
Flash News

nga Martin Taka
“Pasi u ktheva përsëri në shkollë, të gjithë vështruan shenjat që kisha në trup, ku ‘artisti’ ishte babai im”. Kështu shprehet Emili, një vajzë 20 vjeçare e cila nuk ka patur një adoleshencë aq të qetë. Kur ajo ndodhej në vitin e parë të gjimnazit, Emili filloi të shoqërohej me një djalë i cili banonte pranë lagjes së saj. Pas një fare kohe që të dy shoqëroheshin bashkë, familja e Emilisë zbuloi lidhjen e fshehtë të vajzë së tyre. Pa u menduar dy herë babai i Emilisë u konfliktua me familjen e djalit që donte vajzën e tij, një përleshje që u bë objekt bisede i qytezës së tyre të vogël. Prej asaj dite asgjë nuk ishte më njësoj për Emilinë. Ajo filloi të mbyllet në vetvete dhe të mos dalë më nga katër muret e shtëpisë. Jo vetëm kaq, por dhe telefoni iu ndalua ta përdorte nga babai. E dëshpëruar nga kjo, Emili vendosi që të kontaktonte përsëri djalin që ajo pëlqente. Filluan përsëri të komunikonin fshehurazi, por babai përsëri e zbuloi, dhe kësaj rradhe ai ushtroi dhunë ndaj vajzën e tij, jo më ndaj familjes së djalit.
Kjo nuk është një histori e shkëputur në Shqipërinë e viteve 2020, ku ende forma sunduese e familjes është ajo patriarkale, ku burri dhe babai “sundon”. I ashtuquajturi “burri i familjes” i ushtron kontrollet mbi fëmijët, kryesisht vajzat, që në moshë të re. Standardi tipik i shoqërisë shqiptare është vajza që nuk lejohet që të ketë të dashur; është e pamundur të përceptohet nga familja dhe babai, se edhe ajo ka nevojë për të zhvilluar ëndrrat, dëshirat, dhe nevojat e saj për jetë sociale dhe intime. Psikoterapistja Sonila Meçaj thot se shoqëria shqiptare është një shoqëri patriarkale me tipare të theksuara maskiliste, e shtypur nga izolimi i ndjenjave brenda individit dhe familjes si pasojë e komunizmit.
Për shumë familjet shqiptare vajza shihet ende si nderi i shtëpisë; ajo nuk ka të drejtë të krijojë ndjenja për dikë në moshë të re, pasi për prindërit shqiptarë më shumë rëndësi ka se çfarë thojnë njerëzit e tjerë sesa dëshirat dhe lumturia e vajzës së tyre. Vajza ‘turpëron’ në momentin që krijon një lidhje me një djalë, kurse e kundërta ndodh me rastin e djalit. A vjen kjo për shkak të patriarkalitetit të theksuar në shoqërinë shqiptare duke menduar se vajzat prishin figurën e një familje të shëndetshme, dhe pa asnjë njollë turpi e nderi, kurse djemtë tregojnë virilitet dhe e përforcojnë atë?
Sipas znj Meçaj, “Familja shqiptare vazhdon ende ta shohë dashurinë si ndjenjë që lidhet vetëm me institucionin e martesës dhe si një ndjenjë nga e cila vajzat duhet të mbrohen pasi përbën rrezik. Ky rrezik vjen i ushqyer nga roli po aq shoqëror që i është veshur djalit dhe burrit, aty ku vajzë e ndershme dhe e denjë për tu martuar është ajo që ka pak ose asnjë marrëdhënie dashurie kurse burrë është ai që është i zoti të gjejë partnere dhe mundësisht edhe kur është i martuar të vazhdoje të ketë sukses me marrëdhëniet romantike seksuale.”
Duke qenë se mass media më komunikuese në Shqipërinë “e thellë”, ku mund të mos arrijnë dot inisiativat e shoqërisë civile, roli i medias mbetet parësor.
Ka patur ndër vite edhe nisma mediash që po luftojnë standardet e dyfishta gjinore në shoqërinë shqiptare. Në vitin 2019, Tirana Hub ndërmori një fushatë në mediat sociale të quajtur 'Njihe! Raportoje!' që synonte të kundërshtonte paraqitjet stereotipike dhe seksiste të grave në mediat shqiptare dhe reklamat. Kjo fushatë mblodhi reklama dhe artikuj nga të gjitha mediat në Shqipëri dhe krijoi galeri alternative ku mesazhet seksiste u zëvendësuan me mesazhe që promovojnë barazinë. Ndërkohë, AMA (Autoriteti i Mediave Audiovizive) ka ndryshuar Kodin e Transmetimit për Mediat Audiovizive në Shqipëri duke përfshirë një kapitull të dedikuar për barazinë gjinore dhe mosdiskriminimin, me qëllim përmirësimin e portretizimit të grave dhe vajzave në media dhe kapërcimin e stereotipeve. Gjithashtu, lëvizja "Zërat e të Rinjve" ka zbuluar përmes një studimi se stereotipet gjinore dhe përfaqësimi i roleve tradicionale gjinore në media rrisin rrezikun e dhunës, veçanërisht ndaj grave.
