military science and technology, and operational cooperation in humanitarian aid and disaster relief missions.

Turkey sees this type of formal military agreement as a step towards deepening defense ties and possible future agreements. They also serve as a reference for broader cooperation in the defense industry. A strategy that initially focused on sales of drones manufactured by the Baykar company of President Recep Tayyip Erdogan’s son-in-law, has since expanded to other defense products.

Nordic Monitor has previously reported that Turkey has increasingly begun using comprehensive framework agreements to hide further military, defense and intelligence deals from public attention. The report cites Brigadier General Esat Mahmut Yılmaz, head of the General Directorate of Legal Services at the Turkish Ministry of Defense, who revealed this approach in a closed session on May 21, 2024 with the parliament’s Foreign Relations Committee.

Sipas Yılmaz, Turqia ka konsoliduar këto tre marrëveshje, të cilat fillimisht ishin negociuar veçmas, në një kornizë të vetme për të përshpejtuar angazhimin në operacione ushtarake të huaja.

Pasi të ratifikohen dhe të publikohen në Fletoren Zyrtare, këto marrëveshje do t’i mundësojnë ushtrisë turke të hyjë në marrëveshje sekondare me partnerët e huaj pa kërkuar miratimin e mëtejshëm nga parlamenti. Kjo metodë kufizon debatin publik mbi përmasat dhe shtrirjen e aktiviteteve ushtarake të Turqisë jashtë vendit. Duke përshpejtuar procesin e miratimit, Ankara synon të eliminojë pengesat burokratike dhe të sigurojë vazhdimësinë e angazhimeve të saj mbrojtëse. Analistët vërejnë se kjo qasje pasqyron strategjitë e ngjashme që janë përdorur në marrëveshje të mëparshme mbrojtëse me shtete nga Afrika dhe Azia Qendrore, ku Turqia ka kërkuar partneritete të qëndrueshme mbrojtëse përmes kornizave ligjore gjithëpërfshirëse.

Derisa deri kohët e fundit, Turqia ka negociuar marrëveshje të veçanta për trajnim ushtarak, bashkëpunim në industrinë e mbrojtjes dhe bashkëpunim të përgjithshëm ushtarak, qeveria tani i ka përmbledhur ato në marrëveshje më të gjera kornizë. Ky qasje, veçanërisht e aplikuar me partnerët në Afrikë, Europën Lindore dhe Azinë, synon të përshpejtojë operacionet ushtarake, të minimizojë pengesat burokratike dhe të mbajë të fshehura marrëveshjet sekondare. Këto marrëveshje kanë luajtur një rol kyç në ndikimin në rritje të mbrojtjes së Turqisë, veçanërisht në shtetet ku teknologjia ushtarake turke dhe programet e trajnimit janë pritur mirë.

“Ne dikur i paraqisnim këto tre veçmas si marrëveshje individuale në parlamentin tonë. Megjithatë, më vonë i bashkuam të treja. Tani i negociojmë këto nën një kornizë të vetme dhe marrëveshje bashkëpunimi në mbrojtje”, tha Yılmaz.

Në dhjetor 2024, Turqia kishte nënshkruar marrëveshje të kornizës ushtarake me 89 shtete dhe marrëveshje bashkëpunimi për trajnim ushtarak me 65 shtete. Negociatat janë në vazhdim me 47 shtete për marrëveshje të kornizës ushtarake dhe 13 për marrëveshje trajnimi. Për më tepër, Turqia ka nënshkruar marrëveshje bashkëpunimi në industrinë e mbrojtjes me 90 shtete.

Pothuajse të gjitha marrëveshjet ndërkombëtare që janë procesuar nga Parlamenti turk vitet e fundit kanë rënë nën këto korniza të gjera ushtarake. Në mënyrë të veçantë, Komiteti për Marrëdhëniet me Jashtme, dhe jo Komiteti për Mbrojtjen, shpesh mbikëqyr shqyrtimin dhe miratimin e këtyre marrëveshjeve, pavarësisht se i mungon ekspertiza në çështjet ushtarake. Kjo sugjeron një përpjekje nga administrata e Erdoganit për të kufizuar shqyrtimin parlamentar. Ligjvënësit kritikë të qeverisë kanë shprehur shqetësime për mungesën e transparencës në këto marrëveshje, duke argumentuar se ato i japin qeverisë një larmi të madhe vendimesh në çështjet ushtarake.

Erdogan's strong personal interest in foreign military and defense deals has played a significant role in accelerating these deals. His family has benefited financially from military weapons sales, particularly the Bayraktar drones manufactured by Baykar. Over the years, the Erdogan family has also indirectly benefited from commissions associated with defense contracts, enabled through favorable government policies such as uncompetitive tenders, tax breaks, and subsidies./ Telegraph