The electoral machinery: SP directors versus former directors or ordinary people

A study on the self-declared biographies of candidates for the May 11 elections suggests that the people running for the ruling party are overwhelmingly directors in public administration and fewer are politicians by profession.

The list includes directors of deeply technical affairs, which logically can hardly produce political ideas, such as the National Food Agency or the State Cadastre Agency.

Opposite them, from the Greater Albania coalition, are noted, in addition to professional politicians, a not insignificant number of former directors, of the DP or LSI, many of whom have remained unemployed for many years. Both major parties, by the type of candidates' biographies, seem to be, in a way, elitist parties. There are no farmers or ordinary workers in them. In rare cases, in the competition, there is a dentist or pharmacist on their lists, people who practically work in the private sector.

A total of 2,046 candidates are running for parliament in the May 11 parliamentary elections – a very high number dictated by the provisions set out by the two major parties in the Electoral Code. The majority Socialist Party and its undeclared ally, Tom Doshi's Social Democrats, have a combined 372 candidates, while the parties competing in the opposition camp, large and small, have a combined 1,674 candidates.

Among the Socialists, the number of state directors is particularly striking compared to the reality of the country. Thus, according to the declared biographies, 163 out of 186 Socialist candidates or 87% of the total are employed in the public sector as deputies, ministers, senior officials and, in rarer cases, as mid-level civil servants.

The overwhelming presence of public administration directors on the lists of candidates for deputies of the ruling Socialist Party seems to prove the widely alluded to use of public administration in parliamentary elections. This situation makes the May 11 elections, at least, unequal.

Meanwhile, the connection between institutions notorious for high levels of corruption and the number of candidates supplied by these institutions actually suggests that the Socialist Party has pinned its hopes for victory, not on the politics of ideas, but on the electoral machinery, which can mobilize votes due to the advantages that its state position gives it.

The gap between the two camps

BIRN researched the candidates' biographies published on the official website of the Central Election Commission to understand the characteristics of the citizens running in the May 11 elections, for large or small, new or old parties.

Kandidatët e partive kryesore, që perceptohen gjerësisht si pretendente për mandate dhe ndikim në qeverisjen e ardhshme të vendit, u pasqyruan në një bazë të dhënash me profesionet e deklaruara dhe pozicionet e punës, me synimin për të krijuar një ide më të qartë mbi profilin social dhe profesional të tyre. E dhëna më domethënëse duket se konsiston në faktin që, në radhët e partisë në pushtet garojnë zyrtarë të administratës publike, asaj administrate që, nëse vendi dëshiron të integrohet në Bashkimin Evropian, duhet të jetë profesionale dhe jopartiake. Në radhët e partive opozitare, të punësuarit në shtet janë jashtëzakonisht të rrallë.

Aktualisht në Shqipëri ka 750 mijë të punësuar në sektorin jobujqësor, rreth 75 mijë të papunë të regjistruar dhe rreth 400 mijë të vetëpunësuar në bujqësi.  Nga këta, rreth 185 mijë ose më pak se 10% e të gjithë forcës aktive të punës janë në sektorin publik. Por gati 90% e të gjithë kandiatëve të partisë në pushtet vijnë nga ky sektor, ndërkohë që nga sektori privat ka disa biznesmenë, disa stomatologë dhe një farmaciste.

Sektori publik ka furnizuar, jo vetëm ata të cilët sot mund të quhen politikanë në profesion, deputetë që kanë shumë mandate, por edhe disa, të cilët, ndonëse janë bërë deputetë apo ministra së fundmi, kanë qenë drejtorë në ndonjë ministri para se të merrnin pozicionin aktual. Por sektori publik ka furnizuar gjithashtu pjesën dërrmuese të socialistëve që garojnë për deputet për herë të parë.

Ndërkohë, numri i mjekëve, mësuesve, profesorëve apo profesionistëve të tjerë, puna e të cilëve është lidhur detyrimisht me sektorin publik, është jashtëzakonisht i paktë në radhët e partive të opozitës. Dhe në rastet e pakta kur kandidatët e opozitës janë të punësuar në sektorin publik, pozicionet e tyre të punës duket se janë diametralisht të kundërta me drejtorët dhe shefat e maxhorancës: ndonjë infermier, ndonjë mësues fshati, një oficere sigurie në Elbasan për Lëvizjen Bashkë apo një punonjës tatimor diku.

Në kontrast me partitë e tjera, Lëvizja Bashkë garon me njerëzit e thjeshtë, përfshirë kandidatë që nuk ngurrojnë të deklarojnë se kanë mbaruar vetëm shkollë të mesme, apo kanë vetëm arsimin bazë, ndërsa në masë punojnë, qoftë në profesione pak të kualifikuara si fason apo call centre, qoftë në profesione të mirëpaguara dhe me aftësi të mëdha si teknologjia e informacionit apo bota akademike. Mosha e re duket se është emëruesi i tyre i përbashkët, ndërsa një numër jo i vogël, qoftë në profesione të kualifikuara si menaxherë biznesi, qoftë në profesione të tilla si pastiçier apo ndihmës social, garojnë nga emigrimi.