Megjithatë, ndërsa këto nisma punojnë për ndryshim, shumë vajza si Sara vazhdojnë të përballen me standarde të dyfishta në familjet e tyre. Edhe Sarës, familja i kishte vënë një “dysheme” moshe për dashurinë. Sipas prindërve të Sarës, “nuk mund të kesh të dashur pa mbaruar shkollën e lartë pasi je e papjekur në periudhën e adoleshencës.” Më thoshin se “jam e vogël, jam gocë dhe është turp, kurse vëllai im që ndodhet në vitin e dytë të gjimnazit ka patur dy të dashura dhe prindërit e mi e dinë këtë gjë. Dhe e bukura është së babi i thotë vëllait: ’përse nuk i bën tre!’”, rrëfen Sara.
“Këto raste, jo vetëm që i bëjnë vajzat të mos ndajnë më me familjarët, të mos kërkojnë ndihmë në rast nevoje dhe rreziku. Mbi të gjitha ato i mveshin vajzave një ndjenjë të thellë faji për faktin që janë, ekzistojnë dhe që kanë ndjenja. Unë mendoj se reagimi i familjes patriarkale është i ndryshëm kur vjen puna te djemtë dhe vajzat për sa i takon gabimit, shkeljes së rregullave dhe moralit. Por në thelb, qëndrimi që shfaqin ndaj ndjenjës se dashurisë është njësoj problematik ndaj të dy palëve”- shpjegon më tej znj.Mecaj.
Ndërkohë që këto standarde të dëmshme të dyfishta vazhdojnë të ekzistojnë në shumë familje shqiptare, disa nisma po punojnë aktivisht për të transformuar këto qëndrime. Iniciativa e të Rinjve (Young Men Initiative), që vepron në Shqipëri që nga viti 2013, ka krijuar klube në shkolla të mesme në të gjithë vendin. Këto klube përfshijnë si djem ashtu edhe vajza, duke krijuar hapësira ku adoleshentët diskutojnë dhe sfidojnë pritshmëritë tradicionale gjinore.
Sipas platformës Innovation in Politics Institute, kjo nismë i ka shtrirë aktivitetet e saj duke përfshirë rreth 28,500 të rinj nga Kosova, Serbia, Bosnja dhe Shqipëria për të krijuar norma gjinore të qëndrueshme, jo-patriarkale dhe të harmonizuara. Programi fokusohet në ndihmën e djemve për të kuptuar pasojat e dëmshme të normave patriarkale të përhapura, dhe i inkurajon të reflektojnë mbi rolin e tyre dhe të bëhen aktivë në promovimin e barazisë gjinore midis moshatarëve të tyre.
Gjithashtu, në kuadër të Strategjisë Kombëtare për Barazinë Gjinore 2021-2030, qeveria shqiptare, në bashkëpunim me UN Ëomen dhe UNDP Albania, po zbaton politika dhe programe që synojnë angazhimin e burrave dhe djemve kundër praktikave të dëmshme, duke krijuar një qasje të re që trajton problemin nga të dyja anët dhe përfshin si meshkujt ashtu edhe femrat në diskutimin për barazinë gjinore.
Këto inisiativa janë shembuj të mirë për të filluar, por impakti i gjërë social akoma nuk ndjehet. Transformimi i një shoqërie është i ngadaltë e kërkon më shumë resurse e vëmendje, mediatike, institucionale e burimore.
Por, beteja për t’u rebeluar ndaj realitetit patriarkal, është si e djemve dhe e vetë vajzave. Një e tillë është edhe Fjona, një vajzë 21 vjecare e cila vitet e fundit ka dalë kundra mentalitetit të prapambetur të familjes së saj. Fjona nisi të përballej me prindërit, kur atyre nuk u pëlqeu fakti që dhe ajo të ketë një të dashur. “Më thoshin të përqëndrohesha te shkolla dhe të rritesha dhe pak pasi kam kohë për romanticitete, por mua nuk më interesonte se çfarë thoshin ata. Normalisht që u dola kundra për njeriun që unë pëlqeja, dhe kam patur debate të ashpra me babain tim. Për të, vajza nuk duhet të ketë lidhje romantike deri kur të jetë e rritur mjaftueshëm”, shprehet Fiona.
Edhe pse nuk ndoqa studimet e larta universitare direkt pasi përfundova gjimnazin, u largova nga familja ime së bashku me të dashurin tim. Zgjodhëm të shkojmë në Tiranë dhe të jetojmë atje. Gjetëm një shtëpi të vogël afër Fakultetit ku unë do të studioja në të ardhmen për të paktën tre vite. Sigurisht që familjarët u alarmuan në fillim për këtë gjë, por ishtë shumë vonë”-tregon e lumtur ajo. “Tashmë kam filluar të flas përsëri me familjarët dhe situata është qetësuar. Babai im e ka pranuar faktin se kam një të dashur dhe se bashkëjetoj me të larg tyre. Duhet të luftosh për gjërat që me të vërtet i dëshiron në këtë jetë.”
Shënime:
-Emrat e vajzave në artikull janë ndryshuar për t’i mbrojtur nga identifikimi.
-“Young Men Initiative” u kontaktua për këtë artikull, por deri në momentin e botimit nuk kishim një përgjigje.
-Për pjesën kërkimore të këtij artikulli, ëshët kërkuar ndihmë nga AI.
Të fundit


