Flash News
Si e toleroi Ceno Klosi kompaninë e inceneratorëve, negociatat e dyshimta për miliona euro
Flet Abazoviç: Pse Mali i Zi votoi kundër Kosovës në KiE
Pas arrestimit të Berberit, Rama emëron drejtorin e ri të Autoritetit Rrugor Shqiptar
Përfshihet në flakë një apartament te bulevardi ‘Zogu i Parë’ në Tiranë
Berisha: Ishim opozita e parë që kërkuam anëtarësimin në NATO pas rënies së komunizmit
Aleanca e NATO-s ka forcuar krahun e saj lindor lidhur me luftën e Rusisë ndaj Ukrainës, por fokusi i saj gjithashtu ka filluar të zhvendoset edhe më shumë drejt lindjes, Kinës.
Kjo ka çuar në kritika nga disa prej shteteve anëtare të aleancës. Ata argumentojnë se aleanca transatlantike duhet të mbetet pikërisht ajo, transatlantike.
Megjithatë, Kina hyri në Konceptin e ri Strategjik të aleancës të lëshuar gjatë verës dhe në axhendën e takimit ministror të NATO-s në Bukuresht këtë javë.
"Kina nuk është një kundërshtar, por ajo po rrit modernizimin ushtarak, duke rritur praninë e saj nga Arktiku në Ballkanin Perëndimor, nga hapësira në hapësirën kibernetike dhe duke kërkuar të kontrollojë infrastrukturën kritike të aleatëve të NATO-s," tha Sekretari i Përgjithshëm Jens Stoltenberg përpara takimit.
Qëndrimi i NATO-s kundër Rusisë përfshin dhjetëra mijëra trupa dhe kapacitete të rëndësishme ushtarake nga sistemet e mbrojtjes ajrore dhe raketat lëshuese deri te avionët luftarakë dhe anijet luftarake të vendosura në të gjithë Evropën.
Aleatët gjithashtu kryejnë rregullisht stërvitje të përbashkëta në tokë, në det dhe në ajër, të mbajtura kudo midis Arktikut dhe Mesdheut.
A mund të përsëritet ky model në Indo-Paqësorin për të kundërshtuar Kinën? Kjo ka shumë pak gjasa.
Por katër aleatë të NATO-s, duke përfshirë dy evropianë, kanë aksione në Indo-Paqësorin dhe çdo konflikt atje mund t'i zvarritet. Prandaj, qëllimi është të parashikohet se çfarë mund të ndodhë në rajon, cila duhet të jetë përgjigja e aleancës dhe çfarë do të thotë për mbrojtjen evropiane.
"Një ditë Kina mund të sulmojë SHBA-në"
SHBA, kontribuesi më i madh në NATO, qëndron pas përpjekjes që aleanca ta konsiderojë Kinën një kërcënim dhe të përgatitet në përputhje me rrethanat, sepse bregdeti i saj perëndimor dhe territoret jashtë shtetit, duke përfshirë Haëaii dhe Guam, e bëjnë atë gjithashtu një vend të Paqësorit.
Uashingtoni përmendi Kinën në Strategjinë e saj të fundit të Sigurisë Kombëtare si "sfidën e saj më të rëndësishme gjeopolitike" dhe "konkurrentin e vetëm me synimin për të riformuar rendin ndërkombëtar dhe, gjithnjë e më shumë, fuqinë ekonomike, diplomatike, ushtarake dhe teknologjike për ta bërë atë".
Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken theksoi pas takimit të NATO-s të mërkurën se "ne nuk kërkojmë konflikt me Kinën, përkundrazi, duam ta shmangim atë", por se "po punojmë për t'u përshtatur në mënyra konkrete për të përballuar sfidën".
Megjithatë, në Pentagon, "absolutisht po mendohet se një ditë Kina mund të sulmojë Shtetet e Bashkuara", tha Kristine Berzina, një bashkëpunëtore e lartë mbi politikën e sigurisë dhe mbrojtjes në Institutin Gjerman Marshall të Shteteve të Bashkuara.
"A ka shumë gjasa kjo në afat të shkurtër? Jo. A është e mundur në afat të mesëm dhe afatgjatë? Po, ky është një shqetësim," shtoi ajo.
Strategjia e SHBA-së ndaj Kinës, sipas dokumentit të saj të sigurisë kombëtare, përfshin sigurimin që aleatët dhe partnerët të jenë në të njëjtën faqe në mënyrë që të veprojnë "me qëllim të përbashkët dhe në kauzë të përbashkët".
