Report / Same as Besart Kadija 'Alternativa', why social movements in Albania have a fluid landscape

Albania does not have a broad tradition of social movements. This tradition dates back to the early 1990s, with a strong civil reaction to the totalitarian system. Although spanning only three decades, its history has been increasingly enriched with new social subjects and new causes, which are a concern and interest for the Albanian society.

Governments constantly produce arbitrary problems; therefore it is and will be necessary to react against these problems and to increase this reaction.

The Westminster Foundation for Democracy office has published an analysis and survey on Civic Movements in Albania, regarding their activity and influence in Albania.

Based on this report, these movements give us an overview of how their activity and reaction is perceived, their capacity and impact on the protection of the public interest.

In general, the limited knowledge of the respondents on these movements is related to the fact that the activities are mainly concentrated in Tirana and are not characterized by attempts to mobilize large-scale measures.

In addition to the Alliance for the Protection of Theater, which has had a wider media coverage, due to the concentration of activity in Tirana, as a result of the location of the theater and media coverage of the demolition of the National Theater building on May 17, 2020, Other social movements such as Nisma Thurja, EcoAlbania, Alternativa seem to have a lower level of public recognition.

Financial resources

Lack of financial resources is a major reason that conditions their activity. Limited and insufficient financial resources prevent them from organizing intensive awareness-raising activities or reaching other areas beyond the capital.

Nisma Thurje, Organizata Politike dhe Vetëvendosje - Shqipëri janë lëvizje qytetare që kanë potencialin të shndërrohen në parti politike. Qëllimet dhe objektivat që ato kanë përcaktuar lidhen me aspekte që u përkasin partive si subjekte zgjedhore.

Për të rritur ndërgjegjësimin e publikut, Nisma Thurje, Aleanca per Mbrojtjen e Teatrit dhe EcoAlbania kanë përdorur peticione dhe padi në gjykata për kauzat që ata mbrojnë, si një mjet për të tërhequr vëmendjen e medias si dhe ndikimin e tyre në shoqëri, me synim përfshirjen e një numri më të madh qytetarësh në mbështetje të ndryshimeve në fusha të tilla si sistemet zgjedhore, mbrojtja e trashëgimisë historike dhe kulturore, dhe biodiversiteti.

Pjesëmarrja

Pavarësisht nga indiferenca për të marrë pjesë në këto lëvizje, qytetarët kanë shprehur dëshirën për një rol dhe veprim më të fortë të këtyre lëvizjeve në jetën publike. Përdorimi i medias së shtypur dhe asaj elektronike apo e medias sociale si Facebook-u kanë qenë kanalet kryesore që kanë përdorur këto lëvizje për të rritur ndërgjegjësimin e publikut, ndonëse protestat apo fushatat ndërgjegjësuese kërkojnë pjesëmarrje masive të qytetarëve.

Sigurisht që një mospjesëmarrje e gjerë qytetare në veprimtari të ndryshme shpjegohet edhe me kulturën e pamjaftueshme të qytetarëve të sotëm shqiptarë për të reaguar ndaj akteve arbitrare të qeverisë që prekin interesat e shoqërisë.

Për këtë arsye, shpesh këto lëvizje konsiderohen si “palestra të demokracisë” dhe prania e tyre në jetën publike u lejon qytetarëve, të rinjve, dhe grupeve të interesit të përpiqen dhe të forcojnë aftësitë e tyre për të mbrojtur interesa publike të caktuara, përtej nivelit tradicional të përfaqësimit të interesave nga partitë politike.

Pjesa më e madhe e lëvizjeve nuk kanë anëtarësi të qartë dhe të identifikuar, dhe as nuk është e qartë se cila është gjendja e financave të tyre. Gjithashtu, gatishmëria për t’u bërë aktorë politikë nuk mund të vlerësohet. Peizazhi i këtyre lëvizjeve është shumë fluid duke treguar mungesën e një procesi të mirëmenduar para krijimit të tyre. Një shembull është lëvizja “Alternativa” e cila supozohej të ishte një lëvizje e rreshtuar në krahun e djathtë, por që drejtuesi i së cilës sapo u dekretua së fundmi si zëvendësministër i financave, duke e shuar ekzistencën e kësaj lëvizjeje nëpërmjet dukurisë së emërimit (njohur si kooptimi).

Donatorët

Historia e lëvizjeve në të shkuarën tregon se kur ato janë shndërruar në subjekte zgjedhore, e humbasin relevancën dhe nuk kanë qenë në gjendje të mobilizojnë mbështetje të mjaftueshme për të patur të zgjedhur në parlament (shembuj si Lëvizja Mjaft - G99, partia Sfida, Partia LIBRA, Aleanca Kuq e Zi, etj.).

Shumë prej lëvizjeve të reja paragjykohen dhe keqgjykohen deri në atë pikë sa edhe mbështetja e donatorëve kundrejt tyre ka qenë thuajse jo-ekzistente.

Në këtë kuadër, donatorët duhet të jenë më të qëllimshëm në mbështetje të lëvizjeve të reja në mënyrë që të rriten opsionet politike në vend dhe të rritet trysnia nga aktorë të rinj për demokratizimin e mëtejshëm të sistemit politik (shembulli i Nisma Thurje në mbrojtje të listave të hapura për zgjedhjet e radhës).

Lëvizjet që bazohen në tema duket se janë më të suksesshme në tërheqjen e qytetarëve. Sa i takon marrëdhënies me median duket se media tradicionale nuk krijon hapësirë të mjaftueshme për pasqyrimin e qëndrimeve dhe veprimeve të lëvizjeve.

Ndërkohë, përgjumja e përgjithshme qytetare në vend mund të shpjegohet me anë të 1) veprimeve të qeverisë për të diskretituar çdo lëvizje qytetare dhe drejtues dhe përpjekjeve për të kornizuar çdo zë kundërshtues si pjesë të agjendës së opozitës, dhe 2) kulturës së pamjaftueshme të qytetarëve për të reaguar ndaj veprimeve arbitrare të qeverisë që prekin interesat e shoqërisë.

On the other hand, the dualism between the perception and the electoral reality of the voters in Albania is the main explanation why for many years, although most people have a negative perception of traditional parties, the electoral behavior has remained unchanged and the 'political dualism' between the two major parties continue to be dominant.