"Opozita të tregojë forcën", Burimi: Rama është turbulluar nga analiza në Fox News
24 Qershor 2025, 22:41
Ermonela Jaho rrëfen fillimet e vështira: Kam kërkuar punë si babysitter dhe kamariere
24 Qershor 2025, 22:29
Ndihen sërish lëkundje tërmeti në Tiranë
24 Qershor 2025, 22:11
AKU njofton se bllokoi mbi 1 KV djath në Shkodër, por nuk tregon shkakun
24 Qershor 2025, 21:54
“Racë e degjenerume, t’nxiftë Zoti surratin”, pas ndarjes ish-burri i merr fëmijët
24 Qershor 2025, 21:51
Inteligjenca amerikane: Sulmet ndaj Iranit nuk shkatërruan centrale bërthamore
24 Qershor 2025, 21:30
Aksident në aksin Fier-Cekan, 3 të plagosur
24 Qershor 2025, 21:16
Antibiotik natyral! Çfarë ndodh në organizëm nëse hani një thelpi hudhër në darkë
24 Qershor 2025, 21:03


Sezoni i Gaforres, çfarë pritet të ndodhë për secilën shenjë të horoskopit
24 Qershor 2025, 20:15

Vrasja e Ermir Dedjas në Durrës, zbardhet dosja hetimore! Çfarë treguan pamjet filmike
24 Qershor 2025, 19:58
Pas armëpushimit, hapësira ajrore iraniane rihapet pjesërisht për fluturime ndërkombëtare
24 Qershor 2025, 19:47
Ulet çmimi i naftës pas arritjes së armëpushimit Izrael-Iran
24 Qershor 2025, 19:26
Tërmetet sot në Tiranë e Durrës, sizmiologët: Nuk ka vend për alarm
24 Qershor 2025, 19:15
Kolegji rrëzon PD edhe për qarkun e Shkodrës: Nuk ka përsëritje zgjedhjesh!
24 Qershor 2025, 18:56
A do të marrë pjesë Irani në Kupën e Botës 2026 që mbahet në SHBA?
24 Qershor 2025, 18:46

