Hija e Asaj dhe Atij mbi portin e Durrësit dhe negociatën e ‘ndarjes së pushtetit me opozitën’

Alfred Lela

Of all the gin joints in the world you had to walk into mine*…Kjo fjali nga filmi Casablanca është e famshme, dhe rimerret, pikërisht për të theksuar lojën e pamëshirshme të rastësisë. Në marrdhëniet njerëzore po e po, por edhe në lojën e historisë.

Një rastësi e tillë, një lloj loje e verbër dhe thuajse e pamundur, shfaqet edhe në një episod të javës së fundit në politikën dhe biznesin shqiptar. MCN-TV, një kanal i ri televiziv që, me sa duket, është duke ndjekur scoop-et apo skandalet, ngado burojnë, me synimin e hymjes në radarët e teleshikuesit, në një treg gjithnjë e më të egër, publikoi disa faksimile të cilat duhej të ishin paradhoma e një skandali.

Një kompani me ortak kunatin e shefit të Partisë Demokratike, shfaqet si palë në portin e ri të Durrësit. Një investim gjigand i cili vjen me po aq kantiere ndërtimi, tendera, fuqi monetare dhe punëtore dhe, sigurisht me kapital politik e elektoral.

Portet, sot e gjithmonë, në të gjithë botën, që nga Roterdami në Newark e Singapori në Antwerp janë zona tregtie, fuqie por edhe malavite. Kur shkruan për qendrat e mëdha botërore në histori, që ai i quan ‘zemra’, duke identifikuar nëntë prej tyre, Jacques Attali liston disa porte dhe flet për rëndësinë e tyre në jetën tregtare, politike dhe shoqërore. Kjo për të thënë se Durrësi do të jetë ‘zemra e parë ekonomike’ e Shqipërisë gjatë ndërtimit të portit, (dy të tillëve në fakt) por me gjasë edhe më vonë.

Ky kontekst apo plan i madh, besoj shpjegon edhe çdo oreks dhe sy të hapur përfitimi ekonomik të lojtarëve kryesorë në Shqipëri. Dy partitë kryesore, PS dhe PD i kanë luajtur gjithmonë këto role. Ato kanë qenë kryesisht në rolin e komisarëve, të atyre që bëjnë propagandën apo anti-propagandën, si të projekteve ashtu edhe të mesazheve të mëdha ekonomike. Mesazhi kryesor duket se ka qenë mbajtja jashtë e kapitalit të madh botëror i cili, me anë të interesit monetar dhe të fuqisë, mund  të diktonte edhe rrjedhat politike në vend. Nuk është rastësi që Shqipëria, ndryshe nga vendet e tjera, qoftë edhe ato ballkanike, nuk ka asnjë markë të madhe globale të stacionuar në territorin e saj. Projektet e vetme me kompani ndërkombëtare kanë qenë ato të përkohshmet, si ndërtimi i rrugëve (Bechtel-Enka), hidrocentralet (Statcraft), etj. Përveç tyre nuk ka asnjë interes të biznesit të madh ndërkombëtar të pakufizuar në kohë të vendosur në Shqipëri.

‘Markat e mëdha’ janë shqiptare dhe rrotullohen rreth emrave tashmë familjarë si Balfin, Kastrati etj., por në një formë tipike shqiptare, njihen më shumë sipas identitetit të pronarëve të tyre. Angazhimi dhe negociata e politikanëve tanë me aktorë lokalë është shumë më e lehtë. Nuk është vetëm shqipja si gjuhë e përbashkët, por sidomos shqipja si formë të menduari. Në këtë skemë të madhe biznesi nuk janë vetëm qeveritë, që luajnë rol, por edhe opozitat. Këto të fundit mund të zgjedhin të heshtin ose të luftojnë fort kundër një afere apo kompanie. Opozita mund ta dalë të denoncojë vazhdimisht ose të shfaqet sa për të larë gojën, dhe pastaj ta devijojë agjendën apo mesazhin e ditës në drejtime të tjera. Ka patur shpesh marrëveshje ekonomike, jo dhe aq të heshtura, mes qeverisë dhe opozitës në Shqipëri.

Ato janë, sigurisht, dijeni e vetëm pak njerëzve, që ‘shëtisin’ në rrethtet mediatiko-politike dhe që kanë akses te informacioni. Publiku i gjerë humbet në debatin sipërfaqësor të ndërtuar në mënyrë të tillë që të duket si ‘luftë e paepur’ mes palëve. I cili shumëzohet nga media, sa për audiencë aq edhe sepse ajo bëhet pjesë e koperturës për shumë punë të këqija.

Kësaj here na i kanë zënë sytë dy shenja të pagabueshme. E para, një deklaratë, në fillim e kaluar pa vëmendje e Grida Dumës, deputete, ish-kandidate për bashkinë Durrës, një nga ‘pisqollat mediatike’ të Bashës dhe e besuar si e afërt me familjen e tij. Duma përmendi Durrësin dhe portin e tij, duke shprehur habi se si Rama kërkon paqe dhe negociatë me opozitën, por nuk përfshin në to projektin më të madh të kohës. Pa shumë analizë, një deklaratë e tillë futet te kategoria që në anglisht njihet si shakedown. Një nga politikanet e larta të opozitës nuk paraqiste një projekt kombëtar si psh integrimi, rindërtimi, emigrimi apo vaksinimi i populates, si një prej urave të mundshme të bashkëpunimit mes palëve, por një skemë biznesi. Për cilën arsye: Qeverisë i mungon ekspertiza? Qeveria po zgjidhte partner jashtë rrethit të aleancave strategjike të vendit? Apo opozita po kërkonte të bënte ombudsmanin e projektit; një njësi që sigurohet se nuk do të kishte abuzime, vjedhje etj?

Të gjitha janë të paqarta, sepse e tillë është edhe deklarata. Siç janë të tilla, të humbura diku mes mjegullës dhe (pa)fajësisë të gjitha fjalitë që e çojnë kryet e kërkesës drejt skajeve të shantazhit.

Rreth një muaj pas thagmës së Gridës erdhi edhe zbulesa tjetër. Një kompani guaskë e ngritur për të marrë përsipër, apo qenë pjesë e gostisë ala Nusret të Durrësit, figuronte nën prestanomen e një administratori të kunatit të kryetarit të opozitës.

Lajmi, si të gjitha ato që prekin të dyja palët, u varros shpejt. Duke e ditur katastrofën etike që prodhon, qoftë edhe përmendja e emrit të familjes së kryetarit të opozitës, i cili dyshohet jo pak se i lë betejat opozitare në favor të qarit personal, si pjesë e një operacioni piari, vijuan disa deklarata përfshirë edhe avokatin e kompanisë në fjalë.

Do të jetë e pamundur për të zbuluar këmbët e kësaj krijese që ‘ushqehet’ në të dyja brigjet e portit politik shqiptar, por rastësia, ajo shfaqje e pafajshme e fajeve të së shkuarës dhe të tashmes, e bën të vetën duke na shtënë në mendime të paktën.

*ndër të gjitha baret e xhinit në botë, si dreqin të sollën këmbët te ky imi…

Kontakto me Politiko në rast se: Mendoni se nuk shkruajmë Shqip Mendoni se kemi bërë shkelje etike Mendoni se kemi bërë CopyPaste Mendoni se kemi bërë FakeNews Doni të postoni nje Lajm