Aleatët evropianë, megjithatë, nuk janë ende atje, kryesisht sepse ata nuk e vlerësojnë kërcënimin ushtarak me të njëjtën ndjenjë urgjence.
"Jo vetëm armë, municione dhe raketa"
Vendet e BE-së e shohin Kinën si një rival sistematik, një konkurrent dhe një partner dhe shkalla në të cilën ajo shihet si njëra prej tyre ndryshon nga kapitali në kapital, kryesisht në varësi të lidhjeve ekonomike.
Por disa faktorë kanë filluar të anojnë gjithnjë e më shumë shkallën drejt pjesës rivale sistematike. Këto janë refuzimi i Kinës për të dënuar luftën e Rusisë në Ukrainë, realizimi në rritje se investimet kineze në infrastrukturën kritike evropiane mund të sjellin rreziqe sigurie, dhe çekuilibri i madh tregtar në dobi të Kinës me Pekinin që kufizon aksesin në tregun e saj për lojtarët e huaj.
Ekziston edhe retorika më agresive ndaj Tajvanit, të cilin Pekini e konsideron pjesë të territorit të tij, sjellja e tij ngacmuese në Detin e Kinës Jugore dhe mosmarrëveshja e tij kufitare me Indinë.
Megjithatë, beteja me Kinën, në Evropë, është kryesisht një betejë vlerash, ndikimi dhe interesash. Indo-Paqësori është një qendër tregtare globale. Rreth 60 për qind e tregtisë detare kalon përmes Azisë dhe rreth një e treta përmes Detit të Kinës Jugore, kështu që çdo ndërprerje atje do të kishte pasoja edhe për Evropën.
“Ka një mori situatash në fushën gjeostrategjike dhe gjeo-ekonomike që mund të shqetësojnë vendet anëtare të NATO-s, dhe në veçanti çështjet e furnizimit apo edhe çështjet e ushqimit, mjedisit, në një farë mënyre, madje edhe pandemitë e mëdha, të gjitha këto çështje janë çështje sigurie", tha Philippe Le Corre, një bashkëpunëtor i Carnegie Europe.
Përpjekjet e vazhdueshme të Kinës për të përdorur fuqinë e saj ekonomike dhe ndikimin gjeopolitik për të mbjellë përçarje brenda organizatave ndërkombëtare po bëhen gjithashtu gjithnjë e më të dobëta, thonë ekspertët.
'A mundet Evropa të mbrohet?'
Për aleatët e NATO-s, puna është e dyfishtë: të mbrojë vlerat dhe interesat e saj në vend nëpërmjet një elasticiteti më të fortë kibernetik dhe përpjekjeve kundër dezinformimit, si dhe më shumë angazhim në Arktik dhe në hapësirë; dhe në rajon përmes forcimit të marrëdhënieve me partnerët lokalë.
"Kina po shikon me interes atë që po ndodh rreth Ukrainës, sanksionet, regjimi i sanksioneve ekonomike e kështu me radhë dhe mënyrën në të cilën vendet e NATO-s po ndihmojnë Ukrainën dhe po mendon se kjo është ajo që ne mund të mësojmë nga kjo në rasti i një sulmi në Tajvan”, argumentoi Le Corre.
SHBA dhe Kanadaja, si dhe Franca dhe Britania e Madhe, kanë aleanca në Indo-Paqësorin dhe partnerët kryesorë janë Japonia, Koreja e Jugut, Australia dhe Zelanda e Re.
Për këta aleatë të NATO-s, kjo mund të nënkuptojë rritjen e bashkëpunimit dhe ndërveprimit të tyre ushtarak me këto vende edhe më tej, dhe mbajtjen e më shumë stërvitjeve të përbashkëta ushtarake, megjithëse si Berzina ashtu edhe Le Corre thanë se kjo do të bëhej në mënyrë dypalëshe dhe jo përmes NATO-s.
Por duhet ende reflektim në nivelin e aleancës.
"Franca është një rast interesant, do të thosha sepse ka një domen shumë të madh detar. Ajo ka tokë, departamente të huaja dhe territore në Paqësor. A mund të aktivizojë nenin 5 të NATO-s në rast se territori i saj preket?" tha Le Corre.
Një ndikim tjetër që ky fokus në rritje amerikan në Indo-Paqësorin mund të ketë në Evropë është më pak trupa dhe pajisje amerikane në tokën e saj.
Burimi: Euronews