Pas Beratit, Kolegji Zgjedhor rrëzon PD edhe për Dibrën për rezultatin e 11 majit
24 Qershor 2025, 18:20
BIRN: Veliaj angazhon studio ligjore britanike për mbrojtjen! Zbulohet shifra e majme
24 Qershor 2025, 18:20
Vrasja e Martin Çeços/ Apeli rrëzon dënimet për autorët, kthen për rigjykim çështjen
24 Qershor 2025, 18:04


Largohen nga parlamenti në shtator, 82 deputetë do marrin gjysmën e pagës për 3 vite
24 Qershor 2025, 17:12
Aksident te "Rruga e Durrësit" në Tiranë, përplasen 3 makina
24 Qershor 2025, 16:52

Premtoi punësim kundrejt parave, GJKKO dënon me 8 muaj burg Dritan Lleshin
24 Qershor 2025, 16:29
Ish-kreu i degës së PD-së në Vlorë zgjidhet në krye të Kadastrës
24 Qershor 2025, 16:19
Kolegji rrëzon ankimimin e PD-së për rezultatin e zgjedhjeve në qarkun e Beratit
24 Qershor 2025, 16:15
Çfarë ofron joga e fytyrës dhe pse konsiderohet një eliksir i rinisë?
24 Qershor 2025, 16:07
"KAS po tjetërson vullnetin qytetar"/ Dogjani: 300 votat që iu hoqën PD-së ishin të vlefshme
24 Qershor 2025, 15:54
"Temperaturat do të arrijnë deri në 40°C"/ AKMC apel qytetarëve: Tregoni kujdes!
24 Qershor 2025, 15:36

"Turizmi skandaloz i Rilindjes"/ Blushi: 84% e ujrave për notim rezultojnë të ndotura!
24 Qershor 2025, 15:08
Vatra e dytë e murtajës në Korçë, asgjësohen mbi 190 krerë bagëti
24 Qershor 2025, 14:57
Sa shpesh duhet të riaplikoni kremin e diellit
24 Qershor 2025, 14:44
Goditi punonjësen e OSHEE, ndalohet 38-vjeçari në Tiranë
24 Qershor 2025, 14:34
Shqipëria më pak konkurruese më 2024, bien bizneset e eksportit
24 Qershor 2025, 14:20

Zgjedhjet e pjesshme lokale, Berisha: Me Edi Ramën ka vetëm farsa
24 Qershor 2025, 14:03
Shkelën armëpushimin, Trump paralajmëron Iranin dhe Izraelin: Mos kryeni sulme
24 Qershor 2025, 13:47
Berisha: Fox News kllaposi Edi Ramën si Ramaduro i Europës
24 Qershor 2025, 13:38
Çfarë i ndodhi? Luiz Ejlli përfundon në spital
24 Qershor 2025, 13:29

Aksident në Divjakë, humb jetën 15-vjeçari që lëvizte me motoçikletë
24 Qershor 2025, 13:09
The Guardian/ Sazani që u pushtua pa qëlluar as edhe një plumb, me një “Wow” të Ivanka Trump
24 Qershor 2025, 13:09
SPAK merr të pandehur kreun e Komisionit të Prokurimeve
24 Qershor 2025, 12:55

Rutte: SHBA-ja është plotësisht e përkushtuar ndaj NATO-s
24 Qershor 2025, 12:39
I dënuar për pro*titucion në Belgjikë, Arjan Kamamit i konfiskohet hoteli në Cërrik
24 Qershor 2025, 12:27
SPAK jep pretencën për "Metamorfozën", 13 vite burg për Dedan Gjonin
24 Qershor 2025, 12:16

Shtyhet afati për regjistrimin në kopshte e çerdhe deri në 30 qershor
24 Qershor 2025, 11:54
Ulja e numrit të lopëve, Dervishi: Bagëti e bujqësinë do ta hasim vetëm në vargjet e Naimit
24 Qershor 2025, 11:42
Të shtëna me armë zjarri në zonën e Institutit
24 Qershor 2025, 11:33

