Pristina's entrances and exits blocked, businesses protest against energy market liberalization

Business representatives have blocked entrances to the capital of Kosovo in protest against the liberalization of the energy market, which will begin on June 1. Business representatives say they are against the liberalization of the energy market, as the necessary preparations for this change have not been made. They are demanding that this decision be postponed for a year.

The main entrances to Pristina have been blocked as protesters protest against businesses entering the open energy market. They have parked trucks in the middle of the road at some of the main entrances to Pristina. A strip of road has been left open for traffic.

This blockade is expected to last until 12:00. Businesses are protesting against the entry into the open energy market, where they say they will pay a price three times more expensive. The President of the Chamber of Commerce, Lulzim Rafuna, has requested reflection from the institutions regarding the request for postponement of the decision to enter the free market.

At the start of the blockade at the entrances leading to the capital, Rafuna told the media that this decision would lead to an increase in electricity, a decrease in production, and a reduction in jobs.

"Businesses are being forced to enter the free market by force, but with the exit, our businesses will suffer because there will be an increase in the price of electricity. It will happen that products will increase, services will increase, and production will fall and jobs will be reduced. We are forced to go out and protest. Institutions should reflect," he said.

Rafuna emphasized that businesses are only looking for a transition phase to enter the free market.

"We have asked for a year for the market and business to prepare. We have not had a transition phase, we received the request in March and within two months you have to come out with force. In the free market, you come out with the free will of the businesses."

The former president of the board of the American Chamber of Commerce in Kosovo, Ilir Ibrahimi, stated that businesses have their backs against the wall, which is why they have been forced to take to the streets to protest against ERO's decision on electricity.

He told the media that they are for dialogue and not for barricades, and that they are for sitting at the table to find solutions to the challenges that businesses are going through, and not for dialogue to take place through social networks.

Referring to Prime Minister Kurti's statement that the time for barricades is over, Ibrahimi said that he would also like this to be true, and for business and the economy to be respected and not forced to take to the streets to protest.

"Business should grow and develop, not find such ways to show its dissatisfaction, because it has its back against the wall," Ibrahimi declared.

Kurse, prodhuesi, Berat Mustafa, pronari i kompanisë “Fluidi Grup” tha në protestën e bizneseve se kërkesën për shtyrjen e tregut të lirë të energjisë elektrike, se asnjë prodhues nuk mund të konkurrojë me 300% më shumë kosto të energjisë në treg, përballë prodhuesve të rajonit që na rrethojnë.

“Kjo është diçka e pamundur. Unë nuk po kërkoj ndihmë vetëm nga prodhuesit, por nga të gjitha institucionet dhe qytetarët që të jenë përkrah prodhuesve vendorë. Ky është momenti i fundit kur ata mund të na ndihmojnë. Nëse nuk na ndihmojnë, besoni se të gjithë do të falimentojmë. Nuk është vetëm çështja e KESCO-s. Çmimi që na është ofruar është 265 euro për Mwh. Kjo është e papërballueshme, kur e dimë se në rajon, energjia për prodhuesit kushton diku rreth 110–120 euro, maksimumi 130 euro. Si mund të konkurrojmë ne në treg me një çmim që është 300% më i lartë për energjinë? Nuk ka ofertë të drejtë, nuk ka çmim të arsyeshëm. Kjo është thelbi i problemit”.

Derisa përfaqësues të bizneseve kanë bllokuar hyrjet në kryeqytet në shenjë proteste për liberalizimin e tregut të energjisë, kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti, e ka kritikuar Odën Ekonomike të vendit duke thënë se ajo “nuk ka bërë asgjë” për t’i përgatitur ato për këtë proces.

Kurti ka thënë se nga vendimi për të dalë në treg të hapur preken 1200 ndërmarrje apo 1% e të gjitha ndërmarrjeve në Kosovë.

“300 prej tyre si prodhuese dhe shpenzuese më të mëdha, preken më së shumti, por duhet theksuar se ky proces nuk është i befasishëm”, ka thënë Kurti në mbledhjen e Qeverisë në detyrë të enjten.

Ai theksoi se ligji për energjinë elektrike është miratuar që në vitin 2016, ndërsa faza e parë e liberalizimit ka nisur më 2017. Sipas tij, faza e dytë është shtyrë disa herë në këto tetë vjet, duke u dhënë bizneseve kohë të mjaftueshme për t’u përgatitur.

Në adresim të drejtpërdrejtë ndaj Odës Ekonomike, Kurti u shpreh kritik për rolin e saj në organizimin e protestës.

“Oda Ekonomike që duhej të qëndronte pranë bizneseve për t’u përballur me realitetin e ri, sot po tenton të bllokojë rrugët magjistrale me kërkesën për shtyrje. Por ajo çka nuk po iu tregon Oda Ekonomike është se kërkesa e tyre për një vit shtyrje nuk e zgjidh problemin, por vetëm e bart koston e energjisë te fatura e secilit prej jush”, u shpreh ai.

Vendimi i Zyrës së Rregullatorit për Energji (ZRRE) për liberalizimin e tregut të energjisë do të hyjë në fuqi më 1 qershor. Vendimi nënkupton se të gjitha bizneset e mëdha nuk do të furnizohen më me energji përmes tarifave të rregulluara, por duhet të gjejnë vetë furnizuesin e tyre në tregun e lirë. Nëse nuk arrijnë ta bëjnë këtë, ato kalojnë automatikisht në treg të hapur me çmime të parregulluara.

Ky vendim përfshin kompanitë me mbi 50 të punësuar ose me qarkullim vjetor mbi 10 milionë euro. Në Kosovë janë të regjistruara mbi 1.000 kompani të tilla që konsumojnë rreth 37% të energjisë së përgjithshme të shpenzuar.

Currently, 21 energy supply companies are licensed in the market, while another is in the licensing process. Most of them are from Kosovo, but there are also some from the region. The Energy Supply Operator, KESCO, which currently supplies the majority of household and industrial consumers, is one of them.

If a company fails to find a supplier, it automatically switches to the Supplier of Last Resort – currently the Kosovo Energy Corporation (KEK), which is selected through an open tender by ERO.

The process of liberalizing the energy market in European Union countries began in the late 1990s with the aim of increasing competition, efficiency, security and choice for consumers. Meanwhile, in the Western Balkans this process is still under development./ Monitor