From the ethnic conflict to the involvement of internationals, VOA: Why do Kosovo-Serbia tensions continue?

Tensions between Serbia and Kosovo flared again this week after Kosovo police raided Serb-dominated areas in the north of the country and confiscated local municipality buildings.

There have been violent clashes between Kosovo police and NATO-led peacekeepers on one side and local Serbs on the other, leaving dozens injured on both sides. Serbia raised the combat readiness of its troops stationed near the border and warned that it will not stand idly by if Serbs in Kosovo are attacked again. The situation has again fueled fears of a renewal of the 1998-99 conflict in Kosovo, which claimed more than 10,000 lives and left more than 1 million homeless.

HOW DO THE ALLIES OF SERBIA REACT?

Russian Foreign Minister Sergei Lavrov said that the situation in Kosovo is alarming and could provoke another conflict in the heart of Europe. "A huge explosion is being prepared in the center of Europe, in the place where, in 1999, NATO attacked Yugoslavia, violating every imaginable (international) principle," he said, according to Russian state news agency RIA Novosti. China said it is closely following developments. Chinese Foreign Ministry spokesman Mao Nin urged NATO to respect the sovereignty and territorial integrity of "relevant countries and do what is truly conducive to regional peace."

WHAT CAUSED THE LAST CRASH?

Serbs boycotted last month's local elections held in northern Kosovo, where they form the majority. Last Friday, the newly elected Albanian mayors were installed in their offices with the help of the Kosovo police. The Serbs tried to prevent them from taking the facility, but the police fired tear gas to disperse them.

On Monday, the Serbs engaged in fierce clashes with NATO peacekeepers, leaving more than 50 rebels and 30 international troops injured. The election boycott followed a collective resignation of Serbian officials from the area, including administrative staff, judges and police officers, in November 2022.

WHAT IS NATO DOING IN KOSOVO?

Deri më tani, ka pasur rreth 3,800 trupa të NATO-s të stacionuara në Kosovë, kryesisht në detyra paqeruajtëse, por edhe për të vëzhguar kufijtë, veçanërisht atë me Serbinë, ku Beogradi aktualisht ka forcuar praninë e trupave të tij. Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg tha të martën se aleanca kishte dërguar 700 trupa të tjera në Kosovë për të ndihmuar në shuarjen e protestave të dhunshme dhe kishte vënë në gatishmëri një batalion tjetër në rast se trazirat përhapeshin.

SA I THELLË ËSHTË KONFLIKTI ETNIK NË KOSOVË?

Mosmarrëveshja për Kosovën është shekullore. Serbia e vlerëson rajonin si zemër të shtetësisë dhe fesë së saj. Në Kosovë gjenden shumë manastire mesjetare të krishtera ortodokse serbe. Nacionalistët serbë e shohin një betejë të vitit 1389 kundër turqve osmanë atje si një simbol të luftës së tyre kombëtare.

Shumica e shqiptarëve të Kosovës e shohin Kosovën si vendin e tyre dhe e akuzojnë Serbinë për pushtim dhe represion. Shqiptarët e Kosovës filluan një rebelim në vitin 1998 për të çliruar vendin nga sundimi serb. Përgjigja brutale e Beogradit shkaktoi një ndërhyrje të NATO-s në vitin 1999, e cila e detyroi Serbinë të tërhiqej dhe t’ia dorëzonte kontrollin paqeruajtësve ndërkombëtarë.

A KA PASUR PËRPJEKJE PËR ZGJIDHJE TË MOSMARRËVESHJES?

Ka pasur përpjekje të vazhdueshme ndërkombëtare për të gjetur gjuhën e përbashkët midis dy ish-armiqve të kohës së luftës, por deri më tani nuk ka pasur një marrëveshje përfundimtare gjithëpërfshirëse. Zyrtarët e BE-së kanë ndërmjetësuar negociatat e krijuara për të normalizuar marrëdhëniet midis Serbisë dhe Kosovës. Marrëveshje të shumta janë arritur, por ato rrallë janë zbatuar në terren. Disa fusha kanë patur rezultate, si lëvizja e lirë brenda vendit.

KUSH JANË LOJTARËT KRYESORË?

Si Kosova ashtu edhe Serbia udhëhiqen nga drejtues nacionalistë të cilët nuk kanë treguar gatishmëri për kompromis. Në Kosovë, Albin Kurti, një ish-udhëheqës i protestave studentore dhe i burgosur politik në Serbi, drejton qeverinë dhe është negociatori kryesor në bisedimet e ndërmjetësuara nga BE-ja. Ai njihet edhe si mbështetës i zjarrtë i bashkimit të Kosovës me Shqipërinë dhe është kundër çdo kompromisi me Serbinë.

Serbia udhëhiqet nga presidenti populist Aleksandar Vuçiq, i cili ishte ministër i Informacionit gjatë luftës në Kosovë. Ish-ultranacionalisti këmbëngul se çdo zgjidhje duhet të jetë një kompromis në mënyrë që të zgjasë dhe thotë se nuk do të arrijë asnjë marrëveshje nëse vendi nuk fiton diçka.

ÇFARË NDODH MË PAS?

Zyrtarët ndërkombëtarë shpresojnë të përshpejtojnë negociatat dhe të arrijnë një zgjidhje në muajt e ardhshëm.

Both countries must normalize relations if they are to progress towards EU membership. Failure to make major progress would mean prolonged instability, economic decline and the continued potential for crash. Any Serbian military intervention in Kosovo would mean a clash with NATO peacekeepers stationed there./VOA