“S’ta fal gjakun e djalit”, nëna e Santiago Malkos shpërthen ndaj Leonard Dukës në GJKKO
24 Qershor 2025, 11:03


Djerësitja shkakton mungesë të kaliumit, magnezit dhe glukozës, ja si t'i zëvendësoni
24 Qershor 2025, 10:32
Irani shkel armëpushimin, sulmon me raketa Izraelin
24 Qershor 2025, 10:24
Çmimet e naftës pësojnë rënie të ndjeshme pas armëpushimit mes Iranit dhe Izraelit
24 Qershor 2025, 10:12
Një kompani londineze po kujdeset për reputacionin e Erion Veliaj
24 Qershor 2025, 10:04
Milani ofron 27 milionë euro për talentin shqiptar
24 Qershor 2025, 09:58

Goditet banda shqiptare e kokainës në Gjermani, dajë e nip ‘kokat’ e grupit
24 Qershor 2025, 09:32

Tri vatra zjarri ende aktive në vend! Ja zonat me problematike
24 Qershor 2025, 09:13
Izraeli pranon armëpushim me Iranin
24 Qershor 2025, 08:59
Matura Shtetërore/ Sot provimi për lëndët me zgjedhje, i fundit për këtë vit
24 Qershor 2025, 08:53
Këmbimi valutor, me sa shiten dhe blihen monedhat e huaja sot
24 Qershor 2025, 08:39
Si po “zhduken” lopët e qumështit? Shqipëria rrezikon të bëhet e varur nga importet
24 Qershor 2025, 08:27
Horoskopi, çfarë kanë rezervuar yjet për ju
24 Qershor 2025, 08:17
Parashikimi i motit, si do të ndryshojnë temperaturat gjatë ditës
24 Qershor 2025, 08:04
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
24 Qershor 2025, 07:47
Zegjineja në parlament, Bardhi: Kjo ka mbaruar shkollën e lartë, Balluku as të mesmen
23 Qershor 2025, 22:55

Denoncon Bardhi: Biznesmeni Lul Morina pagoi 4 mln euro që Dërmenasi të fitohej nga PS
23 Qershor 2025, 22:24
Bombardimet e SHBA ndaj Iranit, Haxhiu: Grupet radilake sjellin rrezikun e përshkallëzimit
23 Qershor 2025, 22:05
11 maji, Bardhi: PD kishte përballë shtetin dhe anët e tjera të errëta të tij
23 Qershor 2025, 21:41
Rinumërohen mbi 560 kuti në Tiranë, ja sa vota ka humbur PD dhe PS
23 Qershor 2025, 21:03

"Qeveria operon me kriminelët'/ Alizoti: Banda e Elbasanit është më e fuqishme se PS!
23 Qershor 2025, 20:36
Kosova - larg Lindjes së Mesme, por afër pasojave
23 Qershor 2025, 20:24
Irani sulmoi bazat amerikane, mediat e huaja: Katari u njoftua përpara goditjeve
23 Qershor 2025, 20:14
Aksident në aksin Shkodër–Muriqan, dy të plagosur
23 Qershor 2025, 19:54
A rrezikon Shqipëri nga rrezatimi në rast të sulmeve bërthamore? Sqaron eksperti
23 Qershor 2025, 19:49

Operacion tjetër në Abu Dabi, kapet një nga bashkëpunëtorët e Dritan Gjikës
23 Qershor 2025, 19:19
Irani hakmerret ndaj SHBA-së, sulmon me raketa bazën ajrore amerikane në Katar
23 Qershor 2025, 19:00

Situata nga zjarri në Himarë ende jashtë kontrollit, pushuesit në panik (VIDEO)
23 Qershor 2025, 18:42
KPA lë në fuqi shkarkimin e prokurorit Çlirim Sino
23 Qershor 2025, 18:26
Ndryshime në jetë dhe rritje në karrierë, ja tre shenjat më me fat të javës
23 Qershor 2025, 18:23

"11 Maji masakër zgjedhore/ Denoncon Vokshi: Kriminelët më kërcënuan së bashku me vajzën
23 Qershor 2025, 17:40
Drejtori i Ri i Byrosë
23 Qershor 2025, 17:40