Augustin Palokaj/ Jutarnji List
Shtetet e Europës Lindore në njëfarë mënyre janë edhe vetë fajtore për këtë sepse, në radhë të parë nuk bien dakord dhe nuk kanë të njejtin interes.
Kryetarja e ardhshme e Komisionit Europian Ursula von der Leyen po vazhdon konsultimet për formimin e ekipit të saj të ardhshëm. Bisedon me antarët e emëruar të Komisionit, viziton shtetet antare, zgjeron listën e bashkëpuntorëve dhe ndoshta edhe përpunon plane mbi prioritetet që do të shenjojnë fillimin e mandatit të saj pesëvjeçar i cili, nëse gjithçka shkon sipas planit, do të duhet të fillojë me 1 tetor, pra në ditën e parë kur Mbretëria e bashkuar nuk do të jetë më antare e Bashkimit Europian.
Ursula von der Leyeni ka një punë te vështirë para saj. Meqënëse edhe përzgjedhja e saj ishte rezultat i balancimit të disa kritereve, edhe ajo vetë do të duhet të ketë kujdes që në komision të sigurojë ekuilibrin. Tashmë është folur shumë mbi atë se ajo nuk do të arrijë të vendosë ekuilibër ose barazi mes gjinive. Shumica e shteteve antare kanë propozuar si antarë të Komisionit Europian vetëm meshkuj. Për këtë po u bëhet presion atij numuri të vogël të shteteve që ende nuk kanë vendosur se cilin të dërgojnë në Bruksel në mënyrë që në ekipin e saj të dërgojnë femra.
Balancimi i dytë që Ursula von der Leyeni nuk do të ketë mundësi ta sigurojë është ai gjeografik. Ky kriter, megjithëse gjatë bisedimeve është përmendur si i rëndësishëm, është shkelur nga shefat e shteteve ose qeverive të BE-së. Nga pesë funksione kyçe në institucionet e BE-së mbi të cilët ata janë marrë vesh në paketë, asnjë prej tyre nuk i përkiste ndonjë shteti nga Europa Qendrore apo Lindore. Ky do të jetë një hap i madh prapa sepse në vitet e shkuara një prej vendeve kryesore në BE përherë e ka mbajtur një prej Europës Lindore. Është e vërtetë se përherë ky ka qenë nga Polonia, por gjithsesi ky kriter i pashkruar është respektuar. Jerzhi Buzeku ishte shef i Parlamentit Europian, e ndërsa bashkëpatrioti i tij Donald Tusk së shpejti do të mbyllë mandatin pesëvjeçar në krye të Këshillit Europian.
Si Kryetar i Këshillit pasues i Tuskut tashmë është zgjedhur belgu Sharl Mishel, shefi i Parlamentit Europian është italiani Davide Sassoli, Kryetare e Komisionit Europian gjermanja Ursula von der Leyen, ndërsa Presidente e Bankës Qendrore Europiane do të jetë francezja Kristin Lagard. Shefi i shërbimit për punë të jashtme në BE është caktuar spanjolli, ose më mirë të themi katalonasi, Jozef Borell.
Shtetet e Europës Lindore në njëfarë mënyre janë vetë fajtore për faktin se nuk do të kenë asnjë politikan nga shtetet e tyre në krye të institucioneve të BE-së. Së pari, nuk bien dakord dhe nuk kanë interesa të njejta. Së dyti kanë zgjedhur, me sa duket, një betejë të gabuar gjatë bisedimeve të vështira mbi paketën me emrat e kandidatëve për pesë funksionet kryesore. Më e rëndësishme për ta ishte, nëse gjykojmë sipas deklaratave të liderëve të këtyre shteteve, të pengohej zgjedhja e holandezit Frans Timermans si Kryetar i Komisionit Europian. Madje edhe tani disa prej këtyre shefave mburren se kanë qenë të suksesshëm në këtë aksion. Por, me këtë humbën ndikimin mbi ecurinë e mëtejshme të bisedimeve dhe kësisoj mbetën pa funksione kryesore.
Nga Ursula von der Leyeni tani pritet që shteteve të Europës Qendore dhe Lindore, t’ua zbusë disi këtë humbje të pësuar gjatë ndarjes së portofoleve në Komisionin Europian. Por edhe për këtë nuk ka fort hapësirë. Tashmë është vendosur që dy nënkryetarët e saj të parë, pra dy nga antarët më të rëndësishëm të Komisionit të jenë Franc Timermansi dhe Margaret Vestageri. Siç ka qenë e natyrshme deri tani që vendi i zëvendëskryetarit t’i takonte përfaqësuesit për politikën e jashtme dhe të sigurisë, Jozef Borellit mund të themi se është mbyllur numuri i funksioneve më të rëndësishme në BE. Madje edhe nëse vendoset që gjysma e Komisionit të jenë Nënkryetarë, dhe nga këta të ketë mjaft nga Europa Qendore dhe Lindore, kjo nuk do të thotë shumë.
Shtetet antare kyçe-Franca, Gjermania, Holanda dhe Italia- gjithsesi do të kenë përparësi gjatë përzgjedhjes se cilin portofol duan për kandidatin e tyre. Ajo që thuhet se vetë Kryetarja e Komisionit Europian vendos vetë se cilt duhet t’ia japë një portofol të caktuar, është vetëm në teori e tillë. Njëlloj siç ndodh edhe me frazën e famshme sipas së cilës, „çdo komisioner e dorëzon pasaportën e tij te porta e ndërtesës së Komisionit Europian, sepse nuk punon për shtetin e tij, por për mirëqënien e të gjithë qytetarëve të BE-së“. Krahas kësaj, të gjithë antarët e Komisionit Europian, të gjithë komisionerët në njëfarë mënyre janë edhe të dërguar të qeverive të tyre në Komision. Për këtë edhe është ruajtur parimi sipas të cilit çdo shtet duhet të ketë komisionerin e tij. Ndoshta Zhan Klod Junkeri kishte fuqi t’u thotë „jo“ antarëve e kësisoj edhe të refuzojë kërkesat dhe propozimet e tyre, por për Ursula von der Leyenin, do të jetë disi më e vështirë.
Në fund të fundit çdo shtet do të bëjë sikur ka marrë ndonjë portofol me rëndësi. Sepse edhe nuk ka të parëndësishëm. Por ama më të rëndësishmit janë ata që marrin me shumë para nga buxheti, por ata që kanë të bëjnë me financat, tregtisë, energjetikën, mjedisin dhe konkurencën tregtare. Janë më të rëndësishmit pikërisht për shkak të ndikimit të tyre në ekonominë europiane dhe në atë botërore. Por çfarë do të marrin kandidatët nga shtetet e Europës Qendore dhe Lindore, do ta shohim së shpejti. Do të ishte mirë që disa nga këto shtete të marrin portofolin e politikës rajonale dhe bujqësisë duke qenë se janë përdoruesit neto nga fondet e BE-së, dhe më shumë para shkojnë pikërisht në këto territore, dhe të kesh dikë nga këto shtet do të ishte me rëndësi kur të vendoset mbi buxhetin e ardhshëm shumëvjeçar të BE-së. Pikërisht këtu pritet beteja e re mes Lindjes dhe Perëndimit të Europës. Mes neto-paguesve dhe neto-përdoruesve.
Financuar Nga Bashkimi Europian