Euroatlantikët garojnë me një përzjerje, ekspertë në fusha të ndryshme, kandidatë në moshë të mesme që kanë bërë karrierë në një profesion të caktuar dhe njerëz të thjeshtë. Por në radhët e tyre ka një numër jo të vogël kandidatësh që kanë lënë të bardhë seksionin “eksperienca në punë” të formës së jetëshkrimeve të kërkuara nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, gjë që sugjeron se mund të jenë edhe të papunë. Edhe në radhët e Euroatlantikëve ka ndonjë ish-drejtor, por këta janë të rrallë. Aktivistë të shumtë nga vendi dhe emigrimi mbushin listat e koalicionit Nisma Shqipëria Bëhet.

Gara mes drejtorëve të PS

Shërbime të tilla publike si Kadastra apo siguria ushqimore, të cilat, sipas logjikës më elementare, janë institucione ligjzbatuese, me procedura ngushtësisht teknike, pra institucione të cilat vështirë se mund të prodhojnë politika, qoftë të majta apo të djathta, kanë prodhuar në fakt një numër të lartë kandidatësh.

Në qarqe të caktuara, shumë drejtorë njëherësh.

Në Durrës, drejtoresha e Postës, Etleva Budini garon në radhët e socialistëve me drejtorin e Portit, Indrit Gjoka dhe drejtorin e Fondit të Detyrueshëm të Kujdesit Shëndetësor, Ani Dyrmishi. Drejtori i mëparshëm i Portit, Pirro Vengu, sot ministër, garon në qarkun e Vlorës.

Dorina Laçi, drejtoreshë e arsimit në Krujë garon krahas Gentian Hillës, kryekomisar i Komisariatit Kurbin, i cili është dorëhequr pak ditë para se të kandidohej nga socialistët. Këta nuk janë të vetmit.

Në Elbasan, drejtori i Kadastrës, Adi Qose garon krahas Luan Duzhës, deputetit që PS e bleu nga LSI dhe që gjatë katër viteve të fundit që nuk ka qenë deputet, ka qenë drejtor i Shërbimit Pyjor në qarkun Elbasan.

Sara Mila, drejtoreshë e Shërbimit Social Shtetëror është në listë bashkë me Ermal Elezin, drejtor në Agjencinë për Bashkëqeverisjen Vendore. Përballë tyre, Dashamir Xhika, ish-drejtori i rrugëve në koalicionin PS-LSI garon në radhët e opozitës dhe ish-drejtori i Agjencisë Kombëtare të Ushqimit, Dritan Sejko, i cili duket se vjen nga radhët e PDIU-së. Pjesa tjetër e listës së opozitës është e mbushur me dy mjekë, dy lektore në universitetin e Elbasanit dhe njerëz të sektorit privat.

Dy nga çështjet më shqetësuese dhe dy nga sektorët më të prekur nga korrupsioni në Shqipëri, çështja e titujve të pronësisë nga njëra anë dhe çështja e sigurisë ushqimore janë sektorët që duket se prodhojnë më shumë kandidatë për deputetë, përfshirë nga radhët e socialistëve apo kundërshtarëve të tyre të koalicionit Berisha-Meta.

Dikush mund të thotë se analizat për sigurinë ushqimore, të tilla si kontrollimi i pulave për salmonelë, nuk mundet të prodhojë gjë tjetër veçse një rezultat jopolitik, pra që ka ose nuk ka prani të salmonelës. Dhe kjo prani ose mungesë vështirë se mund të ketë të bëjë me politika të majta, të djathta, të qendrës apo diçka tjetër; e megjithatë, drejtorë dhe  ish-drejtorë të AKU-së garojnë në këto zgjedhje.

The Director of the State Cadastre Agency in Dibër, Danjel Gjura, is running for the Socialists after previously being the Director of Road Transport Services, while Besa Spaho, Director of the State Cadastre Agency in Korçë is also running in her district. Persida Shkrepa, a specialist at ALUIZNI, is running in Tirana, and Ela Toçka, a specialist at ASHK, is running in Elbasan. Ani Dyrmishi, the SP candidate in Durrës, was a director at a mortgage company before becoming a director at the health department.

State directors are not missing from the lists of Tom Doshi's Social Democratic Party either. A director in the Municipality of Dibra is running for the PSD, while the leader of the Kukës list, Astrit Cengu, lists on his CV as work experience being 'director at OSHEE'.

In fact, if you look at the CVs of the closed list of Social Democratic candidates in Tirana District, you will notice that the vast majority of the twelve have one employer and all work for the private company, Profarma sh.a., owned by the Social Democratic chairman, Tom Doshi. The first, Albana Pëllumbi, notes in her CV that she is the director of quality control at Profarma, while the second, Ralf Tafaj, is an IT manager at the same company. Employees with job descriptions that suggest lower positions in the hierarchy follow, and only at number 12 do you find a candidate who does not declare a job, it is suggested, is not employed in the companies of chairman Doshi.

Businessmen

Several big businessmen are competing in the ranks of the majority, while the only big businessman in the opposition coalition, Agron Duka, is not running himself, but the director of his egg company, Artan Luku in Durrës. Among the other competitors in the opposition there are no big businessmen, but a number of self-employed lawyers, dentists and others have gathered the civic courage to compete.

One of the SP's businessman candidates is actually the owner of a network of private healthcare laboratories, whose business did particularly well during the Covid-19 pandemic, and is running for a party that came to power twelve years ago with "free healthcare" as its main promise.

Among the businessmen, there are also those who are also directors in the state, such as the case of candidate Nustret Avdulla, whom Rama bought from the PDIU and who, in addition to being a factory owner, was also the director of the labor office in Fier./ BIRN